Türkçesi Varken!

Türkçesi varken yabancı olan kelimenin kullanılmasına günümüzde oldukça sık rastlanıyor ve bu oldukça hızlı bir şekilde de yayılıyor.

Peki, neden Türkçesi varken yabancı olan kelimeyi kullanıyoruz?
Yabancı dillere özenme; Osmanlı zamanında Farsça' ya - Arapça' ya, kısa bir süre önce Fransızca' ya ve son 4550 yıllık zaman diliminde ise İngilizceye kaymıştır. Bunun sebebi olarak, bilim dilinin İngilizce olması gösteriliyor. Fakat olaya dikkatli baktığımız zaman bilim dilinin İngilizce olmadığı, aksine İngilizce gibi bir dilin bilim için hiç uygun olmadığını görüyoruz.

Farklı yöntemlerle kendi dilimizdeki kelimeleri unutmamız ve yerine yabancı kelimeleri kullanmamız sağlandı. Fakat artık yabancı kelime kullanmak toplum içinde bir fark olmaktan çıktı hatta artık bizler tarafından ayıplanır duruma geldi. Günümüzde organisation un Türkçesi ne? dediğimiz zaman karşılık olarak organizasyon. Ya da ambulance ne demek? dediğimiz zaman ambulans cevabını alıyoruz. Dilimize yapışmış o kadar saçma sapan kelimeler var ki! Artık bunları dilimizden kazıyıp atmanın zamanı gelmiştir.

Anlaşılıyor ki şu anda Oktay Sinanoğlu hocamızın dediği gibi büyük bir uyanış vardır. Aşağıda günlük yaşamda sık sık karşılaştığımız ve kullanılmasının artık ayıp olarak gördüğümüz sözcüklere karşılık küçük bir sözlük hazırladım. Umarım dilimize yapışan saçma kelimelerin, dilimizden kazınmasında faydası olur.

Ambulans: Cankurtaran
Trend: Gidiş, Gidişat
Erozyon: Toprak Aşınması
Kabine: Bakanlar Kurulu
Medya: Yayın-Basın
Dizayn: Tasarım
Fast Food: Tez Yemek
Servis: Hizmet
Filtre: Süzgeç
Mobil: Gezgin

Termik: Isıl
Radikal: Aşırı
Brifing: Bilgilendirme
Miting: Toplantı
Politika: Siyaset

Market: Bakkal, Çarşı, Pazar
Star: Yıldız
Süper: Ülken, Üstün, Koca
Şanslı: Bahtlı, Bahtı Açık
Sosyal: Toplumsal

Sprey: Püskürteç
Deterjan: Arıtmaç
Fuel Oil: Yakıt Yağ
Petrol: Neft
Shopping Center: Alışveriş Merkezi

Stant: Tezgâh, Sergi
Bariyer: Engebe
Operatör Dr: Cerrah
Dekor: Süs
Üniversite: Evrenkent

Kampus: Yerleşke
Sponsor: Destekçi
Antik: Eski
Aktif: Etkin, Faal
Pasif: Edilgen

Galeri: Sergi
Spesiyal: Özel
Terör: Tedhiş
Terörist: Tedhişçi
Transfer: Aktarma

Defans: Savunma
Korner: Köşe
Enternasyonal: Uluslar Arası
Detay: Ayrıntı
Pozisyon: Durum, Konum
Reyting: Sıralama
Air Lines: Hava Yolu
Final: Son, Son Sınav
Vize: Ara Sınav
Lider: Önder

Alternatif: Seçenek
Legal: Yasal
Organize: Düzenlemek
Organizasyon: Örgüt, Topluluk
Deklarasyon: Beyanname

Ekonomi: İktisat
Prestij: İtibar
Doküman: Belge
Komisyon: Encümen
Komisyoncu: Aracı

Ambargo: Yaptırım
İzolasyon: Yalıtım
Agresif: Saldırgan
Operasyon: İşlem, Ameliye
Format: Biçim

Kompozisyon: Hitabet, Tahrir
Egzersiz: Alıştırma
Favori: As
Favori(yüzdeki): Duluk
Alarm: Uyarı

Otomatik: Öziş
Biyoloji: Dirilbilim
Sinema: Beyazperde

Güncel Türkçe Sözlük
prestij anlamı
is. Saygınlık: "Prestijinizi kaybedersiniz diye mesajlar, mektuplar gönderiyorlardı." -Y. K. Karaosmanoğlu.

Türkçe - İngilizce
prestij anlamı
isim
1) prestige
2) clout
3) cachet

Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü
prestij anlamı Fr.prestige
Saygınlık, itibar:§ "İttihad ve Terakkinin halk üzerindeki prestijini sıfıra indirmiştir." -Peyami Safa, Türk İnkılabına Bakışlar, 71. § "Bu karşılığı vermeyen derhal toplumsal prestijini toplumsal yetkisini, halk arasındaki saygınlığını ve onurunu yitirdi." -Ziya Gökalp, Türk Uygarlığı Tarihi, 49. § "Üzerindeki prestiji arttırıyordu." -Ahmet Hamdi Tanpınar, Sahnenin Dışındakiler, 25. § "… sahip olduğu prestijli konumu kazanması için elbette yeterli değildi." -Buket Uzuner, Uzun Beyaz Bulut (Gelibolu), 202. § "Gerek bankanın, gerekse firmaların prestijini ve menfaatleri müdafaa edebileceğiz." -Attila İlhan, Kurtlar Sofrası, 106.


BSTS / Medeni Hukuk Terimleri Sözlüğü
saygınlık anlamı
i'tibâr. ~ betisi: i'tibâr mektûbu. ~ vekilliği: i'tibâr emri.

BSTS / Toplumbilim Terimleri
saygınlık anlamı İng. prestige Osm. itibar Fr. prestige
Bir bireye ya da bir toplumsal kümeye başka birey ya da kümelerle olan ilişkilerinde üstünlük sağlayan toplumsal-ekonomik durum ya da orun.

Güncel Türkçe Sözlük
saygınlık, -ğı anlamı
is. Saygı görme, değerli, güvenilir olma durumu, itibar, prestij: "Benim tiyatroya tutuluşum gibi, yaşamaya tutulmuş bütün o kadınların hayatlarındaki saygınlığı gördüm." -A. Ağaoğlu.