Tripofobi, kişinin korku ve tehlikeye karşı verdiği normal bir fizyolojik tepkidir. Fobiler ise sürekli endişe veren, bilinçsiz ve sürekli olan bir korku ile karakterize durumdur. Fobi, bir nesne, yer, durum, duygu veya hayvanın kişide neden olduğu gündelik hayatını etkileyen aşırı korku olarak tanımlanabilir. Çok farklı fobi türü vardır ve bunlardan bir tanesi de halk arasında çok fazla bilinmeyen tripofobi isimli delik fobisidir.
Tripofobi nedir?
Tripofobi, yüzeylerde bulunan birbirine yakın kümeler halinde konumlanmış delikler nedeniyle korku ve endişe duyulması ya da iğrenme hissedilmesi ile karakterize bir rahatsızlık türüdür. Örneğin bir çilek ya da delikli bir sünger tripofobi rahatsızlığı olan kişilerde kusmaya neden olabilecek şiddetli bir tiksinme hissine yol açabilir. Bazı kişilerde su çiçeği gibi kümeler halindeki kabarcıklar da aynı şekilde fobiye neden olabilmektedir.
Tripofobi neden olur?
Tripofobi rahatsızlıının kesin nedeni halen tam aydınlığa kavuşmamıştır. Fakat konuyla ilgili araştırmalar devam etmektedir. Eski araştırmalardan elde edilen kanıtlar, delik korkusunun yılanlar ve mavi gözlü ahtapot gibi zehirli hayvanlarda bulunan yuvarlak şekil kümelerinin kişilerdeki tesirinden kaynaklandığını ileri sürmekteydi.
Yapılan bazı yeni araştırmaların sonucunda psikologlar yeni bir teori ileri sürmektedir. Bu teoriye göre bireylerde yakın dizilimli dairesel şekillerden kaynaklanan doğal kuşkunun, aslında insanlarda görülen bazı hastalıklarla ilişkili olabileceği belirtilmekte. Su çiçeği, kızamık, kızamıkçık, tifüs gibi pek çok hastalık ve uyuz, kene gib parazitlerin neden olduğu cilt rahatsızlıkları deri üzerinde yuvarlak şekil kümelerine yol açar. Başka bir deyişle, ciltteki bu bulgular kötü bir şeyin işaretidir. Dolayısıyla tripofobi olan kişiler bilinçaltının gönderdiği negatif sinyallerle korku ve tiksinti hissetmektedirler.
Tripofobiyi tetikleyen faktörler nelerdir?
Tripofobi yaşayan kişilerin belirtileri genellikle küçük, düzensiz deliklerin kümeler halinde yer aldığı nesneler tarafından tetiklenir. Bu nesnelerden bazıları;- Sünger
- Sabun köpükleri
- Mercan
- Bal peteği
- Arı kovanı
- Suyun yoğunlaşması sonucu oluşan damlacıklar
- Çilek
- Nar
- Mısır
- Cilt kabarcıkları şeklinde sıralanabilir.
- Tripofobi belirtileri nelerdir?
Tripofobi rahatsızlığı olan kişiler tetikleyici nesneleri gördüklerinde çeşitli psikolojik ve fiziksel belirtiler gösterirler. Rahatsızlıkta görülen belirtiler çoğu kişide hafiftir. Fakat bazı kişilerde günlük hayatını etkileyecek kadar şiddetli olabilir. Bireylerde görülebilen bu belirtilerden en sık karşılaşılanları;- Korku, tiksinme ya da rahatsızlık hissi
- Ürperme
- Titreme
- Ciltte kaşınma
- Terleme
- Bulantı
- Durumdan kaçınma isteği
- Kalp çarpıntısı
- Baş dönmesi
- Nefes darlığı
- Ölüm korkusu şeklindedir.
- Tripofobi tanısı nasıl konur?
Kişinin tripofobiden muzdarip olup olmadığını anlamak için herhangi bir tıbbi tanı testi yoktur. Tanı için psikiyatrist ya da psikolog hastanın şikâyetlerini ayrıntılı olarak dinleyip değerlendirir. Nörolojik bir hastalık varlığını dışlamak için fizik muayene yapar. Gerekirse beyin tomografisi ya da MR çekerek organik bir hastalık olup olmadığını kontrol eder.
Tripofobi tedavisi nasıl yapılır?
Tıpkı diğer fobiler gibi tripofobi gibi irrasyonel bir korkunun tedavisi çok kolay değildir. Fobilerin tedavisinde psikoloji danışmanlık, psikoterapi teknikleri ve hipnoz gibi yöntemler kullanılmaktadır.
Bilişsel davranışçı psikoterapi, hastaların gerçekçi olmayan düşünce kalıplarını değiştirmelerine yardımcı olmada faydalı olabilir. Bu onların yoğun korkularının hayal güçlerinin sonucu olduğunu ayırt etmelerinde yardım eder.
Davranışçı terapinin bir çeşidi olan maruz bırakma terapisi ile olumlu sonuçlar elde edilebilir. Bu tedavi yönteminde kişiyi etkilemeyen bir resimle başlanarak yavaş yavaş etki oranı daha fazla resimler hastaya gösterilir. Bu şekilde beyin, insandaki takıntıyı azaltmak için şartlandırılabilir.
Korku nedeniyle ortaya çıkabilecek deri döküntülerini kontrol etmek için yatıştırıcı ilaçlar reçete edilebilir. Antidepresan ilaçlar, tripofobiyi yatıştırmak için psikoterapiye ek olarak verilebilir.
