Türkiye Ormanları Orman Haritası
Türkiye'de ormanlar
Türkiye'nin sahip olduğu tabiat şartları nedeniyle % 80'den fazlasının ormanlarla kaplı olması gerekirken bu oran % 25'tir. Türkiye Çevre ve Orman Bakanlığı'nın sorumluluğu altındadır.
Türkiye'de ormanların az olmasının nedenleri:
1. Türkiye'nin eski bir yerleşim alanı olması nedeniyle savaşlar ve göçler sırasında ormanların tahrip edilmesi.
2. Tarla açmak, hayvan otlatmak ve odun ihtiyacını karşılamak için ormanların tahrip edilmesi.
3. Orman yangınları.
Türkiye'de ormanların bölgelere göre dağılışı
1. Karadeniz Bölgesi: %24,18
2. Akdeniz Bölgesi : %24,9
3. Ege Bölgesi : %16,75
4. Marmara Bölgesi: %12,76
5. Doğu Anadolu Bölgesi: %10,83
6. İç Anadolu Bölgesi : %7,54
7. Güneydoğu Anadolu Bölgesi: %3,02
Ormanların faydaları
1. Ormanlar hava kirliliğini önler.
2. Erozyonu engeller.
3. Orman ürünlerinden yararlanılır. Kağıt, selüloz ve kereste gibi çeşitli eşyalar sanayi kollarında kullanılır. Ayrıca reçine, sığla yağı, kozalak vb. çok sayıda yan ürünleri de bulunur.
4. Çeşitli hayvanlara barınak oluşturur.
5. Yüzeysel akışı ve selleri engeller.
6. Yeraltı su miktarını arttırır.
7. Yağmur bulutlarını çekerek yağış olmasını sağlar
8. Havadaki oksijen miktarını arttırır
9. İnsanlara ekonomik katkısı vardır.
10. İklimi dengeler.
11. İnsanlarımızı sakinleştirir.
12. Havadaki karbondioksiti emer oksijen yapar.
Ormanların korunması için alınması gereken önlemler
1. Orman yangınları önlenmelidir.
2. Ağaç kesimlerine engel olunmalıdır.
3. Ormanlara zarar veren hayvanların (kıl keçileri) ormanlardan uzaklaştırılması gerekir.
4. Yanan veya kesilen ağaçların yerine yenilerinin dikilmesi gerekir.
5. Yakıt olarak odun kullanımı azaltılmalıdır.
6. Çocuklarımız başta olmak üzere herkes ormanın yararları ve korunması gerektiği konusunda bilinçlenmeli ve gerekli eğitimi almalıdır.
7. Ağaçtan yapılan eşyaların daha dikkatli kullanılması gerekir.
8. 1 hektar orman yakan kişiye para cezası verilmelidir.
TÜRKİYENİN ORMANLARI VE TÜRKİYEDE ORMANLARIN DAĞLIŞI
Ormanlar geniş yapraklı, iğne yapraklı, bazen de karışık orman gibi gruplara ayrılır Bu ormanlar iklim ve toprak şartlarına göre farklı bölgemizde yetişir
1) KARADENİZ ORMANLARI:
Bu bölgede iki farklı orman kuşağı yer almaktadır Birincisi Karadeniz kıyısı boyunca nemli ve ılıman iklimde yetişen geniş yapraklı orman, ikincisi dağların yükseklerinde nemli ve soğuk iklimde yetişen iğne yapraklı orman görülür Karadeniz bölgesinde bulunan ormanların en önemli özelliği, ağaç türlerinin fazla olmasıdır Sebebi iklimin uygunluğudur DKaradeniz bölümünde ülkemizdeki bitki türlerinin yarısı görülür (6 bin çeşit)
a-Geniş Yapraklı Orman: Batıda yıldız dağlarından başlayarak doğuda Gürcistan sınırına kadar dağların kuzey yamaçlarında 1000mye kadar olan bölümde yer alır Kışın yapraklarını dökerler Bu orman kuşağında; kayın, kestane, gürgen, ıhlamur, akçaağaç, karaağaç, meşe, kızılağaç ve dişbudak türleri bulunurOrmanlardaki ağaç türleri bazen tek, bazen toplu şekilde dağılış gösterir Yıldız dağlarında meşe, kayın, gürgen yaygındır Batı ve orta Karadeniz kuşağında, kestane, kayın ve gürgen yaygındır Kayın kerestesi özellikle mobilyacılıkta ve kaplamacılıkta kullanılırDoğu K bölümünde ise, kızılağaç ormanları hakimdir Yamaçlarda ıhlamur, kestane ve kayın ormanları bulunur
Bölgedeki kayın ormanlarının altında ağaççık veya çalılarda bulunur Bu ağaççıkları, orman gülü, fındık, üvez, kayacık, kızılcık ve şimşir oluşturur Orman gülü daha çok Batı ve Doğu Karadeniz bölümlerinde hakimdir
Karadeniz bölgesindeki ormanlarda, nadiren anıt ağaçlarda vardır Örnek: Batı Kde Yenice kasabasında kalın gövdeli (Istranca meyvesi) bulunur Ayrıca Porsuk ve Fındık ağaçları da görülür Bu ağaçları korumak için Yenice çevresi, tabiatı koruma alanı olarak ilan edilmiştir İstanbul ve çevresinin odun ihtiyacını Çatalca ve Kocaeli platolarındaki ve yıldız dağlarındaki Demirköy meşe ormanları karşılar
b-Karışık ormanlar: Orta ve Doğu Karadeniz bölümlerinde kuzey yamaçlarda 1000-1500m arasında görülür Geniş yapraklı ağaçlardan kayın, iğne yapraklılardan köknar ve sarıcam ağaçları bulunur
c-İğne yapraklı ormanlar: Dağların yüksek kesimlerinde 1000-2000 arasında görülür İkiye ayrılır
1)Ordunun batısında sarıçam, köknar, ve karaçamlardan oluşanlar
2)D Karadenizde Ladinlerin hakim olduğu ormanlar
Ayrıca köknar, sarıcam, saf ladin ormanları, Ardanuç ve Şavşat dolaylarında yaygındırYazın doğu Karadeniz fazla sisli ve yağışlı olduğundan bitki örtüsü açısından farklı bir ortam oluşturur Sisli ortamları seven ağaçlar yaygındır
K.Anadolu dağlarının güney yamaçlarında orman örtüsünün özelliği değişir Kaçkar, Ilgaz, Bolu ve Köroğlu dağlarının güney yamaçlarında güneşi seven sarıçam ormanları hakimdir Bolu, Gerede arasında ve Kastamonuda karaçam ormanları yaygındır Alçak olukların tabanlarında Erbaa, Niksar oluğu, Gökırmak ve Devrez vadilerinin güney alt yamaçları Kızılçam ormanlarıyla kaplıdır
Not: Karadeniz bölgesi bitki örtüsü açısından en önemli özelliklerinden biride ot toplulukları yönünden zengin olmasıdır
2) BATI ANADOLU ORMANLARI:
Batı Anadoluda yükselti ve bakının etkisine bağlı olarak ekolojik özellikleri farklı üç orman topluluğu görülür
a-Kızılçam ormanları: Kıyı ile 600-800mye kadar olan sahada iğne yapraklı ormanlardırSıcaklık isteği fazla olup, kuraklığa dayanıklıdırKızılçam Akdenizde en iyi yetişen ağaçtırEge de kıyıdan 600 800mye kadar yetişirBu ormanlarımız en fazla Ege de yaygındır Kızılçam ormanlarının yetiştiği sahalarda makiler yaygındırEdremit ,Burhaniye Havran arasında ve güney Marmara kıyılarında geniş zeytinlikler vardır
b-Karaçam Ormanları: Yazı,serin ve güneşli, kışı karlı olan ortamlarda yetişirBu nedenle; yüksek dağlık alanlarda Dursunbey, Demirci,Uşak, ve Kütahya çevresi, Bozdağlar, Aydın ve menteşe dağlarında karaçam ormanları geniş yer tutar Kaz dağında da çok geniş sahalar kaplar (Kozak /Bergama) ve Kaçarlı (Aydın) dolaylarındaki kumlu topraklarda Fıstık çamı ormanları yer alır
c-Meşe Ormanları: Dağların alt seviyelerinde ve Batı Anadolu platolarında görülür
d-Kayın ormanları:Marmara Bölgesinde Samanlı, Uludağ, Domaniç Kapıdağı ve Kazdağının kuzeye bakan yamaçlarında, ayrıca İç Batı And Şaphane ve Murat Dağının kuzeye bakan yamaçlarında görülürSebebi yazın nemli hava olmasıUludağda dikey yönde birden fazla orman kuşağı bulunur Uludağın kuzeyinde altta maki ve kestane, üstte meşe, kayın, köknar ve karaçam bulunurken güneyde, alttan üste doğru, kızılçam, meşe, karaçam ve sarıçam ormanları görülür
3- AKDENİZ ORMANLARI
a) Akdeniz kıyı kuşağı ormanları: Kıyıdan, Toros Dağlarının 1000 m ye kadar olan kısmında, kuraklığa dayanıklı Kızılçam Ormanları yaygındır Kızılçam, yağışlı yerlerde hızlı büyür; o yüzden ülkemizin en hızlı büyüyen ormanıdır Reçinesi fazla olduğu için kolay yanar Bu nedenle orman yangınları kızılçam ormanlarında görülür Köyceğiz gölü çevresinde, gövdesinden yağ çıkarılan ve kozmetik sanayisinde kullanılan Sığla ağacından oluşan ormanlar bulunur Bunlar sadece Türkiyede yetişir
b)Akdeniz Dağ Kuşağı Ormanları: Kızılçam orman kuşağının üzerinde 2000mye kadar çıkar Bu sahada karaçam, sedir ve köknarlardan oluşun iğne yapraklı ormanlar hakim durumdadır Akdeniz dağ kuşağında sedir ormanları geniş saha kaplar Bunlar doğuda, Maraş (Ahır Dağ) başlar batıda Denizlideki Çal dağına kadar uzanır Kerestesi çok kıymetlidir Eskiden sedir ağacından tapınaklar, saraylar yapılmıştır Bu nedenle bu ormanlar çok tahrip edilmiştir
Akdeniz dağ kuşağının diğer bir ormanını Toros köknarı oluşturur Doğuda Nur Dağları ile Burdurda (Bucak) arasında bulunur Bunlar güneş ışığını sevmediğinden kuzey yamaçlarında bulunur
Karaçam ormanları: Toros dağlarının yüksek kesimlerinde yaygın durumdadır Adananın kuzeybatısında, Beyşehir gölü çevresinde ve Teke yarımadasında gür karaçam ormanları görülürKerestesi değerli olduğundan mobilya, kapı ve pencere yapımında kullanılır
Meşe ormanları: Beyşehir ve Eğirdir gölleri çevresi ile Nur dağı ve KMaraş- Pazarcık arasında çok yaygındır Sadece ülkemizde görülen Kasnak meşesi, Davras dağında yetişir Toros dağlarındaki sedir ve karacam ormanlarının olmadığı yerlerde Ardıç toplulukları görülür Ardıç topluluklarına Taşeli Platosu Göller yöresi Teke yarımadası ve Maraşta görülür
Nur dağlarının yüksek kısımlarında, İskenderun körfezine ve kuzeye bakan yamaçlarda geniş yapraklı kayın, meşe ve gürgen ormanları görülür Bu ormanların içinde Karadenize ait, kızılçam, fındık, porsuk, ıhlamur ve akçaağaç bulunur
4) DOĞU VE İÇ ANADOLU ORMANLARI:
Bu bölgelerimizde nispeten kuraklılığa ve soğuğa dayanıklı ağaçlardan oluşan ormanlar yetişir Bu ormanlar, gür değil, seyrektir Bu bölgelerdeki belli başlı ormanlar meşe, karaçam, ve ardıçlardan oluşur İç ve Doğu Anadoluda meşe ormanları hakimdir
Doğu Anadoluda: Gür meşe ormanları Tunceli, Pötürge, Bingöl dolaylarında ve GDoğu Toroslarda yaygındır Bu ormanların büyük bölümü, yakacak odun sağlamak amacıyla kesilmektedir Bu yüzden meşe ormanları sürekli tahrip edilmektedir
İç Anadoluda: Dağların 1000-2000mler arasında özellikle Torosların kuzey yamaçları ile K Anadolu Dağlarının güney yamaçlarında meşe ormanları görülür Bu dağların üst yamaçlarında karaçam, eteklere doğru ise karaçam ve meşeden oluşan karışık orman bulunur Kuzeyde Akdağ madeni, Erzincan-Refahiye arasındaki dağlarda Sarıçam ormanları yer alır
Güneydoğu Toroslarda; Antep Platosu, Mardin( Mazıdağı) ve Karacadağ dolaylarında meşe ormanları yaygındır
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Ormanları: Kilis-Gaziantep arasında kızılcam, yabani fıstık ve bunların aşılanmasıyla yetiştirilen Antepfıstığı yer alır Kilis dolaylarında Zeytin ,Siirt dağlarında Kızılçam toplulukları vardır
MAKİ, BOZKIR, DAĞ ÇAYIRLARI
MAKİ
Akdeniz iklimi etkisindeki kıyı bölgelerimizde insanların tahrip ettiği orman kuşağının yerinde oluşan bitki topluluğudur Makiler çalı yada ağaççık olarak tanımlanır Yüzlerce çeşidi vardır (Tesbih, Sandal, Zakkum, Delice Zeytin, Kocayemiş, Keçiboynuzu vs bazılarıdır )
Makiler tüm kıyılarımızda görülür Ancak Güney kıyılarımızdan Kuzeye doğru yükselti basamakları ve çeşitleri değişir (enlemin etkisi) Akdenizde 800-1000m lere Egede 500-600m lere Marmarada ise 300mye kadar yetişebilirler Karadenizde ise Yalancı Maki dediğimiz Garigler yer alır
BOZKIR
İklim şartlarının ağaç yetişmesine uygun olmadığı yarı kurak yerlerdeki otsu, dikensi küçük çalı topluluklarıdır İlkbahar aylarında yemyeşil olan bu ot toplulukları, yaz kuraklığı ile sapsarı kurak ve çorak çalı topluluğuna dönüşür
İç bölgelerimizdeki alçak (çukur) alanlarda yayılan bozkırlar yağışın arttığı dağ yamaçlarında yerlerini iğne yapraklı ormanlara bırakır İç Anadoluda bir çok yerde bu ormana geçiş kuşağı birden olmaz çünkü insanların tahribi sonucu eskiden orman olan alanlar tek tük ağaçlardan ibaret olan Antropojen Bozkırlara dönüşmüştür
Doğu Anadoluda yüksek platolardaki bozkırlar kurak bir yaz yaşamadıkları için yazın yemyeşil kalırlar Bu yüzden buralarda büyükbaş mera hayvancılığı yaygındır
DAĞ ÇAYIRLARI (Alpin Çayırları)
Ormanların yetişemeyeceği kadar soğuk ve az nemli yükseltilerde görülen yazın yeşeren kışın kar altında kalan soğuğa dayanıklı ot topluluklarıdır Erzurum-Kars bölümünün yüksek yerlerinde yaz yağışlarına bağlı olarak sıkça görülürBüyük baş hayvancılığı destekler
