Parkelerde Kolay Temizlik ve Bakım
Halı ya da diğer esnek zemin kaplamalarına göre bakımı ve temizliği en kolay zemin yüzeyleri olan parkeler, bilinçli ve doğru adımlarla ilk günkü görünümlerini yıllar boyunca koruyabilirler.
Doğru şekilde cilalanmış ahşap parkeler, tüm zemin kaplamaları içinde bakımı ve temizliği en kolay zemin yüzeyleridir. Bakımları halı ya da diğer esnek zemin kaplamalarına göre çok daha dertsizdir.
Ahşap zeminler yıllar geçtikçe çok az bir bakımla ilk günkü görünümlerini koruyabilirler. Çoğunlukla rabıta parkeler masif ahşaptan yapılır. Sizlere aşağıda sunacağımız bakım rehberi bu tip döşemeler için en kolay temizlik ve bakım uygulamalarını içermektedir.
Minimum bakım nedir?
Minimum bakım için en temel kural haftada bir elektrik süpürgesiyle süpürmek veya biriken tozları bir bez yardımıyla silmek şeklinde olabilir.
Nemli bir bez dökülen sıvılar için kullanılabilir. Gerektiğinde yerlerin genel temizliğinde cilasız, poliüretan veya benzeri yüzey cilalarında bu bakım yapılabilir. Ayak altı olarak adlandırabileceğimiz kullanım yoğunluğu fazla olan zemin yüzeylerinin cilası büyük ölçüde yıpranmalara maruz kalır.
Bu durumda cilalı yüzeyi zımparalama, ya da tüm zemini yeniden kaplama bakım için en az önerilecek yöntemlerden biridir. Eğer zemin cilalı ise, dönem dönem zemine cila yapmak parkenin hem parlaklığını geri getirecek hem de cila katında belirmiş olan aşınma izlerinin yok olmasını sağlayacaktır.
Eğer parlaklık yoğun olarak kullanılan mekanlarda yeniden sağlanamıyorsa, arada sırada bu zeminleri yeniden cilalamak gerekebilir. Eğer doğru bakım için gerekli özen gösterilirse tüm zemini bütünüyle yeniden cilalamak bir yıl ya da daha uzun süreye uzatılabilir.
Ahşap Parkenizi Sudan Uzak Tutun
Ahşap parkenizin cilası ne olursa olsun, üzerine su dökülmemesine özen gösterin. Nemli bir bez kullanımı poliüretan ve diğer yüzey cilalarında iyi sonuçlar vermesine rağmen gereğinden fazla miktarda su döşemelerinizin arasından sızıp ufak çizik ve çatlaklar yaratarak cilanızın bozulmasına neden olacaktır.
Nemli bezin dokunduğunuzda nemli hissi vermesi yeterli olacaktır. Nemli bez su damlatmayacak kadar sıkılarak suyu yeterince alınmış olmalıdır. Cila kaplı yüzeylerin bakımı asla suyla yapılmamalı ya da bu zeminler suyla temizlenmemelidir. Hatta nemli bezle bile silinmemelidir. Çünkü su, cila kaplı yüzeyleri ya matlaştırır ya da üzerinde su lekeleri bırakarak görünümünü bozar.
Mutlaka ürün etiketini okuyun. Burada verilen öneriler herhangi belli bir ürün ya da markayı öne çıkartarak bu ürüne doğru bir yönlendirmeyi amaçlamamaktadır. Yalnızca genel kural ve doğrular çerçevesinde yeralabilecek bakım malzemelerini önermektedir.
Ürün etiketinde yer alan talimatlara uyarak, cilalı yüzeyler için en uygun bakım ürünlerini kullanmanızda fayda vardır. Bu talimatlara uyarken ahşap temizliğinde rahatlıkla su kullanmanızı öneren herhangi bir talimata asla kulak asmayın ve yalnızca rabıta zeminler için özel olarak tasarlanmış bakım, temizlik ürünleri ve cilalarını kullanmaya özen gösterin.
Koruyucu Bakım
Koruyucu bakım terimi ev ve ofis döşemelerinden daha çok endüstriyel zeminlerin bakımında sıklıkla kullanılan bir terim olmasına rağmen bu ayrım o denli keskin hatlarla da yapılamaz. Doğru uygulanan koruyucu bir bakım yeniden kaplama veya yeniden cilalama gibi esas yenileme işlemlerine kadarki süreyi uzatabilir. Aşağıda tüm döşeme cilalarına uygulanabilecek bazı temel kurallar yer almaktadır:
Çamur ve çakıl türü sert cisimleri döşemeden mümkün olduğunca uzak tutun. Dış mekanlardan mekan içlerine girişlerdeki kilit noktalara kir tutan paspasların konulması kir, çamur ve tozun iç mekanlara girmesini önleyecektir.
Bu açıdan küçük halı ve kilimlerin giriş ve antrelere yerleştirilmesi önerilebilir. Kir ve çamur tüm zemin kaplamalarının en azılı düşmanlardır. Elbette yalnızca bu ahşap döşemeler için değil halı ve vinil kaplamalar için de geçerlidir.
Mutfaklarınızda sıvıların çoğunlukla döküldüğü yerlere halı sermeyi unutmayın. Özellikle ocak, lavabo ve buzdolabı çevresi yiyecek ve içeceklerin yoğun olarak döküldüğü alanlardır. Pamuk bu açıdan tercih edilecek en uygun kumaş olacaktır, çünkü pamuğun genelde yıkanması çok kolaydır. Vinil ya da kauçuk gibi yumuşak destekli paspaslar bu açıdan daha az tercih edilmelidir, çünkü suyu alt kısımlara sızdırabilirler.
Cila ve ahşap oksitlemede kullanılan belli kimyasallar ultra viyole ışık kaynaklarına duyarlıdır. Bu durum ahşap ve cilalarda renk değişimine neden olurken zamanla ahşap zeminler üzerinde parlama ya da eski bir görünüm meydana getirir.
Pürüzlü görünümden kaçınmak için, ara sıra küçük halıların yerlerini değiştirmeli, büyük ve geniş pencereleri perdelerle kapatarak yoğun ışığın mekana sızması engellenmelidir.
Mobilya ayaklarına rahat bir şekilde hareket etmelerini sağlayacak kumaştan yapılmış glideların yerleştirilmesi gerekir. Böylece bu kumaşlar aracılığıyla mobilyaların zemini çizmeden ve herhangi bir sürtünme olmadan kolaylıkla hareket etmeleri sağlanabilir.
Mobilya ayaklarına yerleştirilen kumaşların belli aralıklarla temizlenmesi gözardı edilmemelidir. Çamur ya da kirler bu kumaşların arasına da yerleşebilir. Zemini çizmemeye özen göstererek bu glide'ları temizlemeye çalışın.
Bazı mobilyalar yuvarlak bilye tipi tekerleklerin hasar verme ihtimalinden dolayı barrel tipi silindir tekerlekleri gerektirebilir. Bu açıdan gri ve iz bırakmayan kauçuk tekerlekler en iyileridir. Özellikle metal veya sert plastikler gibi sert malzemelerden yapılmış olan makaraları kullanmaktan kaçının.
Halıları süpürdüğünüz sıklıkta parkelerinizi de düzenli olarak elektrik süpürgesiyle süpürün. Bu süpürme işlemini özellikle elektrik süpürgenizin döşemenize en uygun olan fırça aparatını kullanarak yaparsanız sonuç son derece başarılı olacaktır.
Bu bakımı günlük ya da ihtiyaca göre ya süpürerek ya da toz beziyle düzenli olarak silerek yapabilirsiniz. Ev temizliğinde toza karşı kullanılan herhangi başka bir temizlik malzemesi kullanmayın, çünkü bu kullanacağınız malzeme döşemenizi ya kayganlaştırır ya da cilanızı matlaştırabilir.
Yemek yada sıvı artıklarını döküldüğü anda hemen kuru bir bez yada kağıt havluyla silin. Yapışkan sıvıların temizliğinde eğer gerekiyorsa kullandığınız bezin çok hafif nemli olmasını sağlayabilirsiniz. Daha sonra zemini kuru bir hale gelene kadar başka bir bez yada kağıt havluyla silin.
Ayakkabı topuklarınızı daima bakımlı tutun, özellikle de yüksek topuklu olanları. Koruma kapları kaybolan ya da yıpranarak çelik destek çubuğu ortaya çıkan topuklar her türlü zemin yüzeyinde çökme yapacaktır. Bu basit önerilere kulak vererek ahşap döşemelerinizi çok uzun yıllar hem güzel tutabilir hem de bakımlarını daha kolay bir hale getirebilirsiniz.
Cilalı ya da yağlı boya döşemelerin bakımı
Bu döşemeleri de elektrik süpürgenizin uygun fırça aparatıyla rutin olarak temizleyin. Elektrik süpürgesi kullanımı yüzeydeki toz ve kirin cilaya nüfuz etmeden ve cilanın parlaklığını matlaştırmadan yapılabilecek en iyi temizleme yöntemidir.
Eğer parkenizin cilası biraz matlaştıysa ve ayakkabı izleri belirmeye başladıysa, makine ya da manuel olarak yapılacak cila hem parlaklığı yenileyecek hem de ayak izlerini cila yardımıyla kapatacaktır.
4 aydan 6 aya kadarki yıpranmalarda, parkelerinizi yakından inceleyerek herhangi bir kir birikmiş ya da cilanızın rengini kaybetmiş olup olmadığını iyice kontrol edin. Eğer parkeleriniz orijinal hallerinde koyu renkte cilanmışlarsa, ayak altı olarak adlandırılan yoğun olarak kullanılan alanlardaki cilanın renginde açılma olduğunu fark edersiniz.
Elektrik süpürgesiyle temizlemeden yada diğer restorasyon işlemlerinden önce o alana cila yapın. Eğer istenen parlaklık yeterince sağlanmadıysa, ince ikinci bir kat cila uygulayın.
Parkelerde ulaşılması güç yerlere yerleşen kirler, kötü kullanılmış alanlar, ayak altı ve yoğun kullanım alanlarında oluşan renk açılmaları için sıvı temizleyici ya da waxlı temizleyiciler kullanın.
Kullandığınız ürünlerin su bazlı olmasından ziyade çözücü olmasına dikkat etmeyi unutmayın. Ürün etiketi neft (naphtha) ya da damıtılmış petrol (petroleum distillate) içerebilir. Siz yine de talimatları dikkatle takip edin. Koyu renk parkeler için uygun olan ürünü seçin.
Bulaşık teli ile temizleyici sıvıyı lekenin üzerine yayın. Kiri ve eski cilayı çıkarmak için iyice sürtün ve daha sonra temizlenene kadar iyice silin. Daha sonra yerin kurumasını bekleyin. Temizleyici yada wax kombinasyonu kullanıldıysa cilalayın kullanımadıysa cila sürmeyin.
Eğer macun şeklinde wax kullanıldıysa, bir miktar beze sararak çok daha ince bir tabaka uygulayın. Elinizin sıcaklığı ve friksiyon hareketi waxı eriterek uygulama için hazır hale getirecektir. Kuruduktan sonra hala mat olan yerler varsa, ikinci bir katı bu mat alanlara uygulayarak, tekrarlayın.
Son derece kirli zeminlerde genel ve derin bir temizlik sağlamak ve tüm zeminin yeniden parlamasını, cilasının orijinal koşullardaki haline yakın bir görünüme kavuşmasını sağlamak için sıvı temizleyiciler ya da talimatlara uygun restore ediciler bulaşık teli ve tampon (buffer) yardımıyla uygulanabilir.
İster macun ister carnauba bazlı sıvı bir ürün olsun wax uygulamasında son cilada aynı tamponu (buffer) kullandığınızdan emin olun. Zemininiz boyandıysa, renkli wax yada temizleyici kullanmak orijinal rengin korunmasında çok fayda sağlayacaktır.
Lekeleri yok etme
Döşemelerdeki poliüretan ve benzeri yüzey cilalarında çoğu lekeler dökülen sıvının yalnızca anında silinmesiyle önlenebilir. Wax kaplı zeminlerde oluşan çoğu lekeler bu zeminler için önceden önerilen bakımın doğru şekilde yapılması halinde kolaylıkla engellenebilir ya da en aza indirgenebilir.
Genel kazalara yönelik bazı ilk yardım önerileri
Bir lekeyi yok etmeye çalışırken, daima en dış kenardan başlayarak ortaya doğru lekeyi yaymadan uygulama yapmaya özen gösterin.
Kurumuş süt ya da yiyecek lekeleri: Yüzeydeki kurumuş tabakayı keskin bir bıçak yardımıyla çıkarabilirsiniz. Ancak tabii ki cilayı çizmemeye dikkat edin. Eğer bu bir lekeyse önce nemli bir bez yardımıyla bu lekenin üzerini sürtün. Ardından da kurulayın. Wax kaplı döşemelerde uygulama yapılan bölgeyi yeniden waxlayın.
Sudan kaynaklanan lekeler: Cilalı döşemeler için; lekenin üzerini 1 no'lu bulaşık teliyle sürtün ve yeniden cilalayın. Sonuç başarısız olursa ince bir zımpara kağıdıyla hafifçe zımparalayın.
Lekeli alan ve çevresini 1 ya da 0 no'lu bulaşık teli, mineral bazlı ispirtolar (mineral spirits) yada ahşap temizleyici kullanarak da temizleyebilirsiniz.
Zemini kurumaya bırakın. Zemin cilasına birebir uyan bir cila uygulayın ve lekeli olmayan alana yayılmamasına özen göstererek dikkatlice uygulayın. Cila iyice kuruduktan sonra waxlayın. Yüzey cilaları için: Tavsiye edilen bir temizleyici kullanın ve temiz bir havlu yardımıyla titizlikle silin.
Waxlı parkelerde koyu lekeler
- 2 No'lu bulaşık teli, ahşap döşeme temizleyicisi yada ispirtoyla leke ve lekenin çevresini temizleyin.
- Lekeli bölgeyi sirkeyle iyice yıkayın. Sirkenin 3-4 dakika leke üzerinde kalmasını sağlayın.
- Eğer leke hala duruyorsa, ince bir zımpara kağıdıyla zımparalayın. Ahşabın damar yapısını takip etmeye çalışın. Ardından waxlayın.
- Eğer iki defa yapılan sirke uygulaması lekeyi yoketmediyse, lekenin üzerine doğrudan oxalic asit solüsyonu uygulayın. Kullanılacak solüsyon 30 gram oxalic asitle 1-1.2 litre suyun karıştırılmasıyla elde edilir.
- Uyarı: Bu solüsyon bir asittir, bu nedenle bu sıvıyı uygularken mutlaka eldiven kullanın. Sıvıyı çok az miktarda direkt lekenin üzerine dökün ve bir saat kadar bekletin. Lekenin üzerini duru su ve bir sünger yardımıyla silin. Leke eğer yokolmakta direniyorsa ikinci bir müdahale faydalı olabilir.
- Eğer oxalic asit uygulaması ikinci uygulamada da sonuç vermezse, kumtaşı kağıdıyla bu bölgeyi zımparalayın. Ahşabın damarını takip ederek parkenize uyan bir cilayı uygulayın. Daha sonra kurumaya bırakın. 0 no'lu bulaşık teliyle hafifçe düzeltin. İkinci kat cilayı uygulayarak kurumaya bırakın ve waxlayın. Eğer leke hala görünür haldeyse, geriye kalan tek çare zedelenen, zarar gören döşemeyi yenilemek olacaktır. Not: Oxalic asit bir tür ağartıcıdır. Her nerede kullanılırsa, uygulanan alanın renginde değişiklik yaratacağından parkenin orijinal rengiyle uyum sağlaması için muhtemelen yeniden boyanma ya da cila gerektirecektir.
- Yüzey cilaları için: Cilayı çıkartın yukarıdaki gibi cilayı yokedin, ama waxlamayın. Sözkonusu alan iyice kuruduğunda bir kat yüzey cilası çekin.
Topuk ve mobilya ayaklarının izleri: Bulaşık teli yada ahşap zemin temizleyicisiyle iyice sürtün. Kuruyuncaya kadar silin ve daha sonra cilalayın. Yüzey cilaları için: Bir temizleyici yardımıyla izi silin. Bazı izler keskin sivri bir bıçak yardımıyla ancak yokedilebilir bu nedenle dikkatlice kazıyın.
Mürekkep lekeleri: Diğer tüm koyu lekeler için uyguladığınız temizleme işlemini bu lekeler için de uygulayın.
Kedi / köpek maması lekeleri: Çok eski olmayan lekeler de koyu renkteki lekeler gibi bazen aynı yöntemlerle yokedilebilir. Tüm temizleme çabalarınıza rağmen lekeler halen direniyorsa, hasar görmüş şeritleri değiştirebilir, zımparalama yapabilir veya cilalayabilirsiniz.
Küf lekeleri: Küf havasız ve nemli ortamlarda beliren bir yüzey sorunudur. Küfün oluşmasını engellemek için yapılacak en doğru hareket mekan içi en uygun havalandırmanın sağlanması olacaktır. Waxlı yüzeyler için: Küf genelde ahşap temizlik sıvıları ile 1no'lu bulaşık teli yardımıyla çıkartılır. Yüzey cilaları için: Eğer küf yüzeyde yer alıyorsa, uygun bir temizleyiciyle silin. Küf eğer cilanın altında oluşmuşsa yeniden cila yapmak gerekecektir.
Sakız, boya ve mum lekeleri: Dökülen maddenin fazlalığını bir jilet yardımıyla kazıyın. Lekenin üzerine buz kompresi uygulayın. Oluşan leke tortusu parçalanacak kıvama gelene kadar buz kompresi uygulamaya devam edin. Lekenin çevresine dökülen temizleme sıvısı lekenin alt kısmına yavaşça damlayarak kurumuş lekenin gevşemesini sağlayacaktır.
Sigara yanıkları: Waxlı yüzeyler için: Çok derin yanıklar değilse bulaşık teli çoğunlukla bu lekenin çıkmasını sağlayacaktır. Bulaşık telini biraz su ve sabunla hafifçe ıslatarak etkisinin artmasını sağlayabilirsiniz.
Sonra waxlayın. Yüzey cilaları için: Zarar gören bölgeyi keskin ve sivri bir bıçak yardımıyla hafifçe kazıyın. Cilanın kazındığı ve yokolduğu alana çok az miktarda cila uygulayın.
Alkol lekesi
Waxlı yüzeylerde: Sıvı yada majun wax, gümüş parlatıcısı, bezir yağı yada çok az miktarda amonyakla ıslatılmış bir bezle lekenin üzerini sürtün. Hasar gören yeri waxlayın.
Yüzey cilaları için: Genel de pek zarar görmezler.
Her türlü yağ lekeleri
Cilalı zeminlerde: Yüksek TSP (tri sodium phosphate) içeren bir mutfak sabununu yada hidrojen peroksitli bir pamuğu lekenin üzerine uygulayabilirsiniz. İkinci kat pamuğu bu defa da amonyak emdirerek ilk uyguladığınız pamuğun üzerine yerleştirebilirsiniz.
Leke yokolana kadar bu işlemi tekrarlayın. Not: Amonyak ahşabın rengini bozarak soldurabilir. Yüzey cilaları için: İspirtoyla ya da TSP'yle (tri sodium phosphate) silin. Temiz bir bez yada havluyla temizleyin.
Yeniden cilalama
Ahşap döşemeler yılların yıpranması yada ihmaliyle göze hoş görünmeyen ve biçimsiz bir hale gelmişse de restore edilerek orijinal güzelliklerine kavuşabilirler.
Zımparalama yöntemiyle eski cila çıkarılarak yeni cilanın uygulanmasıyla döşemeler yepyeni bir görünüme kavuşabilir. Bu işlemleri kendi başınıza yapabilirsiniz. Ancak uzmanlar tüm bu restore işlemlerinin profesyonel kişilerce yapılmasını önermektedir.
Döşemelere herhangi bir renk tonunun eklenmesine genel olarak döşemelerin boyanması adı verilir. Ancak boyalar asıl renklerini içlerinde bulunan renk pigmentlerinden alırlar. Sözkonusu bu renk pigmentleri ışığa oldukça duyarlıdır.
Bu açıdan boyanmış döşemeler sürekli bir parlaklığa maruz kaldıklarında renklerini yitirebilir veya solabilirler. Bu nedenle bu konuda en hassas ve test onayı olan boya markalarının yeniden boyama işleminde kullanılmasını öneriyoruz.
Döşemelerde çatlak, yarık ve gıcırtılar belirdiğinde ne yapılmalı?
Evdeki tüm döşemeler mekandaki havanın nemine göre ya büzüşür, çeker yada esneme, genişleme yapar. Kapı ve pencereler yağışlı mevsimlerde sıkışma yada kabarma yapabilir.
Kuru ve soğuk havalarda gömmedolap ve mobilyalarda çatlak ve ince çizgiler halinde ayrılmalar görülebilir. Bu aslında ahşabın doğal ürün yapısından kaynaklanan bir özelliktir. Zaten ahşabı bu denli arzu edilen bir ürün haline getiren de onun bu doğal yapısıdır.
Çatlak ve yarıklar: Çatlaklar aşırı nem ortamından dolayı oluşabileceği gibi nemin yeterli ölçüde bulunmadığı ortamlarda da ortaya çıkabilir. Isıtma sistemlerinin kullanımıyla oluşturulan kuru hava koşulları da döşemelerinizin board kenarları arasında ufak çatlaklar oluşturabilir.
Nemlendirici cihaz kurulumu ile bu sorun ortadan kaldırılabilir. Böylelikle hem aileniz hem de parkeleriniz uygun nem oranıyla daha sağlıklı bir ortamdan fayda sağlamış olur.
Gıcırtılar: Yağmurlu havalarda iç mekanlarda belli oranda bir nemlilik oluyorsa, bu durum boardlarda genişleme yapar ve boardların kenarları birbirlerine sürtmeye başlar. Böylelikle de istenmeyen o gıcırdama sesleri duyulmaya başlar.
Döşemelerin doğru olmayan şekilde yerleştirilmesi ya da monte edilirken bağlantıların doğru şekilde yapılmaması da aynı şekilde gıcırtılara neden olabilir.
Bu durumu düzelmek için döşemeleri yağlamayı deneyin. Bol miktarda sıvı wax, wax kaplı zeminlerde işinizi görecektir. Bitişik paneller arasına çok az miktarda pudralı sabuntaşı, talk pudrası, pudralı grafit dökmek de çıkan rahatsız edici gıcırtı sesinin kesilmesine yardımcı olacaktır.
Halı ya da diğer esnek zemin kaplamalarına göre bakımı ve temizliği en kolay zemin yüzeyleri olan parkeler, bilinçli ve doğru adımlarla ilk günkü görünümlerini yıllar boyunca koruyabilirler.
Doğru şekilde cilalanmış ahşap parkeler, tüm zemin kaplamaları içinde bakımı ve temizliği en kolay zemin yüzeyleridir. Bakımları halı ya da diğer esnek zemin kaplamalarına göre çok daha dertsizdir.
Ahşap zeminler yıllar geçtikçe çok az bir bakımla ilk günkü görünümlerini koruyabilirler. Çoğunlukla rabıta parkeler masif ahşaptan yapılır. Sizlere aşağıda sunacağımız bakım rehberi bu tip döşemeler için en kolay temizlik ve bakım uygulamalarını içermektedir.
Minimum bakım nedir?
Minimum bakım için en temel kural haftada bir elektrik süpürgesiyle süpürmek veya biriken tozları bir bez yardımıyla silmek şeklinde olabilir.
Nemli bir bez dökülen sıvılar için kullanılabilir. Gerektiğinde yerlerin genel temizliğinde cilasız, poliüretan veya benzeri yüzey cilalarında bu bakım yapılabilir. Ayak altı olarak adlandırabileceğimiz kullanım yoğunluğu fazla olan zemin yüzeylerinin cilası büyük ölçüde yıpranmalara maruz kalır.
Bu durumda cilalı yüzeyi zımparalama, ya da tüm zemini yeniden kaplama bakım için en az önerilecek yöntemlerden biridir. Eğer zemin cilalı ise, dönem dönem zemine cila yapmak parkenin hem parlaklığını geri getirecek hem de cila katında belirmiş olan aşınma izlerinin yok olmasını sağlayacaktır.
Eğer parlaklık yoğun olarak kullanılan mekanlarda yeniden sağlanamıyorsa, arada sırada bu zeminleri yeniden cilalamak gerekebilir. Eğer doğru bakım için gerekli özen gösterilirse tüm zemini bütünüyle yeniden cilalamak bir yıl ya da daha uzun süreye uzatılabilir.
Ahşap Parkenizi Sudan Uzak Tutun
Ahşap parkenizin cilası ne olursa olsun, üzerine su dökülmemesine özen gösterin. Nemli bir bez kullanımı poliüretan ve diğer yüzey cilalarında iyi sonuçlar vermesine rağmen gereğinden fazla miktarda su döşemelerinizin arasından sızıp ufak çizik ve çatlaklar yaratarak cilanızın bozulmasına neden olacaktır.
Nemli bezin dokunduğunuzda nemli hissi vermesi yeterli olacaktır. Nemli bez su damlatmayacak kadar sıkılarak suyu yeterince alınmış olmalıdır. Cila kaplı yüzeylerin bakımı asla suyla yapılmamalı ya da bu zeminler suyla temizlenmemelidir. Hatta nemli bezle bile silinmemelidir. Çünkü su, cila kaplı yüzeyleri ya matlaştırır ya da üzerinde su lekeleri bırakarak görünümünü bozar.
Mutlaka ürün etiketini okuyun. Burada verilen öneriler herhangi belli bir ürün ya da markayı öne çıkartarak bu ürüne doğru bir yönlendirmeyi amaçlamamaktadır. Yalnızca genel kural ve doğrular çerçevesinde yeralabilecek bakım malzemelerini önermektedir.
Ürün etiketinde yer alan talimatlara uyarak, cilalı yüzeyler için en uygun bakım ürünlerini kullanmanızda fayda vardır. Bu talimatlara uyarken ahşap temizliğinde rahatlıkla su kullanmanızı öneren herhangi bir talimata asla kulak asmayın ve yalnızca rabıta zeminler için özel olarak tasarlanmış bakım, temizlik ürünleri ve cilalarını kullanmaya özen gösterin.
Koruyucu Bakım
Koruyucu bakım terimi ev ve ofis döşemelerinden daha çok endüstriyel zeminlerin bakımında sıklıkla kullanılan bir terim olmasına rağmen bu ayrım o denli keskin hatlarla da yapılamaz. Doğru uygulanan koruyucu bir bakım yeniden kaplama veya yeniden cilalama gibi esas yenileme işlemlerine kadarki süreyi uzatabilir. Aşağıda tüm döşeme cilalarına uygulanabilecek bazı temel kurallar yer almaktadır:
Çamur ve çakıl türü sert cisimleri döşemeden mümkün olduğunca uzak tutun. Dış mekanlardan mekan içlerine girişlerdeki kilit noktalara kir tutan paspasların konulması kir, çamur ve tozun iç mekanlara girmesini önleyecektir.
Bu açıdan küçük halı ve kilimlerin giriş ve antrelere yerleştirilmesi önerilebilir. Kir ve çamur tüm zemin kaplamalarının en azılı düşmanlardır. Elbette yalnızca bu ahşap döşemeler için değil halı ve vinil kaplamalar için de geçerlidir.
Mutfaklarınızda sıvıların çoğunlukla döküldüğü yerlere halı sermeyi unutmayın. Özellikle ocak, lavabo ve buzdolabı çevresi yiyecek ve içeceklerin yoğun olarak döküldüğü alanlardır. Pamuk bu açıdan tercih edilecek en uygun kumaş olacaktır, çünkü pamuğun genelde yıkanması çok kolaydır. Vinil ya da kauçuk gibi yumuşak destekli paspaslar bu açıdan daha az tercih edilmelidir, çünkü suyu alt kısımlara sızdırabilirler.
Cila ve ahşap oksitlemede kullanılan belli kimyasallar ultra viyole ışık kaynaklarına duyarlıdır. Bu durum ahşap ve cilalarda renk değişimine neden olurken zamanla ahşap zeminler üzerinde parlama ya da eski bir görünüm meydana getirir.
Pürüzlü görünümden kaçınmak için, ara sıra küçük halıların yerlerini değiştirmeli, büyük ve geniş pencereleri perdelerle kapatarak yoğun ışığın mekana sızması engellenmelidir.
Mobilya ayaklarına rahat bir şekilde hareket etmelerini sağlayacak kumaştan yapılmış glideların yerleştirilmesi gerekir. Böylece bu kumaşlar aracılığıyla mobilyaların zemini çizmeden ve herhangi bir sürtünme olmadan kolaylıkla hareket etmeleri sağlanabilir.
Mobilya ayaklarına yerleştirilen kumaşların belli aralıklarla temizlenmesi gözardı edilmemelidir. Çamur ya da kirler bu kumaşların arasına da yerleşebilir. Zemini çizmemeye özen göstererek bu glide'ları temizlemeye çalışın.
Bazı mobilyalar yuvarlak bilye tipi tekerleklerin hasar verme ihtimalinden dolayı barrel tipi silindir tekerlekleri gerektirebilir. Bu açıdan gri ve iz bırakmayan kauçuk tekerlekler en iyileridir. Özellikle metal veya sert plastikler gibi sert malzemelerden yapılmış olan makaraları kullanmaktan kaçının.
Halıları süpürdüğünüz sıklıkta parkelerinizi de düzenli olarak elektrik süpürgesiyle süpürün. Bu süpürme işlemini özellikle elektrik süpürgenizin döşemenize en uygun olan fırça aparatını kullanarak yaparsanız sonuç son derece başarılı olacaktır.
Bu bakımı günlük ya da ihtiyaca göre ya süpürerek ya da toz beziyle düzenli olarak silerek yapabilirsiniz. Ev temizliğinde toza karşı kullanılan herhangi başka bir temizlik malzemesi kullanmayın, çünkü bu kullanacağınız malzeme döşemenizi ya kayganlaştırır ya da cilanızı matlaştırabilir.
Yemek yada sıvı artıklarını döküldüğü anda hemen kuru bir bez yada kağıt havluyla silin. Yapışkan sıvıların temizliğinde eğer gerekiyorsa kullandığınız bezin çok hafif nemli olmasını sağlayabilirsiniz. Daha sonra zemini kuru bir hale gelene kadar başka bir bez yada kağıt havluyla silin.
Ayakkabı topuklarınızı daima bakımlı tutun, özellikle de yüksek topuklu olanları. Koruma kapları kaybolan ya da yıpranarak çelik destek çubuğu ortaya çıkan topuklar her türlü zemin yüzeyinde çökme yapacaktır. Bu basit önerilere kulak vererek ahşap döşemelerinizi çok uzun yıllar hem güzel tutabilir hem de bakımlarını daha kolay bir hale getirebilirsiniz.
Cilalı ya da yağlı boya döşemelerin bakımı
Bu döşemeleri de elektrik süpürgenizin uygun fırça aparatıyla rutin olarak temizleyin. Elektrik süpürgesi kullanımı yüzeydeki toz ve kirin cilaya nüfuz etmeden ve cilanın parlaklığını matlaştırmadan yapılabilecek en iyi temizleme yöntemidir.
Eğer parkenizin cilası biraz matlaştıysa ve ayakkabı izleri belirmeye başladıysa, makine ya da manuel olarak yapılacak cila hem parlaklığı yenileyecek hem de ayak izlerini cila yardımıyla kapatacaktır.
4 aydan 6 aya kadarki yıpranmalarda, parkelerinizi yakından inceleyerek herhangi bir kir birikmiş ya da cilanızın rengini kaybetmiş olup olmadığını iyice kontrol edin. Eğer parkeleriniz orijinal hallerinde koyu renkte cilanmışlarsa, ayak altı olarak adlandırılan yoğun olarak kullanılan alanlardaki cilanın renginde açılma olduğunu fark edersiniz.
Elektrik süpürgesiyle temizlemeden yada diğer restorasyon işlemlerinden önce o alana cila yapın. Eğer istenen parlaklık yeterince sağlanmadıysa, ince ikinci bir kat cila uygulayın.
Parkelerde ulaşılması güç yerlere yerleşen kirler, kötü kullanılmış alanlar, ayak altı ve yoğun kullanım alanlarında oluşan renk açılmaları için sıvı temizleyici ya da waxlı temizleyiciler kullanın.
Kullandığınız ürünlerin su bazlı olmasından ziyade çözücü olmasına dikkat etmeyi unutmayın. Ürün etiketi neft (naphtha) ya da damıtılmış petrol (petroleum distillate) içerebilir. Siz yine de talimatları dikkatle takip edin. Koyu renk parkeler için uygun olan ürünü seçin.
Bulaşık teli ile temizleyici sıvıyı lekenin üzerine yayın. Kiri ve eski cilayı çıkarmak için iyice sürtün ve daha sonra temizlenene kadar iyice silin. Daha sonra yerin kurumasını bekleyin. Temizleyici yada wax kombinasyonu kullanıldıysa cilalayın kullanımadıysa cila sürmeyin.
Eğer macun şeklinde wax kullanıldıysa, bir miktar beze sararak çok daha ince bir tabaka uygulayın. Elinizin sıcaklığı ve friksiyon hareketi waxı eriterek uygulama için hazır hale getirecektir. Kuruduktan sonra hala mat olan yerler varsa, ikinci bir katı bu mat alanlara uygulayarak, tekrarlayın.
Son derece kirli zeminlerde genel ve derin bir temizlik sağlamak ve tüm zeminin yeniden parlamasını, cilasının orijinal koşullardaki haline yakın bir görünüme kavuşmasını sağlamak için sıvı temizleyiciler ya da talimatlara uygun restore ediciler bulaşık teli ve tampon (buffer) yardımıyla uygulanabilir.
İster macun ister carnauba bazlı sıvı bir ürün olsun wax uygulamasında son cilada aynı tamponu (buffer) kullandığınızdan emin olun. Zemininiz boyandıysa, renkli wax yada temizleyici kullanmak orijinal rengin korunmasında çok fayda sağlayacaktır.
Lekeleri yok etme
Döşemelerdeki poliüretan ve benzeri yüzey cilalarında çoğu lekeler dökülen sıvının yalnızca anında silinmesiyle önlenebilir. Wax kaplı zeminlerde oluşan çoğu lekeler bu zeminler için önceden önerilen bakımın doğru şekilde yapılması halinde kolaylıkla engellenebilir ya da en aza indirgenebilir.
Genel kazalara yönelik bazı ilk yardım önerileri
Bir lekeyi yok etmeye çalışırken, daima en dış kenardan başlayarak ortaya doğru lekeyi yaymadan uygulama yapmaya özen gösterin.
Kurumuş süt ya da yiyecek lekeleri: Yüzeydeki kurumuş tabakayı keskin bir bıçak yardımıyla çıkarabilirsiniz. Ancak tabii ki cilayı çizmemeye dikkat edin. Eğer bu bir lekeyse önce nemli bir bez yardımıyla bu lekenin üzerini sürtün. Ardından da kurulayın. Wax kaplı döşemelerde uygulama yapılan bölgeyi yeniden waxlayın.
Sudan kaynaklanan lekeler: Cilalı döşemeler için; lekenin üzerini 1 no'lu bulaşık teliyle sürtün ve yeniden cilalayın. Sonuç başarısız olursa ince bir zımpara kağıdıyla hafifçe zımparalayın.
Lekeli alan ve çevresini 1 ya da 0 no'lu bulaşık teli, mineral bazlı ispirtolar (mineral spirits) yada ahşap temizleyici kullanarak da temizleyebilirsiniz.
Zemini kurumaya bırakın. Zemin cilasına birebir uyan bir cila uygulayın ve lekeli olmayan alana yayılmamasına özen göstererek dikkatlice uygulayın. Cila iyice kuruduktan sonra waxlayın. Yüzey cilaları için: Tavsiye edilen bir temizleyici kullanın ve temiz bir havlu yardımıyla titizlikle silin.
Waxlı parkelerde koyu lekeler
- 2 No'lu bulaşık teli, ahşap döşeme temizleyicisi yada ispirtoyla leke ve lekenin çevresini temizleyin.
- Lekeli bölgeyi sirkeyle iyice yıkayın. Sirkenin 3-4 dakika leke üzerinde kalmasını sağlayın.
- Eğer leke hala duruyorsa, ince bir zımpara kağıdıyla zımparalayın. Ahşabın damar yapısını takip etmeye çalışın. Ardından waxlayın.
- Eğer iki defa yapılan sirke uygulaması lekeyi yoketmediyse, lekenin üzerine doğrudan oxalic asit solüsyonu uygulayın. Kullanılacak solüsyon 30 gram oxalic asitle 1-1.2 litre suyun karıştırılmasıyla elde edilir.
- Uyarı: Bu solüsyon bir asittir, bu nedenle bu sıvıyı uygularken mutlaka eldiven kullanın. Sıvıyı çok az miktarda direkt lekenin üzerine dökün ve bir saat kadar bekletin. Lekenin üzerini duru su ve bir sünger yardımıyla silin. Leke eğer yokolmakta direniyorsa ikinci bir müdahale faydalı olabilir.
- Eğer oxalic asit uygulaması ikinci uygulamada da sonuç vermezse, kumtaşı kağıdıyla bu bölgeyi zımparalayın. Ahşabın damarını takip ederek parkenize uyan bir cilayı uygulayın. Daha sonra kurumaya bırakın. 0 no'lu bulaşık teliyle hafifçe düzeltin. İkinci kat cilayı uygulayarak kurumaya bırakın ve waxlayın. Eğer leke hala görünür haldeyse, geriye kalan tek çare zedelenen, zarar gören döşemeyi yenilemek olacaktır. Not: Oxalic asit bir tür ağartıcıdır. Her nerede kullanılırsa, uygulanan alanın renginde değişiklik yaratacağından parkenin orijinal rengiyle uyum sağlaması için muhtemelen yeniden boyanma ya da cila gerektirecektir.
- Yüzey cilaları için: Cilayı çıkartın yukarıdaki gibi cilayı yokedin, ama waxlamayın. Sözkonusu alan iyice kuruduğunda bir kat yüzey cilası çekin.
Topuk ve mobilya ayaklarının izleri: Bulaşık teli yada ahşap zemin temizleyicisiyle iyice sürtün. Kuruyuncaya kadar silin ve daha sonra cilalayın. Yüzey cilaları için: Bir temizleyici yardımıyla izi silin. Bazı izler keskin sivri bir bıçak yardımıyla ancak yokedilebilir bu nedenle dikkatlice kazıyın.
Mürekkep lekeleri: Diğer tüm koyu lekeler için uyguladığınız temizleme işlemini bu lekeler için de uygulayın.
Kedi / köpek maması lekeleri: Çok eski olmayan lekeler de koyu renkteki lekeler gibi bazen aynı yöntemlerle yokedilebilir. Tüm temizleme çabalarınıza rağmen lekeler halen direniyorsa, hasar görmüş şeritleri değiştirebilir, zımparalama yapabilir veya cilalayabilirsiniz.
Küf lekeleri: Küf havasız ve nemli ortamlarda beliren bir yüzey sorunudur. Küfün oluşmasını engellemek için yapılacak en doğru hareket mekan içi en uygun havalandırmanın sağlanması olacaktır. Waxlı yüzeyler için: Küf genelde ahşap temizlik sıvıları ile 1no'lu bulaşık teli yardımıyla çıkartılır. Yüzey cilaları için: Eğer küf yüzeyde yer alıyorsa, uygun bir temizleyiciyle silin. Küf eğer cilanın altında oluşmuşsa yeniden cila yapmak gerekecektir.
Sakız, boya ve mum lekeleri: Dökülen maddenin fazlalığını bir jilet yardımıyla kazıyın. Lekenin üzerine buz kompresi uygulayın. Oluşan leke tortusu parçalanacak kıvama gelene kadar buz kompresi uygulamaya devam edin. Lekenin çevresine dökülen temizleme sıvısı lekenin alt kısmına yavaşça damlayarak kurumuş lekenin gevşemesini sağlayacaktır.
Sigara yanıkları: Waxlı yüzeyler için: Çok derin yanıklar değilse bulaşık teli çoğunlukla bu lekenin çıkmasını sağlayacaktır. Bulaşık telini biraz su ve sabunla hafifçe ıslatarak etkisinin artmasını sağlayabilirsiniz.
Sonra waxlayın. Yüzey cilaları için: Zarar gören bölgeyi keskin ve sivri bir bıçak yardımıyla hafifçe kazıyın. Cilanın kazındığı ve yokolduğu alana çok az miktarda cila uygulayın.
Alkol lekesi
Waxlı yüzeylerde: Sıvı yada majun wax, gümüş parlatıcısı, bezir yağı yada çok az miktarda amonyakla ıslatılmış bir bezle lekenin üzerini sürtün. Hasar gören yeri waxlayın.
Yüzey cilaları için: Genel de pek zarar görmezler.
Her türlü yağ lekeleri
Cilalı zeminlerde: Yüksek TSP (tri sodium phosphate) içeren bir mutfak sabununu yada hidrojen peroksitli bir pamuğu lekenin üzerine uygulayabilirsiniz. İkinci kat pamuğu bu defa da amonyak emdirerek ilk uyguladığınız pamuğun üzerine yerleştirebilirsiniz.
Leke yokolana kadar bu işlemi tekrarlayın. Not: Amonyak ahşabın rengini bozarak soldurabilir. Yüzey cilaları için: İspirtoyla ya da TSP'yle (tri sodium phosphate) silin. Temiz bir bez yada havluyla temizleyin.
Yeniden cilalama
Ahşap döşemeler yılların yıpranması yada ihmaliyle göze hoş görünmeyen ve biçimsiz bir hale gelmişse de restore edilerek orijinal güzelliklerine kavuşabilirler.
Zımparalama yöntemiyle eski cila çıkarılarak yeni cilanın uygulanmasıyla döşemeler yepyeni bir görünüme kavuşabilir. Bu işlemleri kendi başınıza yapabilirsiniz. Ancak uzmanlar tüm bu restore işlemlerinin profesyonel kişilerce yapılmasını önermektedir.
Döşemelere herhangi bir renk tonunun eklenmesine genel olarak döşemelerin boyanması adı verilir. Ancak boyalar asıl renklerini içlerinde bulunan renk pigmentlerinden alırlar. Sözkonusu bu renk pigmentleri ışığa oldukça duyarlıdır.
Bu açıdan boyanmış döşemeler sürekli bir parlaklığa maruz kaldıklarında renklerini yitirebilir veya solabilirler. Bu nedenle bu konuda en hassas ve test onayı olan boya markalarının yeniden boyama işleminde kullanılmasını öneriyoruz.
Döşemelerde çatlak, yarık ve gıcırtılar belirdiğinde ne yapılmalı?
Evdeki tüm döşemeler mekandaki havanın nemine göre ya büzüşür, çeker yada esneme, genişleme yapar. Kapı ve pencereler yağışlı mevsimlerde sıkışma yada kabarma yapabilir.
Kuru ve soğuk havalarda gömmedolap ve mobilyalarda çatlak ve ince çizgiler halinde ayrılmalar görülebilir. Bu aslında ahşabın doğal ürün yapısından kaynaklanan bir özelliktir. Zaten ahşabı bu denli arzu edilen bir ürün haline getiren de onun bu doğal yapısıdır.
Çatlak ve yarıklar: Çatlaklar aşırı nem ortamından dolayı oluşabileceği gibi nemin yeterli ölçüde bulunmadığı ortamlarda da ortaya çıkabilir. Isıtma sistemlerinin kullanımıyla oluşturulan kuru hava koşulları da döşemelerinizin board kenarları arasında ufak çatlaklar oluşturabilir.
Nemlendirici cihaz kurulumu ile bu sorun ortadan kaldırılabilir. Böylelikle hem aileniz hem de parkeleriniz uygun nem oranıyla daha sağlıklı bir ortamdan fayda sağlamış olur.
Gıcırtılar: Yağmurlu havalarda iç mekanlarda belli oranda bir nemlilik oluyorsa, bu durum boardlarda genişleme yapar ve boardların kenarları birbirlerine sürtmeye başlar. Böylelikle de istenmeyen o gıcırdama sesleri duyulmaya başlar.
Döşemelerin doğru olmayan şekilde yerleştirilmesi ya da monte edilirken bağlantıların doğru şekilde yapılmaması da aynı şekilde gıcırtılara neden olabilir.
Bu durumu düzelmek için döşemeleri yağlamayı deneyin. Bol miktarda sıvı wax, wax kaplı zeminlerde işinizi görecektir. Bitişik paneller arasına çok az miktarda pudralı sabuntaşı, talk pudrası, pudralı grafit dökmek de çıkan rahatsız edici gıcırtı sesinin kesilmesine yardımcı olacaktır.
