Normalde 40 hafta olarak kabul edilen anne karnındaki sürecin 37 haftadan önce sonuçlanması, prematüre olarak tanımlanıyor. Doğum, 37 haftadan ne kadar aşağı düşerse, bebeğin karşılaşacağı sorunlar o kadar artıyor. Bu durumu "Bebek yetişkin bir insanın küçülmüş hali değildir!" diyerek açıklayan uzmanlar, bebeklerin kendine özgü özellikleri olduğunu ve erken doğan bebeklerin sağlığının mutlaka yenidoğan alanında uzmanlaşmış hekimler tarafından izlenmesi gerektiğini vurguluyorlar.
Yenidoğan ve çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Gülnihal Şarman, Acıbadem Maslak Hastanesi'nin kendi deyimiyle 'Bebek Geliştirme ünitesi'nde prematüre doğan veya başka hastalıklarla savaşan bebekleri hayata bağlamak için çalışıyor. Kendisi de bir anne olan Şarman, doğumdan hemen sonra kızının yoğun bakıma alınmasını hiç unutmuyor. Bu tecrübe, onun ailelerle empati kurmasını sağlıyor. Böylece aileler, bebek yoğun bakım ünitelerine rahatça girebiliyor, bebeklerini görüp onlara dokunabiliyor. Tıptaki gelişmeler ve hastaların psikolojileri doğrultusunda prematüre bebek bakımındaki 10 hassas noktayı araştırdık.
1. İyi bir ekip
Yoğun bakım ekibi eğitimli, deneyimli, çalışkan ve dinamik olmalı. Ayrıca bu ekibin tüm dikkati kesintisiz olarak bebekler üzerinde yoğunlaşmalı.
2. Anne-babanın bebekten ayrılması
Anne ve babanın, bebek ne kadar prematüre doğarsa doğsun, ondan hiçbir zaman ayrılmamaları gerekiyor. çünkü dokunma, bebekle anne-baba arasındaki duygusal bağın oluşmasını sağlıyor. Doğumdan sonra bebeğin durumu uygun olur olmaz, anne ve babayla ten teması yaptırıyoruz. Bebek ten temasıyla saatlerce uyuyabiliyor. Böylece annenin de endişeleri azalıyor ve sütü artıyor. Bu uygulamaya 'kanguru bakımı' deniliyor. Durumu kritik olan bebekler için anne babaların biraz daha sabırlı davranmaları, beklemeleri gerekiyor.
3. Geniş hizmet yelpazesi
Prematürenin bulunduğu hastanenin gelişmiş bir radyoloji ünitesinin, donanımlı bir laboratuvarının ve 24 saat hizmet veren kan ünitesinin bulunması son derece önemli.
4. Eğitim ve kalite seviyesi
Yenidoğan bakımı yapacak hemşirelerin bu alanda uzmanlaşması oldukça önemli. Yenidoğan bakımının çok önemli olmasına rağmen bu, Türkiye'de hemşirelerin uzmanlaştığı bir alan değil. Bu yüzden en kısa zamanda üst uzmanlık alanı haline getirilmesi gerekiyor.
5. Anennin perinatolojik bakımı
Perinatoloji; yüksek risk taşıyan annenin ve bebeğinin doğum öncesi bakımını planlayan bilim dalı. Düzenli kontrol yaptıran kişilerde, kadın doğum uzmanı, bebek ya da anneyle ilgili bir riski hemen fark ediyor ve gerekli müdahaleyi yapıyor. Bebek, mümkün olduğunca uzun süre anne karnında tutuluyor.
6. Aanne sütü
Anne sütü prematüreler için kurtarıcı. Bebeklerin özellikle sindirim ve bağışıklık sistemlerini güçlendiriyor. Bu yüzden bebeklerin doğar doğmaz anne sütüyle beslenmesine önem taşıyor.
7. Akciğerlere özel ilaç
Artık prematürelerde akciğer hastalığından korkulmuyor, çünkü bu durumu önleyecek iki ilaç var. Birincisi erken doğum riski yüksek olan anneye yapılan kortizon, ikincisi ise doğumdan sonra bebeğin akciğerine direkt olarak uygulanan biyolojik bir ilaç.
8. Taburcu olurken
Prematüre bebeği hastaneden çıkarırken çok ciddi bir planlama yapmak gerekiyor. Bu dönemde anne, bebeğin bakımını ve ilaçlarını öğreniyor. Ayrıca anneye, evde acil bir durumda ne yapması gerektiği canlandırmalı eğitimlerle anlatılıyor.
9. Ailelerin gelişimi sürecinde desteklenmesi
Prematüre bebekler, taburcu olduktan sonra giderek açılan aralarla kontrol edilmeli ve gelişimleri yakından takip edilmeli. Ayrıca bebeklere geri kaldıkları alanlarda özel destekler verilmeli.
10. Prematürenin anne-babası olma süreci
Erken doğan bebeği olan aileler, dışarıdan türlü negatif bilgiye maruz kalıyor. Bu ailelere bebeklerinin sağlıklı büyüdüğünü, hastanede geçen zorlu günlerin bittiğini hissettirmek gerekiyor. Bu noktada onlara güzel bir geleceği yansıtmak biz doktorlara düşüyor.
Prematürenin dereceleri
37 haftalıktan daha küçük doğan bebeklere prematüre deniyor.
34-37 hafta Geç Prematüre
30-34 hafta Ara Prematüre
28-30 hafta Tam Prematüre
26-28 hafta İleri Prematüre
24-26 hafta Yaşamın Sınırında Prematüre
