Tanrının varlığını kabul eden yaklaşımlar hangileridir?
Tanrının varlığını kabul eden yaklaşımlar üç tanedir. Teizm, Deizm ve Panteizm.
Teizm nedir?
Tanrıya inanma anlamına gelir, Tanrıya inanmama anlamına gelen Ateizm’e karşıdır. Teizm, Tanrının varlığını ve onun evrenin yaratıcısı, koruyucusu ve egemeni olduğunu kabul eden dini felsefedir. Teizme göre Tanrı öncesiz ve sonrasızdır. Dünyayla sürekli ilişki içindedir. Evrende olup biten her şey onun iradesinin ürünüdür. Tanrının varlığını akıl yoluyla kanıtlamak için kanıtlar ileri sürülmektedir. Bunlar;
Ontolojik kanıt
Kozmolojik kanıt
Düzen ve amaç kanıtı
Ahlak kanıtı
Dini tecrübe kanıtı
Deizm nedir?
Deizm, Tanrının varlığına inanmakla birlikte Tanrının evrenden aşkın (transandantal) olduğunu, evrenin dışında olduğunu, bir kez yaratıp sonradan evrene müdahale etmediğini savunur. Deizm iki temel ilkeye dayanır.
Varlığı akılla bilinen Tanrı anlayışı
Evrenin yaratıldıktan sonra kendi yasalarına göre işleyişi
Deizm dine akılcı açıdan yaklaşmıştır. Mucizelere karşıdır. Batıl inançlara ve dogmalara itiraz eder. Locke, Rousseau ve Voltaire bu görüşün savunucularıdır.
Deizm de birçok problemin içinden çıkamamıştır. Mesela, aleme karışmayan Tanrı, alemi bilmekte midir?Alemde tasarruf etkisi olmadığına göre güçlü müdür?Dolayısıyla deizm akli ve dini bilinci tatmin edememiştir.
Panteizm nedir?
Panteizim, Tanrı ile evreni bir kılan, her şeyi Tanrı olarak gören felsefi öğretidir. Tanrı evrenden ayrı değildir, tam tersine evren ile bir ve aynıdır. Tanrının doğanın dışında olması mümkün değildir. Tanrı evren ile özdeştir. En önemli temsilcisi Spinozadır. İlk panteist filozof ise Xenofanes’tir.
