Sıvılarda Genleşme

Sıvılarda Genleşme - Sıvılarda Genleşme Nedir​

Sıvıların ısıtılmadaki davranışlarını, katılarda olduğu gibi inceleyemeyiz. Çünkü, sıvıları katılar gibi şekillendirmek, örneğin boru haline getirmek imkânsızdır. Bu yüzden, sıvıların, bir kap içinde incelenmeleri gerekir. Ayırt edici bir özelliktir.

Sıvıların genleşmesinden sıvılı termometrelerde, sıcak su kazanlarında, termosifonlarda ve kalorifer sistemlerinde yararlanılır. Sıvıların genleşme miktarı aşağıdaki bağıntı ile hesaplanır.

Bağıntıda ΔV sıvının hacimce genleşme miktarı, V sıvının ilk hacmi, a sıvının hacimce genleşme katsayısıdır.

Gazlarda genleşme her gazda aynıdır. Gazlar en çok genleşen maddelerdir

Sıvıların Genleşmesinin Karşılaştırılması​

Deneyin Amacı: Farklı sıvıların genleşmelerinin farklı olup olmayacağını araştırmak

Deney Araç ve Gereçleri

• 1.Cam balon (50 mL 3 adet) 6. İnce cam boru (25 cm kadar 3 adet)
• 2.Bunzen beki veya ispirto ocağı 7. Etilalkol, su, glikol (antifiriz)
• 3.Sacayak 8. Cetvel (mm bölmeli)
• 4.Delikli lâstik tıpa (3 adet) 9. Termometre
• 5.Prizmatik kap

Deneyin Yapılışı​

1. Cam balonlardan birincisini su, ikincisini etil alkol ve üçüncüsünü glikol ile tamamen doldurun. Ağızlarını cam boru geçirdiğiniz lâstik tıpalarla kapatın. Borularda yükselen sıvı seviyelerini işaretleyin.
2. İçine değişik sıvılar koyduğunuz cam balonları prizmatik kaptaki su içine oturtun (Şekil 1.33).
3. Prizmatik kabı ısıtın.
4. Sıcaklık değişimine karşılık, sıvı seviyelerindeki değişmeleri cetvelle ölçerek not alın.

Deney Sonu Soruları​

1. Aynı şartlarda ısıtılan sıvılar için genleşme ayırt edici bir özellik midir?
2. Genleşme, sıcaklık değişimine bağlı mıdır?
3. Sıcaklığı ölçmek için kullandığınız termometrenin çalışma prensibi ile sıvıların genleşmesi arasında bir benzerlik kurulabilir mi?

Yaptığınız deneyde, cam balonlara eşit miktarlarda koyduğunuz farklı sıvıların, sıcaklık değişimi aynı olmakla beraber, farklı hacimlerde genleştiğini buldunuz. Bu sonuç, genleşmenin, sıvılar için de belirgin ve ayırt edici bir özellik olduğunu gösterir.

Sıvıların genleşmesinden sivili termometrelerde, sıcak su kazanlarında, termosifonlarda ve kalorifer sis-temlerinde yararlanılır.
Sıvıların genleşme miktarı aşağıdaki bağıntı ile hesaplanır:

AV = V.a.Dt

Bağıntıda AV sıvının hacimce genleşme miktarı, V sıvının ilk hacmi, a sıvının hacimce genleşme kat sayısıdır.

SIVILARDA GENLEŞME​

Sıvı maddelerde de genleşme olur mu? Tabi ki olur şimdi birlikte bu konuyu işleyelim. Öncelikle şu sorulara cevap bulmaya çalışalım.

Ağzına kadar dolu bir çaydanlık ısıtıldıkça neden taşar?
Termometrelerde cıva veya alkol seviyesi sıcaklık değişmelerinde neden yükselip alçalır?

Bu ve bunun gibi sorulara, bilimsel alarak daha iyi cevaplar verebilmemiz için, sıvıların davranışlarını incelememiz gerekir. Ama bir sorunumuz var. Sıvıların ısıtılmadaki davranışlarını, katılarda olduğu gibi inceleyemeyiz. Çünkü, sıvıları katılar gibi şekillendirmek, örneğin boru haline getirmek imkansızdır. Bu yüzden, sıvıların, bir kap içinde incelenmeleri gerekir.

Sıvıların genleşmesinden sıvılı termometrelerde, sıcak su kazanlarında, termosifonlarda ve kalorifer sistemlerinde yararlanılır. Sıvıların genleşme miktarı aşağıdaki bağıntı ile hesaplanır.

ΔV = V. a. Δt

Bağıntıda ΔV sıvının hacimce genleşme miktarı, V sıvının ilk hacmi, a sıvının hacimce genleşme katsayısıdır.