Soyu Tehlikede Hayvan Türleri
Kara akbaba (Aegypius monachus), Türkiye'de artık sadece 100 çifti kalan bu türün, doğadaki leşleri ortadan kaldırıp böylece salgın hastalıklarının yayılmasını önlemekte önemli payı vardır.
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Zooloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erkut Kıvanç Türkiye'de önemli bir yaşam alanı habitat tahribi hâlâ devam etmekte ve birçok hayvanın neslinin tehlike altında olduğuna dikkati çekmektedir:
"Bilinçli bir koruma olmazsa, doğal hayat bir gün bitecek. Sivrisineğin bile korunmaya ihtiyacı var. Ama yasaklar dinlenmiyor. Bu gidişle doğa diye bir şey kalmayacak."
Onsekizmart Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi'nden Doç Dr. Ali İşmen de denizlerde kirliliğin her geçen gün türleri tehdit ettiğini, Karadeniz ve Marmara'dan sonra, son zamanlarda Akdeniz'de de kirliliğin arttığına dikkati çeker.
Yaşamın son 500 yıllık evriminde, biyosferin hiç bu kadar tahribata uğramadığını vurguluyan Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Zooloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Sıkı ise bu konu hakkında şunları söylemiştir:
"Bütün canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleri için kesinlikle insana ihtiyacı bulunmaz, ama insanın yaşamını sürdürebilmesi için en küçük hücreliden yırtıcılara kadar bu canlılara ihtiyacı var. Eğer habitat (hayvanların yaşam ortamı) tahribatı, plansız nüfus artışı, yapılaşma, ormanların yakılması, sulak alan tahribi sürerse, birçok tür tükenme tehlikesine girer. Bir türün, dünya üzerinde ya da lokal olarak bulunduğu bölgede yok olmasının kötü sonuçlarını kimse kestiremez. Bu, yakın zamanda da ortaya çıkmaz. Örneğin bizi rahatsız eden karasinek birden ortadan kalksa, her tarafı hayvan leşleri ***ürür. Ya da baykuşların yok olduğunu düşünelim; o zaman tarla fareleri üzerindeki baskı kalkar."
Türkiye'de 8 kuş türü son 50 yıldır gözlenmezken, bunlardan 4 türün soyunun tükendiği kabul edilmiştir. Biyologlara göre, orman horozu, hubara ve yılanboyun artık yok. Kelaynak, telliturna, su çulluğu gibi türler ise büyük tehlike altındadır. Bilimciler denizlerde de aynı tehlikenin devam ettigini söylemektedirler. Yunuslar, Akdeniz foku, deniz alaları, mersinbalıkları, beni balığı, büyük ve küçük ayı istakozları, deniz kaplumbağaları, süngerler, pina, denizyıldızı, triton, denizatı, denizkulağı, yumuşak mercanlar, posidonai ve zostera da tükenme tehlikesi içindedirler. (Kaynak: 08.08.2003 Hürriyet Gazetesi) Türkiye faunasından IUCN'nin kızıl listesinde 20 memeli, 16 kuş, 13 sürüngen, 10 amfibiyen, 52 balık, 11 omurgasız ve toplamda 122 hayvan türü vardır.
Alageyik (Cervus dama), Akdeniz Bölgesi'nin dağlık ormanlarında az sayıda hala var olduğu umut edilir. Ama Türkiye'de neslinin tükenmiş olması da olasıdır.
Bu listede Türkiye'de nesli tehlikede veya tükenmiş olan türler yer alır. Türlerin bilimsel adlarının yanında bu türün IUCN Kırmızı Listesi'ndeki durumu gösterilir.
Soyu Tükenmek Üzere Olan Türler
* Alageyik (Dama dama) (LC)
* Acem ceylanı (Gazella subgutturosa) (VU)
* Çizgili sırtlan (Hyaena hyaena) (NT)
* Akdeniz foku (Monachus monachus) (CR)
* Anadolu dikenli faresi (Acomys cilicicus) (CR)
* Hint oklu kirpisi (Hystrix indica) (LC)
* Telliturna (Anthropoides virgo) (LC)
* Mezgeldek (Tetrax tetrax) (NT)
* Bozkır kartalı (Aquila nipalensis) (NT)
* Ak kuyruklu kartal (Haliaeetus albicilla) (LC)
* Bozkır tuygunu (Circus macrourus) (NT)
* Ulu doğan (Falco cherrug) (EN)
* Kelaynak (Geronticus eremita) (CR)
* Toros kurbağası (Rana holtzi) (CR)
* Kolan balığı (Acipenser sturio) (CR)
Soyu Tehlikedeki Türler
* Kızıl geyik (Cervus elaphus) (LC)
* Karaca (Capreolus capreolus) (LC)
* Dağ keçisi (Capra aegagrus) (VU)
* Çengel boynuzlu keçi (Rupicapra rupicapra) (LC)
* Anadolu yaban koyunu (Ovis argali anatolica) (VU)
* Mutur (Phocaena phocaena) (VU)
* Tırtak (Delphinus delphis) (LC)
* Afalina (Tursiops truncatus) (LC)
* Risso yunus (Grampus griseus) (DD)
* Boz ayı (Ursus arctos) (LC)
* Susamuru (Lutra lutra) (LC)
* Yaban kedisi (Felis silvestris) (LC)
* Sazlık kedisi (Felis chaus) (LC)
* Bayağı vaşak (Lynx lynx) (NT)
* Karakulak (Lynx caracal) (LC)
* Fırat araptavşanı (Allactaga euphratica) (NT)
* Bayağı yediuyur (Glis glis) (LC)
* Hasancık (Dryomys nitedula) (LC)
* Kayauyuru (Dryomys laniger) (DD)
* Asya bahçe yediuyuru (Eliomys melanurus) (LC)
* Fare benzeri yediuyur (Myomimus roachi) (VU)
* Fındıkfaresi (Muscardinus avellanarius) (LC)
* Sibirya kazı (Branta ruficollis) (EN)
* Dikkuyruk (Oxyura leucocephala) (EN)
* Kızıl çaylak (Milvus milvus) (LC)
* Kara çaylak (Milvus migrans) (LC)
* Bayağı atmaca (Accipiter nisus) (LC)
* Yaz atmacası (Accipiter brevipes) (NT)
* Çakırkuşu (Accipiter gentilis) (LC)
* Büyük orman kartalı (Aquila clanga) (VU)
* Şah kartal (Aquila heliaca) (VU)
* Yılan kartalı (Circaetus gallicus) (LC)
* Kızıl akbaba (Gyps fulvus) (LC)
* Kara akbaba (Aegypius monachus) (NT)
* Kara kuş (Gypaetus barbatus) (LC)
* Mısır akbabası (Neophron percnopterus) (EN)
* Küçük kerkenez (Falco naumanni) (EN)
* Tepeli pelikan (Pelecanus crispus) (VU)
* Bayağı kaşıkçı (Platalea leucorodia) (LC)
* Büyük flamingo (Phoenicopterus ruber) (EN)
* Bayağı turna (Grus grus) (LC)
* Toy (Otis tarda) (VU)
* Bayağı bukalemun (Chamaeleo chamaeleon)
* Caretta caretta (EN)
* Yıldızlı mersin (Acipenser stellatus) (EN)
* Rus mersini (Acipenser gueldenstaedti) (EN)
* Şip balığı (Acipenser nudiventris) (EN)
* Mersin morinası (Huso huso) (EN)
Sayıları Azalan Türler
* Kurt (Canis lupus) (LC)
* Altın çakal (Canis aureus) (LC)
* Kızıl tilki (Vulpes vulpes) (LC)
* Araptavşanı (Allactaga elater) (LC)
* Araptavşanı (Allactaga williamsi) (LC)
* Kızıl şahin (Buteo rufinus) (LC)
* Çöl varanı (Varanus griseus)
Kara akbaba (Aegypius monachus), Türkiye'de artık sadece 100 çifti kalan bu türün, doğadaki leşleri ortadan kaldırıp böylece salgın hastalıklarının yayılmasını önlemekte önemli payı vardır.
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Zooloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erkut Kıvanç Türkiye'de önemli bir yaşam alanı habitat tahribi hâlâ devam etmekte ve birçok hayvanın neslinin tehlike altında olduğuna dikkati çekmektedir:
"Bilinçli bir koruma olmazsa, doğal hayat bir gün bitecek. Sivrisineğin bile korunmaya ihtiyacı var. Ama yasaklar dinlenmiyor. Bu gidişle doğa diye bir şey kalmayacak."
Onsekizmart Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi'nden Doç Dr. Ali İşmen de denizlerde kirliliğin her geçen gün türleri tehdit ettiğini, Karadeniz ve Marmara'dan sonra, son zamanlarda Akdeniz'de de kirliliğin arttığına dikkati çeker.
Yaşamın son 500 yıllık evriminde, biyosferin hiç bu kadar tahribata uğramadığını vurguluyan Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Zooloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Sıkı ise bu konu hakkında şunları söylemiştir:
"Bütün canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleri için kesinlikle insana ihtiyacı bulunmaz, ama insanın yaşamını sürdürebilmesi için en küçük hücreliden yırtıcılara kadar bu canlılara ihtiyacı var. Eğer habitat (hayvanların yaşam ortamı) tahribatı, plansız nüfus artışı, yapılaşma, ormanların yakılması, sulak alan tahribi sürerse, birçok tür tükenme tehlikesine girer. Bir türün, dünya üzerinde ya da lokal olarak bulunduğu bölgede yok olmasının kötü sonuçlarını kimse kestiremez. Bu, yakın zamanda da ortaya çıkmaz. Örneğin bizi rahatsız eden karasinek birden ortadan kalksa, her tarafı hayvan leşleri ***ürür. Ya da baykuşların yok olduğunu düşünelim; o zaman tarla fareleri üzerindeki baskı kalkar."
Türkiye'de 8 kuş türü son 50 yıldır gözlenmezken, bunlardan 4 türün soyunun tükendiği kabul edilmiştir. Biyologlara göre, orman horozu, hubara ve yılanboyun artık yok. Kelaynak, telliturna, su çulluğu gibi türler ise büyük tehlike altındadır. Bilimciler denizlerde de aynı tehlikenin devam ettigini söylemektedirler. Yunuslar, Akdeniz foku, deniz alaları, mersinbalıkları, beni balığı, büyük ve küçük ayı istakozları, deniz kaplumbağaları, süngerler, pina, denizyıldızı, triton, denizatı, denizkulağı, yumuşak mercanlar, posidonai ve zostera da tükenme tehlikesi içindedirler. (Kaynak: 08.08.2003 Hürriyet Gazetesi) Türkiye faunasından IUCN'nin kızıl listesinde 20 memeli, 16 kuş, 13 sürüngen, 10 amfibiyen, 52 balık, 11 omurgasız ve toplamda 122 hayvan türü vardır.
Alageyik (Cervus dama), Akdeniz Bölgesi'nin dağlık ormanlarında az sayıda hala var olduğu umut edilir. Ama Türkiye'de neslinin tükenmiş olması da olasıdır.
Bu listede Türkiye'de nesli tehlikede veya tükenmiş olan türler yer alır. Türlerin bilimsel adlarının yanında bu türün IUCN Kırmızı Listesi'ndeki durumu gösterilir.
Soyu Tükenmek Üzere Olan Türler
* Alageyik (Dama dama) (LC)
* Acem ceylanı (Gazella subgutturosa) (VU)
* Çizgili sırtlan (Hyaena hyaena) (NT)
* Akdeniz foku (Monachus monachus) (CR)
* Anadolu dikenli faresi (Acomys cilicicus) (CR)
* Hint oklu kirpisi (Hystrix indica) (LC)
* Telliturna (Anthropoides virgo) (LC)
* Mezgeldek (Tetrax tetrax) (NT)
* Bozkır kartalı (Aquila nipalensis) (NT)
* Ak kuyruklu kartal (Haliaeetus albicilla) (LC)
* Bozkır tuygunu (Circus macrourus) (NT)
* Ulu doğan (Falco cherrug) (EN)
* Kelaynak (Geronticus eremita) (CR)
* Toros kurbağası (Rana holtzi) (CR)
* Kolan balığı (Acipenser sturio) (CR)
Soyu Tehlikedeki Türler
* Kızıl geyik (Cervus elaphus) (LC)
* Karaca (Capreolus capreolus) (LC)
* Dağ keçisi (Capra aegagrus) (VU)
* Çengel boynuzlu keçi (Rupicapra rupicapra) (LC)
* Anadolu yaban koyunu (Ovis argali anatolica) (VU)
* Mutur (Phocaena phocaena) (VU)
* Tırtak (Delphinus delphis) (LC)
* Afalina (Tursiops truncatus) (LC)
* Risso yunus (Grampus griseus) (DD)
* Boz ayı (Ursus arctos) (LC)
* Susamuru (Lutra lutra) (LC)
* Yaban kedisi (Felis silvestris) (LC)
* Sazlık kedisi (Felis chaus) (LC)
* Bayağı vaşak (Lynx lynx) (NT)
* Karakulak (Lynx caracal) (LC)
* Fırat araptavşanı (Allactaga euphratica) (NT)
* Bayağı yediuyur (Glis glis) (LC)
* Hasancık (Dryomys nitedula) (LC)
* Kayauyuru (Dryomys laniger) (DD)
* Asya bahçe yediuyuru (Eliomys melanurus) (LC)
* Fare benzeri yediuyur (Myomimus roachi) (VU)
* Fındıkfaresi (Muscardinus avellanarius) (LC)
* Sibirya kazı (Branta ruficollis) (EN)
* Dikkuyruk (Oxyura leucocephala) (EN)
* Kızıl çaylak (Milvus milvus) (LC)
* Kara çaylak (Milvus migrans) (LC)
* Bayağı atmaca (Accipiter nisus) (LC)
* Yaz atmacası (Accipiter brevipes) (NT)
* Çakırkuşu (Accipiter gentilis) (LC)
* Büyük orman kartalı (Aquila clanga) (VU)
* Şah kartal (Aquila heliaca) (VU)
* Yılan kartalı (Circaetus gallicus) (LC)
* Kızıl akbaba (Gyps fulvus) (LC)
* Kara akbaba (Aegypius monachus) (NT)
* Kara kuş (Gypaetus barbatus) (LC)
* Mısır akbabası (Neophron percnopterus) (EN)
* Küçük kerkenez (Falco naumanni) (EN)
* Tepeli pelikan (Pelecanus crispus) (VU)
* Bayağı kaşıkçı (Platalea leucorodia) (LC)
* Büyük flamingo (Phoenicopterus ruber) (EN)
* Bayağı turna (Grus grus) (LC)
* Toy (Otis tarda) (VU)
* Bayağı bukalemun (Chamaeleo chamaeleon)
* Caretta caretta (EN)
* Yıldızlı mersin (Acipenser stellatus) (EN)
* Rus mersini (Acipenser gueldenstaedti) (EN)
* Şip balığı (Acipenser nudiventris) (EN)
* Mersin morinası (Huso huso) (EN)
Sayıları Azalan Türler
* Kurt (Canis lupus) (LC)
* Altın çakal (Canis aureus) (LC)
* Kızıl tilki (Vulpes vulpes) (LC)
* Araptavşanı (Allactaga elater) (LC)
* Araptavşanı (Allactaga williamsi) (LC)
* Kızıl şahin (Buteo rufinus) (LC)
* Çöl varanı (Varanus griseus)
