Seller ülkemizde en sık görülen ve en tahrip edici doğal afetlerden biridir.
Sellerin neden olduğu hasar sadece su basması ile sınırlı değildir aynı zamanda sel ile beraber akan çamur ve diğer dağ kalıntıları da büyük problemlere neden olur. Seller, %70’i insanlar uykudayken geceleri oluştuğu için, doğru ve zamanında uyarılamayan insanlar için büyük tehlikeler oluşturur. Seller her zaman yağmur yağan yerlerde de görülmez. Tüm gün boyunca günlük-güneşlik olan bir yer, kilometrelerce öteden gelen sel suları tarafından da tahrip edilebilir. Bu nedenle meteorolojik ihbarlara ve gök gürültülerine günlük-güneşlik günlerde de kulak kabartılmalı, herkes sellere karşı hazırlıklı olunmalı ve sellerden korunma konusunda bilgilenmelidir.
Seller ile mücadelede öncelikle oluşum süreleri ve yerlerinin bilinmesi gerekmektedir. Gerçekte seller oluşma süreleri bakımından ikiye ayrılır:
1. Sel ve taşkınlar, bir hafta veya daha uzun bir süre içinde dere ve nehir yataklarında, dağlık alanlarda, şehirlerde ve kıyılarda oluşabilirler
2. Ani seller, 6 saat içinde ve, çöller dahil, dünyanın her tarafında oluşabilirler. Ani seller için çoğu kez Sel Uyarısı yapılamaz ani seller ani sel gözetleme alanında uyarısız oluşabilir. Bu nedenle sellerde toplumun hızlı hareket etmesi ve hızlı hareket edebilmek için de hazırlıklı olması şarttır.
Derelerin su seviyesi şiddetli yağışların başlamasından bir saat sonra veya daha kısa bir süre içinde beklenenden çok daha hızlı bir şekilde yükselebilir (ani sel). Özellikle ani sellerde, dere ve nehirlerin aşağı kısımlarındaki halkın uyarılması ve bu bölgelerin boşatılması için en fazla bir saatlik bir süre vardır. Bu yüzden bu bölgelere yerleşmiş insanların, muhtemel bir sel tehlikesi karşısında bölgeyi en geç bir saat içinde boşaltabilecek şekilde hazırlıklı olmaları gerekir. Bu nedenle gelişmiş ülkelerde halka Sel Gözetleme (gözetleme alanındaki dere/nehir/göl/deniz taşarak alçak yerleri su basma ihtimali var, hazırlıklı ol!) ve Sel Uyarısı (gözetleme alanında sel şuan oluşmakta veya her an oluşabilir, derhal önlem al!) şeklinde iki aşamalı ihbarlar yapılır.
Afet anında, paniğe kapılmak kolaydır. Korkunç gürültüler, yıldırım ve şimşek çakması, kuvvetli rüzgarlar sizi tehdit eder ve korkutabilir. Fakat unutmayın, gerçek tehlikeyi sel suları devrilen ağaçlar, duvar ve elektrik direkleri kopan elektrik kabloları gaz ve elektrik kaçakları oluşturur. Sakin kalarak selden kurtulmak için ilk adımı atabilirsiniz.
• Bulunduğunuz noktanın sele maruz kalma riskini öğrenin. Sel sigortası yaptırın.
• Bölgedeki sel uyarı işaretlerinin ve yerel erken uyarı sistemlerini öğrenin.
• Bina içinde ve dışında yüksek ve sel basma tehlikesinin az olduğu güvenli yerleri belirleyin.
• Gerektiğinde kullanmak üzere kum, kum torbaları, naylon, çivi, kontrplak, tahta vb. inşaat malzemelerini depo edin ve bir alet sandığını hazır bulundurun.
• Binanızın kanalizasyon bağlantısına, sel sularının gelmemesi ve lağımın geri basmaması için, bir cek-valf vanası yerleştirin.
• Zemin katlarındaki elektrik tesisatını, makine vb. mekanik teçhizatı 100 yıllık sel su seviyesinin üzerinde bir yüksekliğe yerleştirin.
• Acil durumlarda bir birinden ayrı düşen bireyler için haberleşme planı geliştirin.
• Bölge dışından bir kişiyi “bağlantı kurulacak kişi” olarak belirleyin.
• Binayı boşaltmanız gerektiği zaman nerelere gidebileceğinizi önceden belirleyiniz.
• Sel anında binayı boşaltmak için plan ve tatbikatlar yapın. Tüm bireylerin acil durumda nasıl hareket edeceğinden emin olun. Kaçış yolunu bilin.
• Aranabilecek polis, itfaiye vb. birimlerin telefon numaralarını görünür bir yere asın.
• Binadaki tüm bireylere nasıl ve ne zaman elektrik, gaz ve su vanalarının kapatılacağını öğretin.
• Sigorta poliçesi vb. kıymetli evraklarınızı özel kasalara veya su geçirmez kaplara koyun.
• Bir sel çantası veya birden fazla sel çantaları hazırlayın.
• Her yağmurda seli hatırlayın. Olası bir meteorolojik sel gözetleme ve uyarısı için hava durumu raporlarını ve haberleri takip edin.
• İlk yardım malzemeleri ve kişilere özel hayati önem taşıyan ilaçlar
• Her bir kişi için, üç gün yetecek kadar şişe suyu ve konserve vb. kolay bozulmayacak, fazla pişirme ve hiç soğutma gerektirmeyen diğer yiyecekler. Bunlar her altı ay da bir değiştirilmeli
• Mekanik konserve açacağı
• Çocuk, engelli, yaşlı ve hayvanlar için gerekli olan diğer malzemeler
• Bir değişimlik elbise ve iç giyim malzemesi.
• Her bir kişi için bir battaniye ve uyku tulumu
• Plastik bot, eldivenler ve sağlam ayakkabılar
• Bir miktar bozuk para, kredi kartı ve arabanın yedek anahtarı
• Çalışır durumda pille çalışan bir el radyosu, ışıldak, el feneri ve yedek piller
• Otomobilinizin yakıt tankını doldurun.
• Mobilya vb. kıymetli eşyalarınızı yükseltin.
• Temiz banyo küvetine ve kaplara su doldurun.
• Sel çantanızı kontrol edin ve varsa eksiklerini tamamlayın.
• Gereksiz yere telefonu kullanmayın.
• Bina dışındaki malzeme ve eşyaları içeriye taşıyın veya onları bağlayın.
• Taşınamayan makine vb. mekanik teçhizatı koyu makine yağı ile yağlayın.
• Yakıt vb. tankların su yüzeyinde yüzmemesi için içlerini doldurup ağızlarını sıkıca kapatın.
• Kullanılası zorunlu olanlar hariç elektrikli ev aletlerini fişten çekiniz. İstenildiğinde şalterleri ve vanaları da kapatın.
• İstenildiğinde (daha önce planlandığı gibi ve sel çantanızı da yanınıza alarak) daha yüksek ve güvenli yerlere tırmanın ve/ya kaçmaya hazır olun.
• Söylenti yaymayın ve söylentilere inanmayın.
• Ani Sel Gözetlemesi duyurulmuş ve bulunduğunuz noktanın sel riski yüksek ise Ani Sel Uyarısını beklemeden sel anında yapılması gerekenleri uygulayın ve bölgeyi hemen terk edin.
• Nehirlerin hızla yükseldiğini veya sel sularının geldiğini görürseniz her hangi bir sel gözetleme ve/veya uyarısı beklemeden sel anında yapılması gerekenleri uygulayın.
• Olası bir meteorolojik sel uyarısı ve yerel idarenin talimatları için hava durumu raporlarını ve haberleri sürekli takip edin.
• Pilli radyodan hava durumu raporlarını ve haberleri takip etmeye devam edin.
• Sel çantanızı ve acil durumda kullanmak için hazırlandığınız malzemeleri yanınıza alın.
• Size bağımlı kişileri, engellileri ve hayvanları unutmayın.
• Gereksiz yere telefonu kullanmayın.
• Tüm elektrikli ev aletlerini, şalterleri ve vanaları kapatın.
• İstenildiğinde evden ayrılmaya hazır olun.
Otomobilde:
• Eğer otomobilinizin üzerine bir elektrik teli düşerse, elektrik kesilene kadar otomobilin içinde kalın. Yangın veya başka bir nedenle otomobili terk etmek zorundaysanız, ayaklarınız yer ile temas ettiğinde vücudunuzun hiç bir noktası otomobille temas etmeyecek şekilde araçtan atlayınız.
• Görünüşe aldanmayarak dibi görülmeyen hiç bir sel suyuna otomobil ile girmeyin, sel suları ile karşılaşınca durun ve başka bir yöne gidin. Unutmayın dizinize kadar yükselmiş sel suyu otomobilinizi kaldırıp götürebilir.
• Kestirme yolları değil, belirlenmiş tahliye yollarını kullanın.
• Arızalanan ve stop eden otomobili hemen terk edin. Otomobili itmeye kalkışmayın. Hızla yükselebilen sel suları otomobille birlikte sizi de sürükleyip götürebilir.
Dışarıda:
• Yüksek bir yere çıkıp bekleyin.
• Unutmayın, elektriği sadece metal cisimler iletmez. Kopmuş elektrik telleri ile temas halinde olabilecek su birikintilerinden, bahçe çitlerinden, ağaçlardan ve diğer ıslak cisimlerden uzak durunuz.
• Görünüşe aldanmayarak dibi görülmeyen veya ayak bileğinize kadar yükselmiş sel sularına yürüyerek girmeyin.
• Çocuklarınıza su birikintilerinin çevresinde, mazgalların etrafında, kuru vadi vb. yerlerde oynamasına asla müsaade etmeyin.
• Yerel idare tarafından izin verilmedikçe evinize dönmeyin. Merak gidermek için afet bölgesine gitmeyin.
• Binanız hala su ile çevrili ise içine girmeyin.
• Komşunuza, yaşlı ve engellilere yardım edin.
• Binanıza girmeden önce binayı temelden çatıya kadar çökme ve yıkılma tehlikesi cin kontrol edin. Ayrıca bölgedeki heyelan tehlikesini de göz önünde tutun.
• Gaz kaçaklarını, yanıcı ve parlayıcı maddeleri düşünerek bina içlerini araştırırken meşale, fener, çakmak ve mum gibi ateşli aydınlatma araçları yerine ışıldak veya pilli el fenerleri kullanın.
• Dikkat! Sel temizliği yapılırken, elektrik çarpmaları, karbon monoksit zehirlenmesi, adale incinmeleri, termal stres, solunum zorlukları, kimyasal maddeler ile kirlenme, yangın, boğulma vb. gibi olaylar çok sık yaşanmaktadır.
• Yangın tehlikesi için gaz ve su borularında kırık ve patlak su altında kalmış elektrik kabloları ve elektrikli araçların olup olmadığını kontrol edin.
• Sigorta işlemlerinizi için tahrip olan binanızın ve eşyalarınızın resimlerini çekin.
• Sel suları ile evinize taşınabilecek olan kimyasal maddeler ve zehirli yılanlara dikkat edin. Birikintileri uzun bir sopa ile kontrol edip uzaklaştırın.
• Su basmış olan yerlerdeki elektrikli aletlere dokunmayın. Bu aletleri kontrol edilmeden ve kurutulmadan önce kullanmayın. Eğer ıslak değilseniz elektriği ana şalterden kesin.
• Şehir elektriği kesilmiş ışıklar veya lambalar donuklaşmış ya da titrek bir hal almış ise bir lamba hariç tüm elektrikli aletleri kapatın.
• Kopmuş hiç bir kabloya dokunmayın. Elektriğe kapılmış kimseleri çekip kurtarma yerine elektriği kesmeye çalışın.
• Sel yolun bir kısmını sürükleyip götürmüş veya çökertmiş olabilir. Su ile kaplanmış yollara girmeden önce yolun derinliğini kontrol edin.
• Selden etkilenmiş yiyecekleri, sel suları ile taşınmış sebze ve meyveleri imha edin. Şişe suyundan başka su içmeyiniz. Kuyu sularını ancak kuyudan belli bir süre su çektikten ve kaynattıktan sonra kullanın.
• Her yağmurda seli hatırlayın. Sele karşı almış olduğunuz önlemleri, hazırlıkları ve planlarınızı bir değerlendirmeye tabi tutun, eksiklerinizi tamamlayın ve planlarınızı geliştirin.
Kaynak: Sivil Savunma Kulübü
Sellerin neden olduğu hasar sadece su basması ile sınırlı değildir aynı zamanda sel ile beraber akan çamur ve diğer dağ kalıntıları da büyük problemlere neden olur. Seller, %70’i insanlar uykudayken geceleri oluştuğu için, doğru ve zamanında uyarılamayan insanlar için büyük tehlikeler oluşturur. Seller her zaman yağmur yağan yerlerde de görülmez. Tüm gün boyunca günlük-güneşlik olan bir yer, kilometrelerce öteden gelen sel suları tarafından da tahrip edilebilir. Bu nedenle meteorolojik ihbarlara ve gök gürültülerine günlük-güneşlik günlerde de kulak kabartılmalı, herkes sellere karşı hazırlıklı olunmalı ve sellerden korunma konusunda bilgilenmelidir.
Seller ile mücadelede öncelikle oluşum süreleri ve yerlerinin bilinmesi gerekmektedir. Gerçekte seller oluşma süreleri bakımından ikiye ayrılır:
1. Sel ve taşkınlar, bir hafta veya daha uzun bir süre içinde dere ve nehir yataklarında, dağlık alanlarda, şehirlerde ve kıyılarda oluşabilirler
2. Ani seller, 6 saat içinde ve, çöller dahil, dünyanın her tarafında oluşabilirler. Ani seller için çoğu kez Sel Uyarısı yapılamaz ani seller ani sel gözetleme alanında uyarısız oluşabilir. Bu nedenle sellerde toplumun hızlı hareket etmesi ve hızlı hareket edebilmek için de hazırlıklı olması şarttır.
Derelerin su seviyesi şiddetli yağışların başlamasından bir saat sonra veya daha kısa bir süre içinde beklenenden çok daha hızlı bir şekilde yükselebilir (ani sel). Özellikle ani sellerde, dere ve nehirlerin aşağı kısımlarındaki halkın uyarılması ve bu bölgelerin boşatılması için en fazla bir saatlik bir süre vardır. Bu yüzden bu bölgelere yerleşmiş insanların, muhtemel bir sel tehlikesi karşısında bölgeyi en geç bir saat içinde boşaltabilecek şekilde hazırlıklı olmaları gerekir. Bu nedenle gelişmiş ülkelerde halka Sel Gözetleme (gözetleme alanındaki dere/nehir/göl/deniz taşarak alçak yerleri su basma ihtimali var, hazırlıklı ol!) ve Sel Uyarısı (gözetleme alanında sel şuan oluşmakta veya her an oluşabilir, derhal önlem al!) şeklinde iki aşamalı ihbarlar yapılır.
Kurban Olma, Bilgili ve Sakin Ol!
Afet anında, paniğe kapılmak kolaydır. Korkunç gürültüler, yıldırım ve şimşek çakması, kuvvetli rüzgarlar sizi tehdit eder ve korkutabilir. Fakat unutmayın, gerçek tehlikeyi sel suları devrilen ağaçlar, duvar ve elektrik direkleri kopan elektrik kabloları gaz ve elektrik kaçakları oluşturur. Sakin kalarak selden kurtulmak için ilk adımı atabilirsiniz.Sel bölgelerinde, selden önce yapılması gerekenler:
• Sel yataklarına yerleşmeyin, kamp kurmayın, otomobil park etmeyin.• Bulunduğunuz noktanın sele maruz kalma riskini öğrenin. Sel sigortası yaptırın.
• Bölgedeki sel uyarı işaretlerinin ve yerel erken uyarı sistemlerini öğrenin.
• Bina içinde ve dışında yüksek ve sel basma tehlikesinin az olduğu güvenli yerleri belirleyin.
• Gerektiğinde kullanmak üzere kum, kum torbaları, naylon, çivi, kontrplak, tahta vb. inşaat malzemelerini depo edin ve bir alet sandığını hazır bulundurun.
• Binanızın kanalizasyon bağlantısına, sel sularının gelmemesi ve lağımın geri basmaması için, bir cek-valf vanası yerleştirin.
• Zemin katlarındaki elektrik tesisatını, makine vb. mekanik teçhizatı 100 yıllık sel su seviyesinin üzerinde bir yüksekliğe yerleştirin.
• Acil durumlarda bir birinden ayrı düşen bireyler için haberleşme planı geliştirin.
• Bölge dışından bir kişiyi “bağlantı kurulacak kişi” olarak belirleyin.
• Binayı boşaltmanız gerektiği zaman nerelere gidebileceğinizi önceden belirleyiniz.
• Sel anında binayı boşaltmak için plan ve tatbikatlar yapın. Tüm bireylerin acil durumda nasıl hareket edeceğinden emin olun. Kaçış yolunu bilin.
• Aranabilecek polis, itfaiye vb. birimlerin telefon numaralarını görünür bir yere asın.
• Binadaki tüm bireylere nasıl ve ne zaman elektrik, gaz ve su vanalarının kapatılacağını öğretin.
• Sigorta poliçesi vb. kıymetli evraklarınızı özel kasalara veya su geçirmez kaplara koyun.
• Bir sel çantası veya birden fazla sel çantaları hazırlayın.
• Her yağmurda seli hatırlayın. Olası bir meteorolojik sel gözetleme ve uyarısı için hava durumu raporlarını ve haberleri takip edin.
Sel çantası
Bu çantada olması tavsiye edilen malzemeler şunlardır:• İlk yardım malzemeleri ve kişilere özel hayati önem taşıyan ilaçlar
• Her bir kişi için, üç gün yetecek kadar şişe suyu ve konserve vb. kolay bozulmayacak, fazla pişirme ve hiç soğutma gerektirmeyen diğer yiyecekler. Bunlar her altı ay da bir değiştirilmeli
• Mekanik konserve açacağı
• Çocuk, engelli, yaşlı ve hayvanlar için gerekli olan diğer malzemeler
• Bir değişimlik elbise ve iç giyim malzemesi.
• Her bir kişi için bir battaniye ve uyku tulumu
• Plastik bot, eldivenler ve sağlam ayakkabılar
• Bir miktar bozuk para, kredi kartı ve arabanın yedek anahtarı
• Çalışır durumda pille çalışan bir el radyosu, ışıldak, el feneri ve yedek piller
Sel gözetlemesi ilan edildiğinde yapılması gerekenler:
• Otomobilinizin yakıt tankını doldurun.
• Mobilya vb. kıymetli eşyalarınızı yükseltin.
• Temiz banyo küvetine ve kaplara su doldurun.
• Sel çantanızı kontrol edin ve varsa eksiklerini tamamlayın.
• Gereksiz yere telefonu kullanmayın.
• Bina dışındaki malzeme ve eşyaları içeriye taşıyın veya onları bağlayın.
• Taşınamayan makine vb. mekanik teçhizatı koyu makine yağı ile yağlayın.
• Yakıt vb. tankların su yüzeyinde yüzmemesi için içlerini doldurup ağızlarını sıkıca kapatın.
• Kullanılası zorunlu olanlar hariç elektrikli ev aletlerini fişten çekiniz. İstenildiğinde şalterleri ve vanaları da kapatın.
• İstenildiğinde (daha önce planlandığı gibi ve sel çantanızı da yanınıza alarak) daha yüksek ve güvenli yerlere tırmanın ve/ya kaçmaya hazır olun.
• Söylenti yaymayın ve söylentilere inanmayın.
• Ani Sel Gözetlemesi duyurulmuş ve bulunduğunuz noktanın sel riski yüksek ise Ani Sel Uyarısını beklemeden sel anında yapılması gerekenleri uygulayın ve bölgeyi hemen terk edin.
• Nehirlerin hızla yükseldiğini veya sel sularının geldiğini görürseniz her hangi bir sel gözetleme ve/veya uyarısı beklemeden sel anında yapılması gerekenleri uygulayın.
• Olası bir meteorolojik sel uyarısı ve yerel idarenin talimatları için hava durumu raporlarını ve haberleri sürekli takip edin.
Sel uyarısı verildiğinde yapılması gerekenler
Bina içinde:• Pilli radyodan hava durumu raporlarını ve haberleri takip etmeye devam edin.
• Sel çantanızı ve acil durumda kullanmak için hazırlandığınız malzemeleri yanınıza alın.
• Size bağımlı kişileri, engellileri ve hayvanları unutmayın.
• Gereksiz yere telefonu kullanmayın.
• Tüm elektrikli ev aletlerini, şalterleri ve vanaları kapatın.
• İstenildiğinde evden ayrılmaya hazır olun.
Otomobilde:
• Eğer otomobilinizin üzerine bir elektrik teli düşerse, elektrik kesilene kadar otomobilin içinde kalın. Yangın veya başka bir nedenle otomobili terk etmek zorundaysanız, ayaklarınız yer ile temas ettiğinde vücudunuzun hiç bir noktası otomobille temas etmeyecek şekilde araçtan atlayınız.
• Görünüşe aldanmayarak dibi görülmeyen hiç bir sel suyuna otomobil ile girmeyin, sel suları ile karşılaşınca durun ve başka bir yöne gidin. Unutmayın dizinize kadar yükselmiş sel suyu otomobilinizi kaldırıp götürebilir.
• Kestirme yolları değil, belirlenmiş tahliye yollarını kullanın.
• Arızalanan ve stop eden otomobili hemen terk edin. Otomobili itmeye kalkışmayın. Hızla yükselebilen sel suları otomobille birlikte sizi de sürükleyip götürebilir.
Dışarıda:
• Yüksek bir yere çıkıp bekleyin.
• Unutmayın, elektriği sadece metal cisimler iletmez. Kopmuş elektrik telleri ile temas halinde olabilecek su birikintilerinden, bahçe çitlerinden, ağaçlardan ve diğer ıslak cisimlerden uzak durunuz.
• Görünüşe aldanmayarak dibi görülmeyen veya ayak bileğinize kadar yükselmiş sel sularına yürüyerek girmeyin.
• Çocuklarınıza su birikintilerinin çevresinde, mazgalların etrafında, kuru vadi vb. yerlerde oynamasına asla müsaade etmeyin.
Sellerden sonra yapılması gerekenler:
• Unutmayın, sel suları çekilmeye başlamadan önce tehlike geçmiş sayılmaz.• Yerel idare tarafından izin verilmedikçe evinize dönmeyin. Merak gidermek için afet bölgesine gitmeyin.
• Binanız hala su ile çevrili ise içine girmeyin.
• Komşunuza, yaşlı ve engellilere yardım edin.
• Binanıza girmeden önce binayı temelden çatıya kadar çökme ve yıkılma tehlikesi cin kontrol edin. Ayrıca bölgedeki heyelan tehlikesini de göz önünde tutun.
• Gaz kaçaklarını, yanıcı ve parlayıcı maddeleri düşünerek bina içlerini araştırırken meşale, fener, çakmak ve mum gibi ateşli aydınlatma araçları yerine ışıldak veya pilli el fenerleri kullanın.
• Dikkat! Sel temizliği yapılırken, elektrik çarpmaları, karbon monoksit zehirlenmesi, adale incinmeleri, termal stres, solunum zorlukları, kimyasal maddeler ile kirlenme, yangın, boğulma vb. gibi olaylar çok sık yaşanmaktadır.
• Yangın tehlikesi için gaz ve su borularında kırık ve patlak su altında kalmış elektrik kabloları ve elektrikli araçların olup olmadığını kontrol edin.
• Sigorta işlemlerinizi için tahrip olan binanızın ve eşyalarınızın resimlerini çekin.
• Sel suları ile evinize taşınabilecek olan kimyasal maddeler ve zehirli yılanlara dikkat edin. Birikintileri uzun bir sopa ile kontrol edip uzaklaştırın.
• Su basmış olan yerlerdeki elektrikli aletlere dokunmayın. Bu aletleri kontrol edilmeden ve kurutulmadan önce kullanmayın. Eğer ıslak değilseniz elektriği ana şalterden kesin.
• Şehir elektriği kesilmiş ışıklar veya lambalar donuklaşmış ya da titrek bir hal almış ise bir lamba hariç tüm elektrikli aletleri kapatın.
• Kopmuş hiç bir kabloya dokunmayın. Elektriğe kapılmış kimseleri çekip kurtarma yerine elektriği kesmeye çalışın.
• Sel yolun bir kısmını sürükleyip götürmüş veya çökertmiş olabilir. Su ile kaplanmış yollara girmeden önce yolun derinliğini kontrol edin.
• Selden etkilenmiş yiyecekleri, sel suları ile taşınmış sebze ve meyveleri imha edin. Şişe suyundan başka su içmeyiniz. Kuyu sularını ancak kuyudan belli bir süre su çektikten ve kaynattıktan sonra kullanın.
• Her yağmurda seli hatırlayın. Sele karşı almış olduğunuz önlemleri, hazırlıkları ve planlarınızı bir değerlendirmeye tabi tutun, eksiklerinizi tamamlayın ve planlarınızı geliştirin.
Kaynak: Sivil Savunma Kulübü
