SERMAYE PİYASASI VE FİNANSAL
KURUMLAR
Türkiye'de finansal varlık çıkarma ve sermaye
piyasalarında satma yetkisi Anonim şirketlere
verilmiştir.
Para piyasası, finansal varlıkların fon arz ve talep
süresine göre sınıflandırılmasına örnektir.
Finansal varlıkların aracısız alınıp satıldığı
piyasalara Dördüncül piyasa denir.
Rüçhan hakkı, çıkarılacak hisse senetlerinin mevcut
hissedarlar tarafından öncelikle satın alınma
hakkıdır.
Bir ekonomide herhangi bir zamandaki toplam para
miktarına Toplam para arzıdenir.
Hazine bonolarının likiditesi devlet tahvillerinden
daha yüksektir.
Faiz oranının, tasarruf oranıyla yatırım talebinin
karşılaştığısermaye piyasasında oluştuğunu ileri
sürülen faiz teorisi Reel faiz teorisidir.
Dolaşımdaki nakit para+Bankalardaki vadesiz
mevduat, dar anlamda para arzınıgösterir.
Enflasyonun ve riskin olmadığıdurumlarda, finansal
varlığın getiri oranı, Reel faiz oranıile ifade edilir.
Eşit zaman aralıklarıyla yapılan eşit ödemeler
dizisine Anüite denir.
Doğrudan halka açık şirket kurarak halka hisse
senedi arz edilmesi için gerekli koşullar:
Sermaye piyasasının birtakım kötü olaylarla
baltalanmamışolması
Piyasa faiz oranlarının fazla yüksek olmaması
Enflasyonun aşırıolmaması
Halkın tasarruf ve yatırım gücünün yeterli olması
Bir şirketin, hisse senetlerini borsaya kote ettirmekle
sağlayacağıen önemli yarar : Hisse senetlerinin
pazarlanabilirliğinin artırılması
Bir anonim şirkette ortaklar, üçüncü şahıslara karşı
Esas sermaye tutarıkadar sorumludur.
Finansal araçların değeri, bu araçlardan beklenen
nakit girişlerinin şimdiki değeriyle belirlenir.
Finansal araçlardan beklenen nakit akışları, riske
bağlıolarak değişir.
Enflasyon, finansal varlıkların beklenen nakit
akışlarınıetkiler.
Finansal araçların vadesi uzadıkça beklenen getiri
oranıdüşer.
Bir finansal aracın, en az hangi miktarda paraya
çevrilebileceğini gösteren özelliğine Bölünebilirlik
denir.
Bankalar, genel finans ortaklıklarıve finansal
kiralama şirketlerinin kısa vadeli alacaklarını
karşılık göstererek çıkardıklarıfinansal araçlara
Varlığa dayalımenkul kıymet denir.
Bankalar tarafından, iskonto edilmişfiyat üzerinden
satılan ve faiz ödemesi yapılmayan finansal araç türü
Banka bonosudur.
Bir hisse senedinin üzerinde bulunmasıgereken
bilgiler: Ortaklığın ticaret ünvanı, Esas veya kayıtlı
sermaye tutarı,Ortaklığın tescil tarihi, Hisse
senedinin nominal değeri
Bir ortaklığın vergi ve faizlerden önceki gelirinin
belirli bir kapitalizasyon oranıile kapitalize edilmesi
ile bulunan değere Toplam değer denir.
Sektör analizi kapsamında incelenen konular:
Sektörün ekonomik yapısı, Sektördeki işçi örgütleri,
Teknik gelişmelerin sektöre etkisi, Hammadde
kaynaklarının durumu
Teknik analizde kullanılan yöntemler: Dow teorisi,
Ticaret faaliyet yaklaşımı, Sürü başısenetler,
Piyasanın teknik durumu
Nama yazılıtahvil, dolaşım yeteneğine göre
tahvillerden biridir.
Faiz esnekliği -3 olan bir tahvilde Faiz oranındaki %
1 'lik değişme tahvil fiyatını%3 oranında değiştirir.
Uzun vadeli borç faizi tutarı8 milyar TL ve faiz ve
vergi öncesi net kazancı64 milyar TL olan bir
ortaklığın faiz kazanç oranı8 dir.
Sermaye PiyasasıKurulu'nun görev ve yetkileri:
Kamu yararının gerektirdiği hallerde sermaye
piyasasıaraçlarının halka arz ve satışınıgeçici olarak
durdurmak
Sermaye piyasasınıilgilendiren her türlü yayın,
duyuru ve reklamlarıizlemek, yanıltıcıilan ve
reklamlarıyasaklamak.
Halka açık anonim ortaklıkların genel kurullarında,
genel hükümler çerçevesinde vekaleten oy
kullanılmasına ilişkin esaslarıbelirlemek.
Menkul kıymet ödünç alma ve verme işlemleri ile
açığa satışişlemlerine ilişkin ilke ve esasları
belirlemek.
Sermaye PiyasasıKurulu başkanıve üyelerinin
atanmasıgörevi Bakanlar Kurulunun
sorumluluğundadır.
Değerlendirme, Sermaye PiyasasıKurulu'nun,
sermaye piyasasıalanında uygulamaya dönük
hukuki sonuç doğuran özel nitelikte idari kararlar
alınmasıkapsamında yürüttüğü görevlerden biridir.
Bir finansal varlık için devamlıbir piyasanın
varolabilmesi için gerekli koşullar:
İşlemler arasında çok düşük fiyat farklılıklarının
olması
Alım satım işlemlerinin hızla sonuçlanması
Arz ve talep fiyatlarıarasındaki marjın çok küçük
olması
Sık sık el değiştirebilmesi
Sahip olunan bir finansal varlığın fiyatının,
belirtilmişfiyatın altına düşmesi halinde en iyi fiyatla
satılmasınıiçeren emir türüne Zararıdurdurma
emri adıverilir.
Ortaklığın borsa kotunda yer alan hisse senetlerinin
nominal tutarının ödenmişsermayeye eşit olması
menkul kıymetlerin borsa kotundan çıkarılmasını
gerektirmez.
Finansal varlıklarda doğrudan çıkarımın tanımı:
Finansal varlık çıkaran kurumların finansal
varlıklarınıaracıkullanmaksızın satmasıdır.
Para arzı, bir ekonomide herhangi bir zamandaki
toplam para miktarınıifade eder.
Reel faiz oranı%8 ve beklenen enflasyon oranı%70
ise, nominal faiz oranı%83,6 olur. Nominal =
0,08+0,70+0,08*0,70=83,6
Nominal faiz oranı= reel faiz oranı+ Enflasyon
oranı+ reel faiz oranıx enflasyon oranı
Emisyon primi: Hisse senetlerinin, nominal değerin
üzerinde satılmasıdurumunda oluşan primdir.
Kayıtlısermaye sisteminin özellikleri:
Şirketin hisse senedi satarak sağladığısermayeye
çıkarılmışsermaye denmesi
Kayıtlısermaye tavanına kadar çıkarılmışsermaye
arttırımının şirket yönetim kurulunun kararıile
gerçekleştirilmesi
Kayıtlısermaye statüsünde olan bir anonim şirketin
ana sözleşmesinde yazılısermayenin, ortaklığın
sermaye tavanıolması
Kayıtlısermaye sistemine geçmek isteyen bir anonim
şirketin halka açık şirket olması
Hazinenin iç borçlanma ihtiyacınıkarşılamak üzere
hamiline düzenlenmiş, kısa vadeli borçlanma
senetlerine Hazine bonosu denir.
Varlıkların nakde dönüştürülmesi sonucunda elde
edilen miktarın, borçlar ödendikten sonra hisse
başına düşen kısmına Tasfiye değeri denir.
Firma analizi yapılırken dikkate alınanlar: Firmanın
sektördeki rekabet gücü, Firmanın faaliyet etkinliği,
Firmanın finansal yapısı, Firma yönetiminin etkinliği
Tahvilin özellikleri: Anonim şirketlerce çıkarılması,
Aynıborçlanmayıtemsil etmesi durumunda nominal
değerlerinin eşit olması, Sahiplerinin her birinin
şirkete karşıyükümlülüklerinin aynıolması,
Sahiplerinin her birinin haklarının eşit olması
Sermaye PiyasasıKurulunun amaçları:
Tasarrufların menkul kıymetlere yatırılmasını
özendirmek
Tasarruf sahiplerinin haklarının korunmasını
sağlamak
Ortaklıklarda mülkiyetin yaygınlaştırılmasını
sağlamak
Halkın iktisadi kalkınmaya etkin bir şekilde
katılımınısağlamak.
Dengeli fonların oluşturulmasının amacı: Çeşitli
yatırım araçlarına, riski azaltacak ve devamlıgelir
sağlayacak şekilde yatırım yapmak.
Satışgarantisiyle aracılık faaliyetinde aracıkurum
finansal varlıklarıbelirlenmişfiyatla satın almayı
kabul eder.
Aracıkuruluşolunabilmesi için gerekli koşullar:
Sermayenin SPK tarafından belirlenmişasgari
tutarın altında olmaması, Yetki belgesi alınması,
Anonim şirket statüsünde olunması, Hisse
senetlerinin nakit karşılığıçıkarılması, Hisse
senetlerinin NAMA (hamiline değil) olması
TC Merkez bankasının fonksiyonları: Bankalara
kredi vermek, Milli paranın değerini korumak, Para
ve kredi politikasınıyürütmek, Açık piyasa işlemleri
yapmak.
Açık piyasa işlemleri: Doğrudan alım, Doğrudan
satım, Repo, Ters repo
k=zorunlu karşılık oranı. VM=bankalara yatırılan
vadesiz mevduat tutarıolduğuna göre yaratılan
kaydi para miktarı= (1/k) . VM
Yedek akçeler ve ödenmişsermaye, ticaret
bankalarının özkaynaklarındandır.
Sigorta şirketlerinin, kendi risklerini başka bir
sigorta şirketine devretmelerine Reasürans denir.
Sigortacılığın makro ekonomik işlevleri: Sosyal
çöküntüyü önlemesi, Önemli bir tasarruf kaynağı
olması, Uluslararasıekonomik ilişkileri genişletmesi,
Vergi kaynağıolması
Faizsiz bankacılık sisteminde, ortaklardan birinin
sermayesiyle, diğerinin de emek ve girişim gücüyle
katkıda bulunduğu ortaklık türüne Mudaraba denir.
Özel finans kurumlarının fon kullandırma
işlemlerinden biri dışticaretin finansmanıdır.
Dışdenetime yetkili denetim kuruluşlarının
belirlenmesi Sermaye PiyasasıKurulunun
sorumluluğundadır.
Uluslararasıpiyasalardaki faiz oranlarının, ulusal
piyasalara göre daha düşük olmasının nedenleri:
Vergilendirme olmaması, Geri ödenmeme riskinin
düşük olması, Karşılık oranlarının olmaması,
Disponobilite gibi kısıtlamaların olmaması
Londra'daki bankaların oluşturduğu faiz oranına
LIBOR denir.
Dünya Bankasıtarafından verilen yatırım
kredilerinin özellikleri:
Gelişmekte olan ülkelerin yaşam standardını
arttırmaya yönelik olması
Gelişmekte olan ülkelere yönelik olması
Altyapıyatırımları, sanayi yatırımlarıve eğitim gibi
çeşitli alanlarda kullanılması
Ülke hükümetine ya da onun garantisiyle bir kamu
kurum veya kuruluşuna verilmesi
Para piyasasının temel kurumlarından biri Ticaret
bankalarıdır.
Finansal varlıkların likiditesi reel varlıklara göre
daha yüksektir.
Bir ekonomide reel faiz oranı%4, beklenen
enflasyon oranı%50 ise "Fisher Eşitliği" ne göre
nominal faiz oranı%56 olur.
1+Nominal faiz oranı=(1+reel faiz oranı)(1+enflasyon
oranı)
Şirketlerin halka açılma nedenleri:
Sermaye kullanımında etkinliğin arttırılması
Hisse senedinin pazar değerinin belirlenmesi
Vergi uygulamalarında özendirici tedbirlerin alınmış
olması
Hisse senetlerinin pazarlanabilirliğinin arttırılması
İkincil piyasada hisse senedi fiyatlarının piyasanın
genel davranışına göre değiştiğini savunan hisse
senedi değerleme yöntemi Teknik analiz yöntemidir.
Faiz fiyatındaki %1 lik bir değişmenin, tahvil
fiyatında ortaya çıkaracağıyüzdesel değişmeye
Tahvilin fiyat esnekliği denir.
Sermaye piyasasıKurulunun kuruluşamaçları:
Menkul kıymetler ve sermaye piyasasıile ilgili
kuruluşlar hakkında kamunun aydınlatılmasını
sağlamak.
Ortaklıklarda mülkiyetin yaygınlaştırılmasını
sağlamak.
Sermaye piyasasındaki sağlıksız eğilimleri önlemek
Halkın iktisadi kalkınmaya etkin ve yaygın bir
şekilde katılmasınıgerçekleştirmek.
Finansal varlıklarda devamlıbir piyasanın varlığı
için gerekli koşullar:
Alım ve satım işlemlerinin hızlısonuçlanması
Finansal varlıkların sık sık el değiştirebilmesi
Arz ve talep arasında çok küçük bir marj oluşması
İşlemler arasında çok düşük fiyat farklılıklarının
ortaya çıkması
Menkul kıymet borsalarının fonksiyonları: Borsaya
kote ettirilmiş(borsada işlem gören) finansal
varlıklar için devamlıpiyasa oluşturmak.
Kote edilmişpay senetleri ve tahviller için doğru
fiyatın oluşmasınısağlamaktır.
Sermaye piyasasıaraçları, gayrimenkul, altın ve
diğer kıymetli madenler portföylerini işletmek
amacıyla kurulan anonim şirketlere Yatırım fonu
denir.
Aracıkurumların faaliyetleri: Menkul kıymetlerin
geri alım taahhüdü ile alım-satımında bulunmak.
Portföy işletmeciliği veya yöneticiliği yapmak.
Menkul kıymetlerin geri satım taahhüdü ile alım
satımında bulunmak
Menkul kıymetlerin piyasaya sunulmasında
aracılığın satın alma ve satma garantisi verilerek
yapılmasına underwriting denir.
Tedavülde bulunan, vadesine 1 yıldan az kalmış
Devlet İç Borçlanma Senetlerinin TC Merkez
bankasıtarafından bankalardan veya aracı
kurumlardan satın alınmasıişlemine Doğrudan alım
denir.
Ticaret bankalarının temel işlevleri: Kaydi para
yaratmak, Ulusal ve uluslararasıticareti geliştirmek,
Kaynaklara akıcılık sağlamak, Kaynak kullanımını
iyileştirmek.
Ticaret bankalarını, kalkınma ve yatırım
bankalarından ayıran farklılıklardan biri Kaydi
para yaratmasıdır.
Sigortacılığın mikro işlevlerinden biri Fiyatların
daha gerçekçi düzeyde gerçekleşmesini sağlamasıdır.
Birden fazla sigorta işletmesinin tek bir riski
üstlenmelerine Koasürans denir.
Faizsiz bankacılığın amaçları: İslami prensipleri
ekonomik hayata uygulamak, Sosyoekonomik
hedeflere ulaşılmasınıkolaylaştırmak, Kar elde
etmek, Topluma yararlıbir kurum oluşturmak.
Faizsiz bankacılık sisteminde en çok kullanılan
finansman yöntemi Murabahadır.
Bağımsız dışdenetim çerçevesinde, özel denetime
tabi kuruluşlar:
Menkul kıymetlerini halka arz etmek için SPK'dan
izin talep eden ortaklıklar
2499 sayılıKanuna tabi olup ta birleşme durumunda
olan kurumlar
2499 sayılıkanuna tabi olup ta devir durumunda
olan kurumlar
2499 sayılıkanuna tabi olup ta tasfiye durumunda
olan kurumlar
Bağımsız dışdenetimde, bir bütün olarak mali
tabloların güvenilirliğini bozmayacak aksaklıkların
olmasıhalinde Şartlırapor düzenlenir.
Kamunun zamanında yeterli ve doğru olarak
aydınlatılmasınısağlamak amacıyla, her türlü mali
tablo ve raporların standartlarınıtespit etme görevi
Sermaye PiyasasıKurulunun sorumluluğundadır.
Euro tahvil piyasasının hızlıbir şekilde gelişmesinin
temel nedeni Hükümet kısıtlamalarının dışında
kalmasıdır.
Şirketlerin veya hükümetlerin yabancıbir paraya
bağlıolarak ve o yabancıparanın ait olduğu ülke
piyasasında satılmak üzere çıkardığıtahvillere
Yabancıtahvil denir.
Kanada doları, Özel çekme haklarında (Special
Drawing Rights) yer alan para birimlerinden
değildir.
Y.Müh. Naim Uygun tarafından hazırlanmıştır.
KURUMLAR
Türkiye'de finansal varlık çıkarma ve sermaye
piyasalarında satma yetkisi Anonim şirketlere
verilmiştir.
Para piyasası, finansal varlıkların fon arz ve talep
süresine göre sınıflandırılmasına örnektir.
Finansal varlıkların aracısız alınıp satıldığı
piyasalara Dördüncül piyasa denir.
Rüçhan hakkı, çıkarılacak hisse senetlerinin mevcut
hissedarlar tarafından öncelikle satın alınma
hakkıdır.
Bir ekonomide herhangi bir zamandaki toplam para
miktarına Toplam para arzıdenir.
Hazine bonolarının likiditesi devlet tahvillerinden
daha yüksektir.
Faiz oranının, tasarruf oranıyla yatırım talebinin
karşılaştığısermaye piyasasında oluştuğunu ileri
sürülen faiz teorisi Reel faiz teorisidir.
Dolaşımdaki nakit para+Bankalardaki vadesiz
mevduat, dar anlamda para arzınıgösterir.
Enflasyonun ve riskin olmadığıdurumlarda, finansal
varlığın getiri oranı, Reel faiz oranıile ifade edilir.
Eşit zaman aralıklarıyla yapılan eşit ödemeler
dizisine Anüite denir.
Doğrudan halka açık şirket kurarak halka hisse
senedi arz edilmesi için gerekli koşullar:
Sermaye piyasasının birtakım kötü olaylarla
baltalanmamışolması
Piyasa faiz oranlarının fazla yüksek olmaması
Enflasyonun aşırıolmaması
Halkın tasarruf ve yatırım gücünün yeterli olması
Bir şirketin, hisse senetlerini borsaya kote ettirmekle
sağlayacağıen önemli yarar : Hisse senetlerinin
pazarlanabilirliğinin artırılması
Bir anonim şirkette ortaklar, üçüncü şahıslara karşı
Esas sermaye tutarıkadar sorumludur.
Finansal araçların değeri, bu araçlardan beklenen
nakit girişlerinin şimdiki değeriyle belirlenir.
Finansal araçlardan beklenen nakit akışları, riske
bağlıolarak değişir.
Enflasyon, finansal varlıkların beklenen nakit
akışlarınıetkiler.
Finansal araçların vadesi uzadıkça beklenen getiri
oranıdüşer.
Bir finansal aracın, en az hangi miktarda paraya
çevrilebileceğini gösteren özelliğine Bölünebilirlik
denir.
Bankalar, genel finans ortaklıklarıve finansal
kiralama şirketlerinin kısa vadeli alacaklarını
karşılık göstererek çıkardıklarıfinansal araçlara
Varlığa dayalımenkul kıymet denir.
Bankalar tarafından, iskonto edilmişfiyat üzerinden
satılan ve faiz ödemesi yapılmayan finansal araç türü
Banka bonosudur.
Bir hisse senedinin üzerinde bulunmasıgereken
bilgiler: Ortaklığın ticaret ünvanı, Esas veya kayıtlı
sermaye tutarı,Ortaklığın tescil tarihi, Hisse
senedinin nominal değeri
Bir ortaklığın vergi ve faizlerden önceki gelirinin
belirli bir kapitalizasyon oranıile kapitalize edilmesi
ile bulunan değere Toplam değer denir.
Sektör analizi kapsamında incelenen konular:
Sektörün ekonomik yapısı, Sektördeki işçi örgütleri,
Teknik gelişmelerin sektöre etkisi, Hammadde
kaynaklarının durumu
Teknik analizde kullanılan yöntemler: Dow teorisi,
Ticaret faaliyet yaklaşımı, Sürü başısenetler,
Piyasanın teknik durumu
Nama yazılıtahvil, dolaşım yeteneğine göre
tahvillerden biridir.
Faiz esnekliği -3 olan bir tahvilde Faiz oranındaki %
1 'lik değişme tahvil fiyatını%3 oranında değiştirir.
Uzun vadeli borç faizi tutarı8 milyar TL ve faiz ve
vergi öncesi net kazancı64 milyar TL olan bir
ortaklığın faiz kazanç oranı8 dir.
Sermaye PiyasasıKurulu'nun görev ve yetkileri:
Kamu yararının gerektirdiği hallerde sermaye
piyasasıaraçlarının halka arz ve satışınıgeçici olarak
durdurmak
Sermaye piyasasınıilgilendiren her türlü yayın,
duyuru ve reklamlarıizlemek, yanıltıcıilan ve
reklamlarıyasaklamak.
Halka açık anonim ortaklıkların genel kurullarında,
genel hükümler çerçevesinde vekaleten oy
kullanılmasına ilişkin esaslarıbelirlemek.
Menkul kıymet ödünç alma ve verme işlemleri ile
açığa satışişlemlerine ilişkin ilke ve esasları
belirlemek.
Sermaye PiyasasıKurulu başkanıve üyelerinin
atanmasıgörevi Bakanlar Kurulunun
sorumluluğundadır.
Değerlendirme, Sermaye PiyasasıKurulu'nun,
sermaye piyasasıalanında uygulamaya dönük
hukuki sonuç doğuran özel nitelikte idari kararlar
alınmasıkapsamında yürüttüğü görevlerden biridir.
Bir finansal varlık için devamlıbir piyasanın
varolabilmesi için gerekli koşullar:
İşlemler arasında çok düşük fiyat farklılıklarının
olması
Alım satım işlemlerinin hızla sonuçlanması
Arz ve talep fiyatlarıarasındaki marjın çok küçük
olması
Sık sık el değiştirebilmesi
Sahip olunan bir finansal varlığın fiyatının,
belirtilmişfiyatın altına düşmesi halinde en iyi fiyatla
satılmasınıiçeren emir türüne Zararıdurdurma
emri adıverilir.
Ortaklığın borsa kotunda yer alan hisse senetlerinin
nominal tutarının ödenmişsermayeye eşit olması
menkul kıymetlerin borsa kotundan çıkarılmasını
gerektirmez.
Finansal varlıklarda doğrudan çıkarımın tanımı:
Finansal varlık çıkaran kurumların finansal
varlıklarınıaracıkullanmaksızın satmasıdır.
Para arzı, bir ekonomide herhangi bir zamandaki
toplam para miktarınıifade eder.
Reel faiz oranı%8 ve beklenen enflasyon oranı%70
ise, nominal faiz oranı%83,6 olur. Nominal =
0,08+0,70+0,08*0,70=83,6
Nominal faiz oranı= reel faiz oranı+ Enflasyon
oranı+ reel faiz oranıx enflasyon oranı
Emisyon primi: Hisse senetlerinin, nominal değerin
üzerinde satılmasıdurumunda oluşan primdir.
Kayıtlısermaye sisteminin özellikleri:
Şirketin hisse senedi satarak sağladığısermayeye
çıkarılmışsermaye denmesi
Kayıtlısermaye tavanına kadar çıkarılmışsermaye
arttırımının şirket yönetim kurulunun kararıile
gerçekleştirilmesi
Kayıtlısermaye statüsünde olan bir anonim şirketin
ana sözleşmesinde yazılısermayenin, ortaklığın
sermaye tavanıolması
Kayıtlısermaye sistemine geçmek isteyen bir anonim
şirketin halka açık şirket olması
Hazinenin iç borçlanma ihtiyacınıkarşılamak üzere
hamiline düzenlenmiş, kısa vadeli borçlanma
senetlerine Hazine bonosu denir.
Varlıkların nakde dönüştürülmesi sonucunda elde
edilen miktarın, borçlar ödendikten sonra hisse
başına düşen kısmına Tasfiye değeri denir.
Firma analizi yapılırken dikkate alınanlar: Firmanın
sektördeki rekabet gücü, Firmanın faaliyet etkinliği,
Firmanın finansal yapısı, Firma yönetiminin etkinliği
Tahvilin özellikleri: Anonim şirketlerce çıkarılması,
Aynıborçlanmayıtemsil etmesi durumunda nominal
değerlerinin eşit olması, Sahiplerinin her birinin
şirkete karşıyükümlülüklerinin aynıolması,
Sahiplerinin her birinin haklarının eşit olması
Sermaye PiyasasıKurulunun amaçları:
Tasarrufların menkul kıymetlere yatırılmasını
özendirmek
Tasarruf sahiplerinin haklarının korunmasını
sağlamak
Ortaklıklarda mülkiyetin yaygınlaştırılmasını
sağlamak
Halkın iktisadi kalkınmaya etkin bir şekilde
katılımınısağlamak.
Dengeli fonların oluşturulmasının amacı: Çeşitli
yatırım araçlarına, riski azaltacak ve devamlıgelir
sağlayacak şekilde yatırım yapmak.
Satışgarantisiyle aracılık faaliyetinde aracıkurum
finansal varlıklarıbelirlenmişfiyatla satın almayı
kabul eder.
Aracıkuruluşolunabilmesi için gerekli koşullar:
Sermayenin SPK tarafından belirlenmişasgari
tutarın altında olmaması, Yetki belgesi alınması,
Anonim şirket statüsünde olunması, Hisse
senetlerinin nakit karşılığıçıkarılması, Hisse
senetlerinin NAMA (hamiline değil) olması
TC Merkez bankasının fonksiyonları: Bankalara
kredi vermek, Milli paranın değerini korumak, Para
ve kredi politikasınıyürütmek, Açık piyasa işlemleri
yapmak.
Açık piyasa işlemleri: Doğrudan alım, Doğrudan
satım, Repo, Ters repo
k=zorunlu karşılık oranı. VM=bankalara yatırılan
vadesiz mevduat tutarıolduğuna göre yaratılan
kaydi para miktarı= (1/k) . VM
Yedek akçeler ve ödenmişsermaye, ticaret
bankalarının özkaynaklarındandır.
Sigorta şirketlerinin, kendi risklerini başka bir
sigorta şirketine devretmelerine Reasürans denir.
Sigortacılığın makro ekonomik işlevleri: Sosyal
çöküntüyü önlemesi, Önemli bir tasarruf kaynağı
olması, Uluslararasıekonomik ilişkileri genişletmesi,
Vergi kaynağıolması
Faizsiz bankacılık sisteminde, ortaklardan birinin
sermayesiyle, diğerinin de emek ve girişim gücüyle
katkıda bulunduğu ortaklık türüne Mudaraba denir.
Özel finans kurumlarının fon kullandırma
işlemlerinden biri dışticaretin finansmanıdır.
Dışdenetime yetkili denetim kuruluşlarının
belirlenmesi Sermaye PiyasasıKurulunun
sorumluluğundadır.
Uluslararasıpiyasalardaki faiz oranlarının, ulusal
piyasalara göre daha düşük olmasının nedenleri:
Vergilendirme olmaması, Geri ödenmeme riskinin
düşük olması, Karşılık oranlarının olmaması,
Disponobilite gibi kısıtlamaların olmaması
Londra'daki bankaların oluşturduğu faiz oranına
LIBOR denir.
Dünya Bankasıtarafından verilen yatırım
kredilerinin özellikleri:
Gelişmekte olan ülkelerin yaşam standardını
arttırmaya yönelik olması
Gelişmekte olan ülkelere yönelik olması
Altyapıyatırımları, sanayi yatırımlarıve eğitim gibi
çeşitli alanlarda kullanılması
Ülke hükümetine ya da onun garantisiyle bir kamu
kurum veya kuruluşuna verilmesi
Para piyasasının temel kurumlarından biri Ticaret
bankalarıdır.
Finansal varlıkların likiditesi reel varlıklara göre
daha yüksektir.
Bir ekonomide reel faiz oranı%4, beklenen
enflasyon oranı%50 ise "Fisher Eşitliği" ne göre
nominal faiz oranı%56 olur.
1+Nominal faiz oranı=(1+reel faiz oranı)(1+enflasyon
oranı)
Şirketlerin halka açılma nedenleri:
Sermaye kullanımında etkinliğin arttırılması
Hisse senedinin pazar değerinin belirlenmesi
Vergi uygulamalarında özendirici tedbirlerin alınmış
olması
Hisse senetlerinin pazarlanabilirliğinin arttırılması
İkincil piyasada hisse senedi fiyatlarının piyasanın
genel davranışına göre değiştiğini savunan hisse
senedi değerleme yöntemi Teknik analiz yöntemidir.
Faiz fiyatındaki %1 lik bir değişmenin, tahvil
fiyatında ortaya çıkaracağıyüzdesel değişmeye
Tahvilin fiyat esnekliği denir.
Sermaye piyasasıKurulunun kuruluşamaçları:
Menkul kıymetler ve sermaye piyasasıile ilgili
kuruluşlar hakkında kamunun aydınlatılmasını
sağlamak.
Ortaklıklarda mülkiyetin yaygınlaştırılmasını
sağlamak.
Sermaye piyasasındaki sağlıksız eğilimleri önlemek
Halkın iktisadi kalkınmaya etkin ve yaygın bir
şekilde katılmasınıgerçekleştirmek.
Finansal varlıklarda devamlıbir piyasanın varlığı
için gerekli koşullar:
Alım ve satım işlemlerinin hızlısonuçlanması
Finansal varlıkların sık sık el değiştirebilmesi
Arz ve talep arasında çok küçük bir marj oluşması
İşlemler arasında çok düşük fiyat farklılıklarının
ortaya çıkması
Menkul kıymet borsalarının fonksiyonları: Borsaya
kote ettirilmiş(borsada işlem gören) finansal
varlıklar için devamlıpiyasa oluşturmak.
Kote edilmişpay senetleri ve tahviller için doğru
fiyatın oluşmasınısağlamaktır.
Sermaye piyasasıaraçları, gayrimenkul, altın ve
diğer kıymetli madenler portföylerini işletmek
amacıyla kurulan anonim şirketlere Yatırım fonu
denir.
Aracıkurumların faaliyetleri: Menkul kıymetlerin
geri alım taahhüdü ile alım-satımında bulunmak.
Portföy işletmeciliği veya yöneticiliği yapmak.
Menkul kıymetlerin geri satım taahhüdü ile alım
satımında bulunmak
Menkul kıymetlerin piyasaya sunulmasında
aracılığın satın alma ve satma garantisi verilerek
yapılmasına underwriting denir.
Tedavülde bulunan, vadesine 1 yıldan az kalmış
Devlet İç Borçlanma Senetlerinin TC Merkez
bankasıtarafından bankalardan veya aracı
kurumlardan satın alınmasıişlemine Doğrudan alım
denir.
Ticaret bankalarının temel işlevleri: Kaydi para
yaratmak, Ulusal ve uluslararasıticareti geliştirmek,
Kaynaklara akıcılık sağlamak, Kaynak kullanımını
iyileştirmek.
Ticaret bankalarını, kalkınma ve yatırım
bankalarından ayıran farklılıklardan biri Kaydi
para yaratmasıdır.
Sigortacılığın mikro işlevlerinden biri Fiyatların
daha gerçekçi düzeyde gerçekleşmesini sağlamasıdır.
Birden fazla sigorta işletmesinin tek bir riski
üstlenmelerine Koasürans denir.
Faizsiz bankacılığın amaçları: İslami prensipleri
ekonomik hayata uygulamak, Sosyoekonomik
hedeflere ulaşılmasınıkolaylaştırmak, Kar elde
etmek, Topluma yararlıbir kurum oluşturmak.
Faizsiz bankacılık sisteminde en çok kullanılan
finansman yöntemi Murabahadır.
Bağımsız dışdenetim çerçevesinde, özel denetime
tabi kuruluşlar:
Menkul kıymetlerini halka arz etmek için SPK'dan
izin talep eden ortaklıklar
2499 sayılıKanuna tabi olup ta birleşme durumunda
olan kurumlar
2499 sayılıkanuna tabi olup ta devir durumunda
olan kurumlar
2499 sayılıkanuna tabi olup ta tasfiye durumunda
olan kurumlar
Bağımsız dışdenetimde, bir bütün olarak mali
tabloların güvenilirliğini bozmayacak aksaklıkların
olmasıhalinde Şartlırapor düzenlenir.
Kamunun zamanında yeterli ve doğru olarak
aydınlatılmasınısağlamak amacıyla, her türlü mali
tablo ve raporların standartlarınıtespit etme görevi
Sermaye PiyasasıKurulunun sorumluluğundadır.
Euro tahvil piyasasının hızlıbir şekilde gelişmesinin
temel nedeni Hükümet kısıtlamalarının dışında
kalmasıdır.
Şirketlerin veya hükümetlerin yabancıbir paraya
bağlıolarak ve o yabancıparanın ait olduğu ülke
piyasasında satılmak üzere çıkardığıtahvillere
Yabancıtahvil denir.
Kanada doları, Özel çekme haklarında (Special
Drawing Rights) yer alan para birimlerinden
değildir.
Y.Müh. Naim Uygun tarafından hazırlanmıştır.
