Ülkemizi yasa boğan Soma maden faciasının ardından yaşanabilecek psikolojik sorunlara Uzman Psikiytarist Ayhan Akcan'a sorduk.
Toplumsal ve bireysel olarak yaşanması olası olan psikolojik sorunlardan bahseden Dr. Ayhan Akcan üzüntüsünü belirterek metanet ve sabır diledi.
Sabah işe gönderdiğiniz yakınınızdan bir anda ölüm haberi gelmesi...
Böyle beklenmedik ölümler yakınlarını kaybeden ailelerin psikolojisi nasıl etkiler?
Yaşanan bu acı olay sonrasında ailelerde ortaya çıkabilecek psikolojik sorunlar neler?
Tam bir ruhsal şok, ciddi bir yas, gerçeklikten kopma hali, travma, boşluk hissi, anlamsızlık, çaresizlik hissi ve isyankarlık. "Neden ben? Neden biz?" sorusu... Ardından duygusal boşluk, öfke, gülme, boş boş bakma ve beklenmedik bayılmalar...
Ciddi yas süreçi başlar. Önce şok dönemi, anlamsızlık... Ölmediğini, yaşadığını, kapıdan geleceğini, sesleneceğini sanma... Bu dönem bir kaç günden bir aya kadar sürebilir. Ardında ölen kişi ile ilgili genellikle olumsuz anıları hatırlama süreci yaşanır. Çatışmaları, kavgaları yaşama, en ayrıntısına kadar tekrar tekrar yaşama... Bir nevi hesaplaşma dönemi. İnsanlar genellikle bu dönemde kendilerini suçlarlar. Şayan ederler. İç çekmeler, derin acılar, duygusal olarak gözlerinde dolma... Yalnız iken derinden acı ile ağlamalar yaşarlar.
Ölen ile ilgili ritüeller bu dönemde yapılır. 7si, 52'si, senesi gibi... Bu acıların ortak yaşanması insanın acısını hafifletir, dağıtır. Bu süreç 6 aya kadar sürebilir. Altı aydan daha uzarsa 'uzamış patolojik yas'tan bahsedilir. Bu süreç öfke ile tamamlanırm ve nihai olarak anılara çekme dönemine girilir. "Rahmetli" ifadesi bu döneme aittir. Bazen bu normal yas süreciyle beraber depresyon, dissosiasyon, anksiyete, geçici psikotik durumlar olabilir.
Kurtulan işçiler bu olaydan nasıl etkilenir?
Kurtulanlar için travma ya bir ay içinde geçer ya da uzarsa posttravmatik stres bozukluğu gelişir.
Öfke patlaması, sıkıntı, uykusuzluk, defalarca olayı yaşama rüyalara girme, dikkat dağınıklığı, isteksizlik, soğuk soğuk terleme çarpıntı, boğazında düğümlenme benzeri panik ataklar gelişir.
Bu acı kayıp ülkemiz insanlarını nasıl etkileyecektir?
Toplumsal gerginlik, huzursuzluk, zaman zaman infialler, öfke patlamaları, genel yas, matem hali yaşanması beklenir.
Olay sonrasında ülkemizde 3 günlük yas ilan edildi. Bu yas sürecinde tutumumuz ne olmalı?
Zaten realite gereği herkes yasta.
Saygılı olmak, insanların acılarını paylaşmak en önemlisidir. Atatürk'ün ölümünden bu yana ilk sefa ulusal yas vardır. İnsanlık ve vatandaşlık adına şart.
Hepimizin başı olsun. Metanet ve sabır...
Alıntıdır.
