Uğur-Uğursuzluk
Birlikte yaşayan insanlar arasında kimi zaman korkudan,kimi zaman çaresizlikten,kimi zaman da rastlantılardan doğan bir takım inanışlar vardır.Bunlara "batıl inanışlar" denir.Bu inanışlar,ilk insanın var oluşundan günümüze kadar sürüp gelmiştir.
Çoğunun bilimsellikle, akılla, çağdaşlıkla ve dinsel inançla bir ilgisi yoktur.Bunlar akılla bağdaşmadığı halde yazık ki insan oğlunun gönlünden, beyninden, vicdanından sökülüp atılamamışlardır.
Bu tür inanışların doğmasında kişilerin doğal yapısı etken olduğu kadar büyüklerin, kimi din görevlilerinin cehalet örneği sözlerinin de etkisi olmaktadır.İnanışlar kişiden kişiye değişmekle birlikte ortak yanları da vardır.
Ruh, Mezarlık,Türbe ve Ziyaret Yerleri ile İlgili Halk İnançları:
- Ziyaret yerlerindeki ağaçları kesenler çarpılır.
- Türbeden dışarıya bir şey, bir nesne götüren kişiler çarpılır.
- Mezarlığı parmağı ile işaret etmek iyi değildir.Parmakları ile işaret eden kişilerin parmakları kurur.
- Kurban kesilirken hayvan dilini dışarı çıkarırsa kurban sahibi o yıl içerisinde ölür.
- Bir çocuk sürekli ağlarsa o evde mutlaka ölüm meydana gelir.
- Ölüye talkın verilirken can gelir, kalkmak ister,başına tahtaya çarpar.O zaman ölü "eyvah ben ölmüşüm" der.
- Ölen bir kişinin etleri ölümünden 40 - 52 gece sonra kemiklerinden ayrılır.Ölünün etleri kemiklerden kolay ayrılsın diye o gece evinde dua edilir.
- Bir kişi gömüldükten sonra ruhu 7 gün evini ziyaret eder.
- Ayakkabı çıkarıldığında ters dönerse,ayakkabı sahibinin tez vakitte öleceği düşünülür.
- Rüyada ölü görmek diriye işarettir,misafir gelir.
- Yatarken çorapları baş tarafa koymak iyi değildir,insan çabuk ölür.
- Eve ölü girmesi iyi değildir, eve dışarıdan ölü getirilirse o evden birbiri ardı sıra üç ölü çıkar.
- Resim yapmak günahtır, resim yapan kişi ahrette ona can verecektir.
- Resim olan yerlerden melekler kaçar.
- Ölünün elbiseleri ölü yıkayıcılarına verilir.
- Mezarlıktan ağaç kesilmez.Ağaçta cin olduğuna inanılır.
- Mezarlıkta yatılmaz.
- Gece ölen kişinin üzerine sabaha kadar bıçak konulur.
- Mezara toprak atılırken elden ele kürek verilmez.
- Yoğurdun güzel olması için mezardan çırpı toplanarak kaynayan sütün altına atılır.
- Kırık ayna uğursuzluktur.
- Ölünün yıkandığı evde üç gün ışık yanar.
- Baş sağlığına gelen kişilerin ayakkabıları ters çevrilmez.
- Mezar kazıcısına para verilmezse ölünün rahatsız olacağına inanılır.
- Ezan okunurken bacak bacak üstüne atılmaz.
- Mezarlıktan taş,toprak alınmaz.
- Köpek uluması ölüme işarettir.
- Ölü gömülene kadar ev süpürülmez, çamaşır yıkanmaz, eve su getirilmez.
- Mezarlık genişletilemez,çünkü ölü sayısı artar.
- Ölünün elbiselerini giyenin ömrü uzar.
- Ölü bulunduğu odadan yıkanmaya ***ürülürken yatağına bir baş soğan konur.
- Kefen makasla veya bıçakla kesilmez.
- Ölü evden çıkarılmadan üzerinden kedi atlarsa ölünün hortlayacağına inanılır.
- Evde namaz kılınırken seccadenin önünden bir hayvan geçerse namaz bozulur.
- Kırda namaz kılınırken namazdan önce bir taş veya sopa dikilir (öne hayvan geçmemesi için)
- Mezarlıkta sigara içilmez.
- Bir kimsenin bitlenmesi yakın zamanda öleceğine işarettir.
- Ölü olan evin komşuları evlerindeki suları dökerler. Aksi halde birbiri sıra ölümler meydana gelir.
- Yatak katlanırken baş taraftan katlanmaz, ayak tarafı önce katlanır. Baş tarafından yalnız ölünün yatağı katlandığı için o yatakta yatan kimse ölür.
Hayvanlarla İlgili Halk İnançları:
- Ev yılanı o evin bekçisidir.
- Yılan öldürülüp, suya atılırsa ve yılan suda kaybolursa yağmur yağar ve durmaz,seller olur.
- Kurt uluyunca ya ayaz olur ya kar yağar .
- Bir evin başında baykuş öterse,o evde biri ölür yada bir yıkım olur.
- Kurtlar uluyunca inekleri yemesinler diye gökten ağızlarına yiyecek düşer.
- İnek doğurunca eve ağır bir şey alınırsa yada ağır bir şey kaldırılırsa ineğin sütü kesilir.
- İnek ilk yavrusunu doğurduğu zaman onun "ağız" ı (ilk sütü) evden çıkarılmaz,aksi halde ineğin sütü kesilir. Sütün içerisine kömür atılıp öyle verilir.
- İneğin sütünü yere sağmak iyi değildir, hayvan hastalanır.
- İlk yaylaya çıkışta sığırların ortasından bir yabancı geçerse sığırlar hamile kalmaz, doğum yapmazlar.
- Bir kimsenin önünden kara kedi geçmesi uğursuzdur.
- Baykuş ötmesi uğursuzluktur, yanan bir odun alınarak baykuşa atılmalıdır.
- Bir kişinin önüne tavşan çıkması uğursuzluktur, mümkünse gidilen yoldan geri dönülür.
- Çakal uluyunca yere tükürmek gerekir,yoksa insanın başına bir yıkım gelir.
- Çakal ulumaya başlayınca hava açacak,günlük güneşlik olacak demektir.(Bir başka inanca göre yağmur yağarmış)
- Bir kişi gerdeğe girmeden önce yanlışlıkla kediye basarsa başarısız olur.
- Yılan canlı canlı ateşe atılırsa yağmur yağar.
- Bir evin önünde karga öterse o eve haber gelir.
- Rüyada akrep görmek iyidir.
- Kedi ile aynı yerde yatmak doğru değildir.Kedi insanın ruhunu çalar, ömrünü kısaltır.
- Karga öttüğünde kar yağacağına inanılır.
- Köpeğin vakitsiz gece havlaması,horozun vakitsiz ötmesi,öküzün gece böğürmesi kötü şeylere işarettir.(Düşman saldırısı,deprem, doğal afet vs.)
- Köpek havaya doğru bakarak havlarsa kan dökülecek demektir.
- Güvercin, kumru, kırlangıç, leylek öldürmek günahtır.
- Kuzular satılıncaya kadar yabancılara gösterilmez.
- Avlanan hayvan başkasına verilmez,verilecekse karşılığında demir para alınır.
- Yılan görmek uğurludur.
- Keklik görülmesi uğursuzluktur.
- Horoz öttüğünde yağmur yağar.
- Baykuşun bir eve konması o ev için uğursuzluktur.
- Tavuğun horoz gibi ötmesi uğursuzluktur, öten tavuk kesilir.
- Kediyi Hz. Ali sıvazladığı için hiçbir zaman sırtüstü düşmez.
- Kesilen kurbanın kemikleri kırılmaz.
- Kurbanın kanı kanı ve kemikleri gömülür.
Ocak ve Ateşle İlgili Halk İnançları:
- Ateşe tükürmek, ateşe sövmek, ateşe tırnak atmak, su dökmek uğursuzluk getirir.
- Sabah evinden başkasına ateş verenin ocağı söner.
- Ateş yanan yere cinler girmez.
- Ateş sönünce cinler, periler ocak başına toplanır.
- Ocağın üstünü boş bırakmak uğursuzluk getirir.
- Sacayağının birdenbire devrilmesi evin başına bir yıkım geleceğini gösterir.
- Sacayağı boş bırakılırsa şeytanlar yemek pişiriyor denir.
- Sacayağı boş bırakılırsa o evde ölü suyu kaynar.
- Tencerede su boşuna boşuna kaynarsa düşmanlar çoğalır.
- Akşam evden dışarı ateş verilmez.
- Lamba yakılmayan evin ocağı her vakit kararır. Aynı zamanda ev sahibinin öldükten sonra mezarı da karanlık olur.
- Hastalanan hayvanları ateşten geçirmek iyidir.
- Ateşi söndürmek için su dökülmez, ateş toprakla örtülür.
- Ateş çok önceden sönmüş olsa dahi külün yanında yatılmaz. Külde cin ve şeytanın oynak yaptığına inanılır.
- Külün üstüne su dökülmez,işenmez.
- Gece kül dökülmez, evin bereketi kaçar.
- Hayvan ve insan pisliğinin üstüre kül dökülmez.
- Yağmurun dinmesi için avluya sacayağı atılır,sacayağının ortasına da bıçak saplanır.
- Sönmüş ocağın yanında yatmak günahtır.
- Gece külün yanından geçilmez, üstünden atlanmaz, şeytan gelir.
- Ateşin çıkardığı ses ateşi yakan kişi hakkında dedikodu yapıldığına işarettir.
Tarım ve Bitkilerle İlgili Halk İnançları:
- Karaağaçtan düşen yaşamaz.
- Karaağaçtan beşik,sandık yapılmaz.
- İncir ağacının altında uyuyanları şeytan alır götürür.
- Ceviz ağacının altında yaşayanları şeytan alır götürür.
- Üzümün tanesini,karpuzun sap kısmındaki kabuğunun içini yiyenler yetim kalır.
- Zeytin kutsaldır.
- Ulu ağaç altında tek başına uyumak iyi değildir.
- Ekin ekili tarlada işenmez,cinsel ilişkide bulunulmaz.
- Ekin savrulurken harmanın içerisinden geçilmez, geçilirse harmanın bereketi azalır.
- Ekin ekmeye, ekin biçmeye giden kimselerin önceden yıkanması, abdest alması uğur getirir.
- Ceviz ağacının gölgesinde yatan kişi beceriksiz başarısız olur.Ceviz ağacı çevresinde olup biten her şeyi resim gibi işlermiş.Kesildiği zaman urlarındaki işaretlerle tüm gizlilikleri açığa çıkarmış.
- Çocuğun bezleri yabani ağaca asılırsa çocuk yabani olur.
- Nar tanelerini yere dökmek günahtır, nar cennet meyvesidir.
- Yoğurt veya süt dışarıya verilirken üzerine üzerlik, kömür, yeşil yaprak konulmazsa ineğe nazar değer.
- Dut ağacı dibinde yatmak, oturmak doğru değildir, cin çarpar.
- Hamur yoğururken dışarı hamur sıçrarsa misafir gelir.
- Su kabağının çok olduğu evde ölüm olayı da çok olur.
- Buğday çok olan evde ölüm az olur.
- Tarla sınırında uyuduğunda insanı ağırlık basar, çarpılır.
- Zeytin ağacının altında uyuduğunda insanı ağırlık basar.
- İncir ağacının altında yatan insanı ağırlık basar.
İnsan Vücuduyla İlgili Halk İnançları:
- Diş düşürülünce o dişi kimsenin göremeyeceği bir yere saklanmalı yada gömmeli.
- Elleri diz üzerinde kavuşturmak, parmakları birbirine geçirip el bağlamak iyi değildir,insanın kısmeti kapanır.
- Parmakların çatırdaması iyidir, insanın sağlıklı olduğunu gösterir.
- El yıkanırken önce sağ elden başlamalı,önce sol elden başlamak uğursuzluk getirir.
- Tokalaşırken yada birisine bir şey verirken sağ el kullanılmalıdır, sol el uğursuzluktur.
- Çorap giyilirken ayağın Kıbleye doğru uzatılması doğru değildir.
- Çorap giyilirken önce sağ ayak giyilir.
- Burun kaşınırsa kişi hakkında dedikodu yapılıyor demektir.
- Sağ avuç kaşınırsa para gelir, sol avuç kaşınırsa elden para çıkar.
- Akşam tırnak kesilmez.
- Akşam sakız çiğnenmez,akşam çiğnenen sakız ölü etidir.
- Ayak kaşınınca yolculuk var demektir.
- Baş taranırken dökülen saçları dökmek doğru değildir, bunlar toplanır, ölünce o kişinin kabrine konur. Çünkü bu saçlar kıyamet gününde tekrar bitecektir.
- Hamile kadın aş ererken neye bakarsa doğacak çocuk ona benzeyecektir.
- Akik taşı kanamayı keser,insanı yoksulluktan kurtarır.
- Henüz bir yaşını doldurmamış kişi abdestsiz iki kişi arasından geçerse vücudunda yaralar oluşur.
- Sol kulağın çınlaması zenginliğe işarettir.
- Sağ kulağın çınlaması sağlığa işarettir.
- Gözün seğirmesi olumsuzluğa işarettir, çevrede ölüm meydana gelebilir.
- Kulağın çınlaması birisi tarafından anılmaya işarettir.
- Bacak bacak üzerine atmak günahtır.
- Üst çenenin önündeki dişlerden birisi düşerse ana babadan birisinin öleceğine inanılır.
- Sağ üst azı dişi düşerse ağabey yada amcanın öleceğine inanılır.
- Sol üst azı dişi düşerse evlat yada kardeşin öleceğine inanılır.(Diş ile ilgili inançların gerçekleşmesi için sadaka verilir, sabah kahvaltıdan önce kuşlara yem verilir)
- Avuç içi kaşınırsa bir yerden para geleceğine işarettir.
- Kesilen saçın üzerine basılmaz, basılırsa o kişinin başı ağrır.
- Kesilen saçları kuşlar alıp yuvalarına götürürlerse o kişinin başı ağrır.
Gök cisimleri ile İlgili Halk İnançları:
- Gece gizlice ay ışığında,gölgede yıkananlar ay gibi parlak olur.
- Ayın yansımasının vurduğu su içilmez.O suyu içenin başına mutlaka bir kötülük gelir.
- Yıldız kaydığında bir insan ölür.
- Dolunayda doğan çocuk uğurludur,geleceği ışıklıdır.
- Dolunayda doğan kızlar ay gibi parlak ve güzel olur.
- Gece aya doğru tükürmek, sövmek uğursuzluk getirir.
- Güneş batarken uyuyanın ömrü kısalır.
- Gün dönümünde tarım işleriyle uğraşılmaz, düğün dernek yapılmaz.
- Güneş tutulacağı zaman hayvanlar korkudan bağırırlar,güneşin tutulacağını önceden sezerler.
- Güneş güzele vurur.
- Ay eskisinde ekilen sebze ve meyveler verimli olur.
- Ay hilal halinde iken iki ucu aşağı olursa o ay yağmurlu, yukarı doğru olursa kurak olur.
- Güneş batarken (zaval zamanı) çocuğu ölen kişi su içmez.
- Ay yeniye geçmeden tohum ekilmez,ekin biçilmez.
- Aysız günlerde ağaç kesilmez,kesilirse kerestesi dayanıklı olmaz.
- Aysız günlerde diş çekilmez.
- Aysız günlerde yaylaya çıkılmaz, yayladan inilmez,ormana gidilmez.
- Gün batarken yemek yiyenin bahtı kararır.
- Akşamüstü yemek yiyenin anası babası ölür.
- Yıldız kaydığında evliyaların buluştuğuna inanılır.
Doğum ve Kırkla İlgili Olan Halk İnançları:
- Kırklı kadın evden fazla uzaklaşmaz.
- Kırklı kadın gece evinden dışarıya çıkmaz.
- Kırklı bebeğin başının altına Kuran, muska, bıçak, çörek otu konulur.
- Kırklı kadının yattığı odaya kibrit ve süpürge konulur.
- Kırklı kadın gece yalnız bırakılmaz.
- Kırklı kadın kırkının çıkacağı gün üç yakın komşuya gider, daha sonra evden uzaklaşabilir.
- Kırklı kadınlar ve bebekleri birbirleriyle karşılaştırılmaz.
- Kırklı çocuğu görmeye gelen kişi, kırk basmaması için demir veya kağıt para verir.
- Kırklı çocuğun yanına kedi veya köpek sokulmaz, aksi halde "al" basar.
- Kadın ve geyik kırlı olursa karşılaştırılmaz, aksi halde kırları karışır. Geyik yedi yılda bir yavruladığından kadının da yedi yıl çocuğu olmaz.
- Kırklı çocuk yalnız bırakılacağı zaman başucuna bıçak, soğan, sarımsak bırakılır.
- Üzerinde para yada altın bulunan bir kişi kırklı çocuğun yanına sokulmaz. Eğer çocuğun yanına gelirse para veya altın, çocuğun başucunda bir süre bekletilir.
- Kırkı çıkmamış kadın bir eve gittiğinde mersin yaprağı batırılmış suyu gittiği eve döker, daha sonra eve girer.
- Gelin alayı kırkı çıkmamış kadının evinin önünden geçerse gelinin çocuğu olmaz.
- Kırkı çıkmamış kadının bulunduğu eve değirmenden un getirilmez.
- Kuzular kırkları çıkıncaya kadar kimseye gösterilmez.
- Kırklı kadının başucunda gece ışık yakılır.
- Kırklı çocuğu olan iki kadın iğne değiştirir,yoksa kırk kalkmaz.
Özel Günlerle İlgili Halk İnançları:
- Hıdrellez günü dikiş dikilmez, ağaç, bitki kesilmez, canlı öldürülmez. Bunlar yapılırsa yeni doğacak ne varsa anasının karnında hıdırellez eğrisi olur.
- Arife günü, yakını ölen kişi dikiş dikmez.
- Arife günü iş yapılmaz.
- Arife ve bayram günü ağaç kesilmez.
- Hıdrellez günü kapalı kapalı un çuvalları açılır.
- Arife günü eve odun getirilmez, getirilirse eve odunlarla birlikte mutlaka yılan girer.
- Arife günü sabun kullanılmaz.
- Hıdrellez günü gün doğmadan eve getirilen suyla yoğurt tutturulabilir, mayaya gerek yoktur.
- Hıdrellez günü gün doğmadan akarsuda yıkanılırsa insan sağlıklı olur.
- Hıdrellez günü gün doğmadan eve mutlaka bir testi su getirilmelidir. Bu suyun sağlık verileceğine inanılır.
- Aşure ayında (oruç süresince) yaş ağaç kesilmez.
- Bayram günü tıraş olunmaz.
- Kuzular hıdrelleze kadar sayılmaz.
Taş ve Su Kültüyle İlgili Halk İnançları:
- Gece göle girmek iyi değildir. Geceleri cinler, peri kızları gölde yıkanırlar. Girenlerin ruhlarını periler çalar.
- Geceleri su üzerinden atlanmaz. Su birikintileri ecinnilerin ve perilerin mekanıdır.
- Gece dışarı su dökeni periler çarpar.
- Kaynayan suya bıçak sokulmaz.
- Suya tükürmek uğursuzluk getirir.
- Çeşme başında uyunmaz, şeytan gelir.
- Büyük, kökü derinde olan taşın üzerinde uyunmaz, şeytan gelir.
- Çamaşır yıkanan suyun üzerinden geçilmez, bu suda şeytan olur.
Karanlık ve Işıkla İlgili Halk İnançları:
- Akşam soğan yenen yere melekler gelmez.
- Gece aynaya bakanın ömrü kısa olur.
- Gece acı (biber, soğan, sarımsak) evden dışarıya verilmez.
- Yoğurt, süt, peynir, vs. gece dışarıya verilmez. Vermek gerektiğinde üzerine kömür, üzerlik veya yeşil bir dal konularak verilir.
- Gece ıslık çalmak günahtır.
- Gece evden eve tuz verilmez.
- Akşam kapının önü süpürülmez.
- Ekmek aktaracağı evden eve verilmez.
- Çocuklar gece beş taş oynarsa düşman gelecek denir.
Bereketle İlgili Halk İnançları:
- Değirmenden ilk gelen unla yapılan ilk ekmeği yiyen kişinin karısı ölür.
- Dışarıya maya verilirse evin bereketi gider.
- Ekmek kırıntılarını yere atmak, ayakla çiğnemek evin bereketini götürür.
- Gurbete giden kişinin azığından bir parça ekmek çalınır.
- Bir kişinin üzerinde dikiş dikilirse o kişinin kısmeti bağlanır.
- Bıçakla ekmek kesilmez, evin bereketi kaçar.
- Bismillah demeden yemek yiyen kişi doymaz. Şeytan da onunla birlikte yemek yer.
- Çorap örerken boğazından başlamalı yoksa dayanıklı olmaz.
- Kürek kemiğinin kırılması bahtı açar, t yenildikten sonra bu kemik kırılır.
Evle İlgili Halk İnançları:
- Evin temeline karataş koymak iyi değildir.
- Kapının önünde oturan kişi iftiraya uğrar.
- Duvar dibinde uyumak iyi değildir, insan çarpılır.
- Evin içerisi temiz olmazsa oraya melekler değil şeytanlar gelir. Böylece o evde mutluluk değil geçimsizlik olur.
- Evden bir kişi gurbete gittiği zaman o gün ev süpürülmez, dışarıdan misafir alınmaz.
- Eşya taşımak için kullanılan ala iple komşunun evine girilmez. Komşunun başına bir uğursuzluk geleceğine inanılır.
- Kapı eşiğinde oturulmaz. İnsan fakir olur.
- Kapı eşiğinde oturulmaz, insan bekar kalır.
- Urganla komşunun evine girilmez. Aksi halde komşunun evinde kıtlık olur.
- Kapı eşiğinde oturulmaz, kapı eşiğinde şeytan bulunur.
- Yağmur yağarken kapı eşiğinde oturmak günahtır.
Atmosfer Olaylarıyla İlgili Halk İnançları:
- Dolunun kesilmesi için avluya bıçak atılır.
- Mezardan çıkarılan kafatası suya atılırsa yağmur yağar.
- Şeytan düğün ederken (nisan yağmuru) yağmurun altında duranları cinler alır ***ürür.
- Nisan yağmuru zemzem suyu gibidir, uğurludur. Nisan yağmurunda ıslanmak insana sağlık verir.
- Gök gürlediğinde demir ısırmak uğurludur.
- Gökkuşağının altında bir erkek geçerse kız, kız geçerse erkek olur.
- Dolu ilk yağdığında birkaç tane yemek sağlığı iyi gelir.
- İlk dolu yağdığında ismi Mehmet olan yada anasının ilk oğlu doluyu bıçakla ikiye ayırır.
- Gök gürleyince bir bıçak alınarak dama atılır.
- Beş taş oynamak kuraklığa işarettir.
- Dolu yağdığında dolunun kesilmesi için dışarıya sacayağı atılır.
- Şimşek çaktığında yere bıçak saplanır.
Mevsimlerle, Aylarla ve Günlerle İlgili Hak İnançları:
- Martın birinci günü eve dışarıdan kimse giremez, girerse buzağılar, kuzular ölür.
- Ocak ayının birinci günü görülen kimse sana iyi gelirse o yıl yaşarsın, iyi gelmezse hasta olursun.
- Salı günü çamaşır yıkanmaz, yıkanan çamaşırı giyen kişi onu kirletemez, ölür.
- Salı günü doğan çocuklar kan dökücü olur.
- Salı günü düğün yapılmaz.
- Cuma günleri dışarı toz dökülmez, işe gidilmez.
- Cuma günü ana rahmine düşen çocuk bilgili olur.
- Cumartesi günü çamaşır yıkanmaz.
- Cuma gecesi sabaha karşı doğan çocuğun rızkı bol olur.
- Cuma günü örgü örülmez, insan kısmetini kaybeder.
- Cuma akşamı tırnak kesilmez, insan gözden düşer.
- Ağustosun yedisinde tarlaya giren kimse çarpılır.
- Cumartesi günü yorgana çarşaf kaplanmaz, çünkü Cumartesi kaplanan çarşaf ölü ister.
- Salı sallanır.
- Tarlaya ilk tohum Salı ve Çarşamba günü atılmaz.
- Cuma günü namaza kadar ağaç kesilmez.
- Salı ve Cuma günü hiçbir işe başlanmaz.
- Cuma günü ekin ekilmez.
- Pazartesi başlanan işler ağır gider.
Cinsiyetle İlgili Halk İnançları:
- Odanın ışığını evin erkeği yakarsa o ev daima nur içerisinde ve bereketli olur.
- Kadının yolda erkeğin önünü kesmesi uğursuzluktur.
- Bir kadın iki erkeğin arasından geçerse çocuğu olmaz.
- Bir adam iki kadının arasından geçerse sözü geçmez.
- Bir erkek iki kız arasından geçerse köse olur.
- Yarım çay içen kadın dul kalır.
- Ava gidecek kişinin önünden kadın geçerse avlanamaz. Bundan dolayı o kişi ava gitmekten vazgeçer.
- Kız çocuğunun ilk kez kesilecek saçını dayısı keserse saçı gür olur.
- Oğlan çocuğunun ilk kez amcası veya dayısı keser.
- Kız baba evinden Perşembe veya Pazar günü çıkar.
- Koç katımında koçun üzerine kız çocuğu bindirilirse doğacak kuzu dişi, oğlan çocuk bindirilirse erkek olur.
Yol ve Yolculukla İlgili Halk İnançları:
- Yola giderken tükürmek insana yıkım getirir.
- Yola giderken dönüp bakmak iyi değildir.
- Üç yol ağzında yatmak uğursuzluktur.
- Bıçak yere atıldığında sırtı üzerinde durursa misafir gelecek demektir.
- Elden kaşık düşerse misafir geleceğine inanılır.
- Ağızdan lokma düşerse misafir gelir.
- Ava giden kişinin arkasından karısı süpürge atar.
- Ava giden kişiye "Nereye gidiyorsun?" diye sorulmaz. Sorulduğu takdirde kişi avlanamaz.
- Ayakkabılar üst üste gelirse yola gidileceğine inanılır.
- Yol kenarında yatılmaz. Yatan kişileri "yel üstünde gidersin" (şeytan çarpar anlamında) denilir.
- Ava giden kişiyle konuşulmaz, rızkı kesilir.
- Ava gitmeden önce tüfek yere konulur. En fazla üç - dört yaşındaki bir kız yada oğlan çocuğu tüfeğin üzerinden atlar.
Eşyalarla İlgili Halk İnançları:
- Ayakkabının ters gelmesi hastalığa işarettir.
- Elden ele sabun verilmez. Verilirse kavga edilir. Sabunu vermek gerektiğinde elin tersi kullanılır.
- Yemekten sonra kaşığın ağzı yukarı çevrilir, yoksa nasip kapanır.
- Kapakla su içilmez, nasip kapanır.
Büyü
Büyü,kısaca doğaüstü güçlerle doğanın etkilenebileceği inancı olarak tanımlanabilir.İlk insan toplulukları doğaüstü güç tasarımlarını yine doğadan çıkarmışlardı.En basit bir doğa bilgisinden dahi yoksun olan insanoğlu doğayı korkunç bir güç olarak görmüş;yaşamın her alanında hissedilen bu güç doğadan soyutlanarak ayrı bir tasarım konusu olmuştur.
İlk insanlar bu güç yüklü olduğunu düşündükleri bütün nesnelerden sakınmak,korunmak gerektiğine inanmışlar,sakınılması gerekli bu nesnelere ise tabu adını vermişlerdir.
Tabuya yakalanan kişinin ise bundan kurtuluşunun tek yolunun ise büyü olduğuna inanmışlardır.İlk büyülerde yine bu esrarlı bilinmez güçten kurtulmak için yine o esrarlı güçten yararlanma düşüncesi bulunmaktadır.Bu akıl yürütme şekline ilk insan topluluklarının nedensellik (aynı nedenlerin aynı sonuçları doğurduğunu) önsezini de eklemiştir.
Bu düşünce sistemi parçaya yapılanın bütüne, bütüne yapılanın ise parçaya yapıldığını çıkarsamıştır.Bu anlayış analoji büyüsünü doğurmuştur.Bundan dolayı büyü yapılmak istenen kişinin kullandığı bir eşyaya yapılan büyünün kişinin kendisini de etkileyeceği,toprağa dökülen suyun yağmur yağdıracağı düşünülmüştür.
Eziyet edilmek yada öldürülmek istenen kişinin mumyası yapılarak örneğe yapılan davranışın o kişiyi de etkileyeceğine inanılmıştır.Bu anlayış, giderek,kişiyle simgesi arasında bir özdeşlik bulunduğu inancına varmıştır.Bu nedenle eski Türkler kutsal olarak adlandırdıkları "Kurt" un adını asla söylemez ve böcü,börü,canavar gibi kelimelerle dile getirirlerdi.
Bunun gibi hala Anadolu'ya zararlı hayvanlardan korunmak amacıyla yaşam alanlarını çevresi dua okunmuş malzemelerle (efsun) çizilmekte ve çevreye çizilen bu daire ile duvar özdeşleştirilmektedir.
Büyü çeşitli biçimler göstermekle birlikte ak büyü ve kara büyü şeklinde iki kısma ayrılabilir. Ak büyü iyilik gösterilerek yapılan büyüler,kara büyüler ise kötülük amacıyla yapılan büyüler için,kullanılmaktadır.
Ülkemizde büyü genellikle evine bağlı olmayan kocayı karısına bağlamak,karısına ve çocuklarına karşı sert davranan kocayı yumuşatmak,bir kadını bir erkeğe ve ya bir erkeği bir kadına sevdirmek,gurbete giden birisinin geri dönmesini sağlamak, kaybolan bir eşyayı geri bulmak,düşmanı yenmek,kısmet çözmek,bir kimseyi birisinden soğutmak;aralarını açmak amacıyla yapılmaktadır.
Örnek olarak sevdiği kişinin de kendisini sevmesi için büyü yapacak kişi önce üç Arnavut biberi alır,biberlerin içindeki tohumları her birine "Tebbet suresi" okunup üflenir.Üç biberin tohumları birbirine karıştırılmaz.Sonra tohumlar biberlerin içerisine doldurulur.Kıvılcımla küle gömülür.Bunları yapan kişi ocağı duvarına sağ elini vurarak:
Elimi vurdum duvara
Duvar oldu üç pare
Birinden in çıktı
Birinden İsmail peri çıktı
İni yolladım ine
Cini yolladım Çine
İsmail Periyi yolladım...........................(Kendisini sevmesini istediği kişinin ismi)
Durmadan,dinlenmeden bana gele
Dedikten sonra arkasına bakmadan yatağa girer.Örnekte görüldüğü gibi büyülerde genellikle Kuran'dan sureler okunmakla birlikte büyü İslamiyet tarafından yasaklanmıştır.
Büyü ister iyilik ve ya kötülük amacı gütsün genellikle halkı korkutmaktadır.Bu nedenle büyüden korunma amacıyla halk arasında çeşitli uygulamalar bulunmaktadır.Örneğin büyüden korunma amacıyla değirmen dolabından sıçrayan su ile yıkanıp abdest almak,ırmak,çay,nehir gibi akarsular üzerinden atlamak,büyüden kurtulmak için büyü yaptırmak vs. çeşitli uygulamalar yapılmaktadır.
Nazar - Nazarlık
Nazarı değen kişiler ve özellikleri, nazar değme olayı, insanla-mal, mülkle, hayvanla ilgili nazar ve nazarlıklar, nazara karşı alınan tedbirler, uğurlu olduğuna inanılan muska vb. nazara karşı kullanılan takılar, nazara karşı söylene sözler, kurşun dökme-tuz çevirme-tütsü yapma gibi nazara karşı uygulamalar.
Önceden Haber Verme
Falcı ve fal,fal bakma-baktırma nedeni;kahve,çay,tarot,kağıt,remil vb. fal türleri,kullanılan araç,gereçler,fala göre olayların yorumu,bunlara inanış,rüya ve yorumu,istihare ve çeşitleri,istihareden önce yapılan işlemler,olağanüstü varlıklarla ilişki kurma,ruh çağırma,medyumluk,cincilik,başkalarının düşüncelerini okuma, kader-kısmet-şans-baht açma, niyet tutma gibi halk arasındaki geleneksel uygulamalar.
Adak
Bazen dinle karışık olarak belirir.İlk bakışta şartlı bir vaat,şartlı bir söz verme olarak görülür.Örn. “Şu işim olursa bir kurban keseceğim.” gibi.Ayrıca bir kişi veya grubun hayrı için gerçekleştirilen mum dikme, yakma gibi adaklar mevcuttur.
Adak bir hayvan,bir eşya olabileceği gibi,bir hareket,bir davranış da olabilir.Örn. Oruç tutmak gibi.Taş,toprak,ağaç,su,yatır,tekke ve türbeler adak yerleri olabilir. Konuyla ilgili olarak adağın adanma amacı, adağın yerine getirilişi,kutsal olduğuna inanılan yerler-eren,evliya mezarları ve çevresi,dört yol ağzı-üç yol ağzı, kuyu-kaynak-pınar-çeşme-havuz-göl,ağaç,bitki vb. adak yerleri ele alınmaktadır.
Yağmur Duası
Yağmur yağdırmak amacıyla veya sele neden olan aşırı yağışlara karşı gerçekleştirilen,çoğunlukla dağ,tepe veya türbe yakınlarında topluca gerçekleştirilen, dini ve geleneksel uygulamaların birbirine karıştığı pratiklerdir.
Ayrıca yağışların yeterli olduğu mevsimlerde de şükür duası adı altında yağmur duası da yapılmaktadır.Bu uygulama çerçevesinde,yağmur duası için seçilen yer,zaman,duadan sonra yenilen yemek,duaya götürülen hayvanlar,giyilen giyecekler,duadan dönüş gibi uygulamalar ele alınmaktadır.
Günah
Halk arasında çeşitli davranışların iyi sayılmaması inanışına bağlı olarak ortaya çıkan uygulamalar ve tövbe ile ilgili uygulamalar ele alınmaktadır.
Birlikte yaşayan insanlar arasında kimi zaman korkudan,kimi zaman çaresizlikten,kimi zaman da rastlantılardan doğan bir takım inanışlar vardır.Bunlara "batıl inanışlar" denir.Bu inanışlar,ilk insanın var oluşundan günümüze kadar sürüp gelmiştir.
Çoğunun bilimsellikle, akılla, çağdaşlıkla ve dinsel inançla bir ilgisi yoktur.Bunlar akılla bağdaşmadığı halde yazık ki insan oğlunun gönlünden, beyninden, vicdanından sökülüp atılamamışlardır.
Bu tür inanışların doğmasında kişilerin doğal yapısı etken olduğu kadar büyüklerin, kimi din görevlilerinin cehalet örneği sözlerinin de etkisi olmaktadır.İnanışlar kişiden kişiye değişmekle birlikte ortak yanları da vardır.
Ruh, Mezarlık,Türbe ve Ziyaret Yerleri ile İlgili Halk İnançları:
- Ziyaret yerlerindeki ağaçları kesenler çarpılır.
- Türbeden dışarıya bir şey, bir nesne götüren kişiler çarpılır.
- Mezarlığı parmağı ile işaret etmek iyi değildir.Parmakları ile işaret eden kişilerin parmakları kurur.
- Kurban kesilirken hayvan dilini dışarı çıkarırsa kurban sahibi o yıl içerisinde ölür.
- Bir çocuk sürekli ağlarsa o evde mutlaka ölüm meydana gelir.
- Ölüye talkın verilirken can gelir, kalkmak ister,başına tahtaya çarpar.O zaman ölü "eyvah ben ölmüşüm" der.
- Ölen bir kişinin etleri ölümünden 40 - 52 gece sonra kemiklerinden ayrılır.Ölünün etleri kemiklerden kolay ayrılsın diye o gece evinde dua edilir.
- Bir kişi gömüldükten sonra ruhu 7 gün evini ziyaret eder.
- Ayakkabı çıkarıldığında ters dönerse,ayakkabı sahibinin tez vakitte öleceği düşünülür.
- Rüyada ölü görmek diriye işarettir,misafir gelir.
- Yatarken çorapları baş tarafa koymak iyi değildir,insan çabuk ölür.
- Eve ölü girmesi iyi değildir, eve dışarıdan ölü getirilirse o evden birbiri ardı sıra üç ölü çıkar.
- Resim yapmak günahtır, resim yapan kişi ahrette ona can verecektir.
- Resim olan yerlerden melekler kaçar.
- Ölünün elbiseleri ölü yıkayıcılarına verilir.
- Mezarlıktan ağaç kesilmez.Ağaçta cin olduğuna inanılır.
- Mezarlıkta yatılmaz.
- Gece ölen kişinin üzerine sabaha kadar bıçak konulur.
- Mezara toprak atılırken elden ele kürek verilmez.
- Yoğurdun güzel olması için mezardan çırpı toplanarak kaynayan sütün altına atılır.
- Kırık ayna uğursuzluktur.
- Ölünün yıkandığı evde üç gün ışık yanar.
- Baş sağlığına gelen kişilerin ayakkabıları ters çevrilmez.
- Mezar kazıcısına para verilmezse ölünün rahatsız olacağına inanılır.
- Ezan okunurken bacak bacak üstüne atılmaz.
- Mezarlıktan taş,toprak alınmaz.
- Köpek uluması ölüme işarettir.
- Ölü gömülene kadar ev süpürülmez, çamaşır yıkanmaz, eve su getirilmez.
- Mezarlık genişletilemez,çünkü ölü sayısı artar.
- Ölünün elbiselerini giyenin ömrü uzar.
- Ölü bulunduğu odadan yıkanmaya ***ürülürken yatağına bir baş soğan konur.
- Kefen makasla veya bıçakla kesilmez.
- Ölü evden çıkarılmadan üzerinden kedi atlarsa ölünün hortlayacağına inanılır.
- Evde namaz kılınırken seccadenin önünden bir hayvan geçerse namaz bozulur.
- Kırda namaz kılınırken namazdan önce bir taş veya sopa dikilir (öne hayvan geçmemesi için)
- Mezarlıkta sigara içilmez.
- Bir kimsenin bitlenmesi yakın zamanda öleceğine işarettir.
- Ölü olan evin komşuları evlerindeki suları dökerler. Aksi halde birbiri sıra ölümler meydana gelir.
- Yatak katlanırken baş taraftan katlanmaz, ayak tarafı önce katlanır. Baş tarafından yalnız ölünün yatağı katlandığı için o yatakta yatan kimse ölür.
Hayvanlarla İlgili Halk İnançları:
- Ev yılanı o evin bekçisidir.
- Yılan öldürülüp, suya atılırsa ve yılan suda kaybolursa yağmur yağar ve durmaz,seller olur.
- Kurt uluyunca ya ayaz olur ya kar yağar .
- Bir evin başında baykuş öterse,o evde biri ölür yada bir yıkım olur.
- Kurtlar uluyunca inekleri yemesinler diye gökten ağızlarına yiyecek düşer.
- İnek doğurunca eve ağır bir şey alınırsa yada ağır bir şey kaldırılırsa ineğin sütü kesilir.
- İnek ilk yavrusunu doğurduğu zaman onun "ağız" ı (ilk sütü) evden çıkarılmaz,aksi halde ineğin sütü kesilir. Sütün içerisine kömür atılıp öyle verilir.
- İneğin sütünü yere sağmak iyi değildir, hayvan hastalanır.
- İlk yaylaya çıkışta sığırların ortasından bir yabancı geçerse sığırlar hamile kalmaz, doğum yapmazlar.
- Bir kimsenin önünden kara kedi geçmesi uğursuzdur.
- Baykuş ötmesi uğursuzluktur, yanan bir odun alınarak baykuşa atılmalıdır.
- Bir kişinin önüne tavşan çıkması uğursuzluktur, mümkünse gidilen yoldan geri dönülür.
- Çakal uluyunca yere tükürmek gerekir,yoksa insanın başına bir yıkım gelir.
- Çakal ulumaya başlayınca hava açacak,günlük güneşlik olacak demektir.(Bir başka inanca göre yağmur yağarmış)
- Bir kişi gerdeğe girmeden önce yanlışlıkla kediye basarsa başarısız olur.
- Yılan canlı canlı ateşe atılırsa yağmur yağar.
- Bir evin önünde karga öterse o eve haber gelir.
- Rüyada akrep görmek iyidir.
- Kedi ile aynı yerde yatmak doğru değildir.Kedi insanın ruhunu çalar, ömrünü kısaltır.
- Karga öttüğünde kar yağacağına inanılır.
- Köpeğin vakitsiz gece havlaması,horozun vakitsiz ötmesi,öküzün gece böğürmesi kötü şeylere işarettir.(Düşman saldırısı,deprem, doğal afet vs.)
- Köpek havaya doğru bakarak havlarsa kan dökülecek demektir.
- Güvercin, kumru, kırlangıç, leylek öldürmek günahtır.
- Kuzular satılıncaya kadar yabancılara gösterilmez.
- Avlanan hayvan başkasına verilmez,verilecekse karşılığında demir para alınır.
- Yılan görmek uğurludur.
- Keklik görülmesi uğursuzluktur.
- Horoz öttüğünde yağmur yağar.
- Baykuşun bir eve konması o ev için uğursuzluktur.
- Tavuğun horoz gibi ötmesi uğursuzluktur, öten tavuk kesilir.
- Kediyi Hz. Ali sıvazladığı için hiçbir zaman sırtüstü düşmez.
- Kesilen kurbanın kemikleri kırılmaz.
- Kurbanın kanı kanı ve kemikleri gömülür.
Ocak ve Ateşle İlgili Halk İnançları:
- Ateşe tükürmek, ateşe sövmek, ateşe tırnak atmak, su dökmek uğursuzluk getirir.
- Sabah evinden başkasına ateş verenin ocağı söner.
- Ateş yanan yere cinler girmez.
- Ateş sönünce cinler, periler ocak başına toplanır.
- Ocağın üstünü boş bırakmak uğursuzluk getirir.
- Sacayağının birdenbire devrilmesi evin başına bir yıkım geleceğini gösterir.
- Sacayağı boş bırakılırsa şeytanlar yemek pişiriyor denir.
- Sacayağı boş bırakılırsa o evde ölü suyu kaynar.
- Tencerede su boşuna boşuna kaynarsa düşmanlar çoğalır.
- Akşam evden dışarı ateş verilmez.
- Lamba yakılmayan evin ocağı her vakit kararır. Aynı zamanda ev sahibinin öldükten sonra mezarı da karanlık olur.
- Hastalanan hayvanları ateşten geçirmek iyidir.
- Ateşi söndürmek için su dökülmez, ateş toprakla örtülür.
- Ateş çok önceden sönmüş olsa dahi külün yanında yatılmaz. Külde cin ve şeytanın oynak yaptığına inanılır.
- Külün üstüne su dökülmez,işenmez.
- Gece kül dökülmez, evin bereketi kaçar.
- Hayvan ve insan pisliğinin üstüre kül dökülmez.
- Yağmurun dinmesi için avluya sacayağı atılır,sacayağının ortasına da bıçak saplanır.
- Sönmüş ocağın yanında yatmak günahtır.
- Gece külün yanından geçilmez, üstünden atlanmaz, şeytan gelir.
- Ateşin çıkardığı ses ateşi yakan kişi hakkında dedikodu yapıldığına işarettir.
Tarım ve Bitkilerle İlgili Halk İnançları:
- Karaağaçtan düşen yaşamaz.
- Karaağaçtan beşik,sandık yapılmaz.
- İncir ağacının altında uyuyanları şeytan alır götürür.
- Ceviz ağacının altında yaşayanları şeytan alır götürür.
- Üzümün tanesini,karpuzun sap kısmındaki kabuğunun içini yiyenler yetim kalır.
- Zeytin kutsaldır.
- Ulu ağaç altında tek başına uyumak iyi değildir.
- Ekin ekili tarlada işenmez,cinsel ilişkide bulunulmaz.
- Ekin savrulurken harmanın içerisinden geçilmez, geçilirse harmanın bereketi azalır.
- Ekin ekmeye, ekin biçmeye giden kimselerin önceden yıkanması, abdest alması uğur getirir.
- Ceviz ağacının gölgesinde yatan kişi beceriksiz başarısız olur.Ceviz ağacı çevresinde olup biten her şeyi resim gibi işlermiş.Kesildiği zaman urlarındaki işaretlerle tüm gizlilikleri açığa çıkarmış.
- Çocuğun bezleri yabani ağaca asılırsa çocuk yabani olur.
- Nar tanelerini yere dökmek günahtır, nar cennet meyvesidir.
- Yoğurt veya süt dışarıya verilirken üzerine üzerlik, kömür, yeşil yaprak konulmazsa ineğe nazar değer.
- Dut ağacı dibinde yatmak, oturmak doğru değildir, cin çarpar.
- Hamur yoğururken dışarı hamur sıçrarsa misafir gelir.
- Su kabağının çok olduğu evde ölüm olayı da çok olur.
- Buğday çok olan evde ölüm az olur.
- Tarla sınırında uyuduğunda insanı ağırlık basar, çarpılır.
- Zeytin ağacının altında uyuduğunda insanı ağırlık basar.
- İncir ağacının altında yatan insanı ağırlık basar.
İnsan Vücuduyla İlgili Halk İnançları:
- Diş düşürülünce o dişi kimsenin göremeyeceği bir yere saklanmalı yada gömmeli.
- Elleri diz üzerinde kavuşturmak, parmakları birbirine geçirip el bağlamak iyi değildir,insanın kısmeti kapanır.
- Parmakların çatırdaması iyidir, insanın sağlıklı olduğunu gösterir.
- El yıkanırken önce sağ elden başlamalı,önce sol elden başlamak uğursuzluk getirir.
- Tokalaşırken yada birisine bir şey verirken sağ el kullanılmalıdır, sol el uğursuzluktur.
- Çorap giyilirken ayağın Kıbleye doğru uzatılması doğru değildir.
- Çorap giyilirken önce sağ ayak giyilir.
- Burun kaşınırsa kişi hakkında dedikodu yapılıyor demektir.
- Sağ avuç kaşınırsa para gelir, sol avuç kaşınırsa elden para çıkar.
- Akşam tırnak kesilmez.
- Akşam sakız çiğnenmez,akşam çiğnenen sakız ölü etidir.
- Ayak kaşınınca yolculuk var demektir.
- Baş taranırken dökülen saçları dökmek doğru değildir, bunlar toplanır, ölünce o kişinin kabrine konur. Çünkü bu saçlar kıyamet gününde tekrar bitecektir.
- Hamile kadın aş ererken neye bakarsa doğacak çocuk ona benzeyecektir.
- Akik taşı kanamayı keser,insanı yoksulluktan kurtarır.
- Henüz bir yaşını doldurmamış kişi abdestsiz iki kişi arasından geçerse vücudunda yaralar oluşur.
- Sol kulağın çınlaması zenginliğe işarettir.
- Sağ kulağın çınlaması sağlığa işarettir.
- Gözün seğirmesi olumsuzluğa işarettir, çevrede ölüm meydana gelebilir.
- Kulağın çınlaması birisi tarafından anılmaya işarettir.
- Bacak bacak üzerine atmak günahtır.
- Üst çenenin önündeki dişlerden birisi düşerse ana babadan birisinin öleceğine inanılır.
- Sağ üst azı dişi düşerse ağabey yada amcanın öleceğine inanılır.
- Sol üst azı dişi düşerse evlat yada kardeşin öleceğine inanılır.(Diş ile ilgili inançların gerçekleşmesi için sadaka verilir, sabah kahvaltıdan önce kuşlara yem verilir)
- Avuç içi kaşınırsa bir yerden para geleceğine işarettir.
- Kesilen saçın üzerine basılmaz, basılırsa o kişinin başı ağrır.
- Kesilen saçları kuşlar alıp yuvalarına götürürlerse o kişinin başı ağrır.
Gök cisimleri ile İlgili Halk İnançları:
- Gece gizlice ay ışığında,gölgede yıkananlar ay gibi parlak olur.
- Ayın yansımasının vurduğu su içilmez.O suyu içenin başına mutlaka bir kötülük gelir.
- Yıldız kaydığında bir insan ölür.
- Dolunayda doğan çocuk uğurludur,geleceği ışıklıdır.
- Dolunayda doğan kızlar ay gibi parlak ve güzel olur.
- Gece aya doğru tükürmek, sövmek uğursuzluk getirir.
- Güneş batarken uyuyanın ömrü kısalır.
- Gün dönümünde tarım işleriyle uğraşılmaz, düğün dernek yapılmaz.
- Güneş tutulacağı zaman hayvanlar korkudan bağırırlar,güneşin tutulacağını önceden sezerler.
- Güneş güzele vurur.
- Ay eskisinde ekilen sebze ve meyveler verimli olur.
- Ay hilal halinde iken iki ucu aşağı olursa o ay yağmurlu, yukarı doğru olursa kurak olur.
- Güneş batarken (zaval zamanı) çocuğu ölen kişi su içmez.
- Ay yeniye geçmeden tohum ekilmez,ekin biçilmez.
- Aysız günlerde ağaç kesilmez,kesilirse kerestesi dayanıklı olmaz.
- Aysız günlerde diş çekilmez.
- Aysız günlerde yaylaya çıkılmaz, yayladan inilmez,ormana gidilmez.
- Gün batarken yemek yiyenin bahtı kararır.
- Akşamüstü yemek yiyenin anası babası ölür.
- Yıldız kaydığında evliyaların buluştuğuna inanılır.
Doğum ve Kırkla İlgili Olan Halk İnançları:
- Kırklı kadın evden fazla uzaklaşmaz.
- Kırklı kadın gece evinden dışarıya çıkmaz.
- Kırklı bebeğin başının altına Kuran, muska, bıçak, çörek otu konulur.
- Kırklı kadının yattığı odaya kibrit ve süpürge konulur.
- Kırklı kadın gece yalnız bırakılmaz.
- Kırklı kadın kırkının çıkacağı gün üç yakın komşuya gider, daha sonra evden uzaklaşabilir.
- Kırklı kadınlar ve bebekleri birbirleriyle karşılaştırılmaz.
- Kırklı çocuğu görmeye gelen kişi, kırk basmaması için demir veya kağıt para verir.
- Kırklı çocuğun yanına kedi veya köpek sokulmaz, aksi halde "al" basar.
- Kadın ve geyik kırlı olursa karşılaştırılmaz, aksi halde kırları karışır. Geyik yedi yılda bir yavruladığından kadının da yedi yıl çocuğu olmaz.
- Kırklı çocuk yalnız bırakılacağı zaman başucuna bıçak, soğan, sarımsak bırakılır.
- Üzerinde para yada altın bulunan bir kişi kırklı çocuğun yanına sokulmaz. Eğer çocuğun yanına gelirse para veya altın, çocuğun başucunda bir süre bekletilir.
- Kırkı çıkmamış kadın bir eve gittiğinde mersin yaprağı batırılmış suyu gittiği eve döker, daha sonra eve girer.
- Gelin alayı kırkı çıkmamış kadının evinin önünden geçerse gelinin çocuğu olmaz.
- Kırkı çıkmamış kadının bulunduğu eve değirmenden un getirilmez.
- Kuzular kırkları çıkıncaya kadar kimseye gösterilmez.
- Kırklı kadının başucunda gece ışık yakılır.
- Kırklı çocuğu olan iki kadın iğne değiştirir,yoksa kırk kalkmaz.
Özel Günlerle İlgili Halk İnançları:
- Hıdrellez günü dikiş dikilmez, ağaç, bitki kesilmez, canlı öldürülmez. Bunlar yapılırsa yeni doğacak ne varsa anasının karnında hıdırellez eğrisi olur.
- Arife günü, yakını ölen kişi dikiş dikmez.
- Arife günü iş yapılmaz.
- Arife ve bayram günü ağaç kesilmez.
- Hıdrellez günü kapalı kapalı un çuvalları açılır.
- Arife günü eve odun getirilmez, getirilirse eve odunlarla birlikte mutlaka yılan girer.
- Arife günü sabun kullanılmaz.
- Hıdrellez günü gün doğmadan eve getirilen suyla yoğurt tutturulabilir, mayaya gerek yoktur.
- Hıdrellez günü gün doğmadan akarsuda yıkanılırsa insan sağlıklı olur.
- Hıdrellez günü gün doğmadan eve mutlaka bir testi su getirilmelidir. Bu suyun sağlık verileceğine inanılır.
- Aşure ayında (oruç süresince) yaş ağaç kesilmez.
- Bayram günü tıraş olunmaz.
- Kuzular hıdrelleze kadar sayılmaz.
Taş ve Su Kültüyle İlgili Halk İnançları:
- Gece göle girmek iyi değildir. Geceleri cinler, peri kızları gölde yıkanırlar. Girenlerin ruhlarını periler çalar.
- Geceleri su üzerinden atlanmaz. Su birikintileri ecinnilerin ve perilerin mekanıdır.
- Gece dışarı su dökeni periler çarpar.
- Kaynayan suya bıçak sokulmaz.
- Suya tükürmek uğursuzluk getirir.
- Çeşme başında uyunmaz, şeytan gelir.
- Büyük, kökü derinde olan taşın üzerinde uyunmaz, şeytan gelir.
- Çamaşır yıkanan suyun üzerinden geçilmez, bu suda şeytan olur.
Karanlık ve Işıkla İlgili Halk İnançları:
- Akşam soğan yenen yere melekler gelmez.
- Gece aynaya bakanın ömrü kısa olur.
- Gece acı (biber, soğan, sarımsak) evden dışarıya verilmez.
- Yoğurt, süt, peynir, vs. gece dışarıya verilmez. Vermek gerektiğinde üzerine kömür, üzerlik veya yeşil bir dal konularak verilir.
- Gece ıslık çalmak günahtır.
- Gece evden eve tuz verilmez.
- Akşam kapının önü süpürülmez.
- Ekmek aktaracağı evden eve verilmez.
- Çocuklar gece beş taş oynarsa düşman gelecek denir.
Bereketle İlgili Halk İnançları:
- Değirmenden ilk gelen unla yapılan ilk ekmeği yiyen kişinin karısı ölür.
- Dışarıya maya verilirse evin bereketi gider.
- Ekmek kırıntılarını yere atmak, ayakla çiğnemek evin bereketini götürür.
- Gurbete giden kişinin azığından bir parça ekmek çalınır.
- Bir kişinin üzerinde dikiş dikilirse o kişinin kısmeti bağlanır.
- Bıçakla ekmek kesilmez, evin bereketi kaçar.
- Bismillah demeden yemek yiyen kişi doymaz. Şeytan da onunla birlikte yemek yer.
- Çorap örerken boğazından başlamalı yoksa dayanıklı olmaz.
- Kürek kemiğinin kırılması bahtı açar, t yenildikten sonra bu kemik kırılır.
Evle İlgili Halk İnançları:
- Evin temeline karataş koymak iyi değildir.
- Kapının önünde oturan kişi iftiraya uğrar.
- Duvar dibinde uyumak iyi değildir, insan çarpılır.
- Evin içerisi temiz olmazsa oraya melekler değil şeytanlar gelir. Böylece o evde mutluluk değil geçimsizlik olur.
- Evden bir kişi gurbete gittiği zaman o gün ev süpürülmez, dışarıdan misafir alınmaz.
- Eşya taşımak için kullanılan ala iple komşunun evine girilmez. Komşunun başına bir uğursuzluk geleceğine inanılır.
- Kapı eşiğinde oturulmaz. İnsan fakir olur.
- Kapı eşiğinde oturulmaz, insan bekar kalır.
- Urganla komşunun evine girilmez. Aksi halde komşunun evinde kıtlık olur.
- Kapı eşiğinde oturulmaz, kapı eşiğinde şeytan bulunur.
- Yağmur yağarken kapı eşiğinde oturmak günahtır.
Atmosfer Olaylarıyla İlgili Halk İnançları:
- Dolunun kesilmesi için avluya bıçak atılır.
- Mezardan çıkarılan kafatası suya atılırsa yağmur yağar.
- Şeytan düğün ederken (nisan yağmuru) yağmurun altında duranları cinler alır ***ürür.
- Nisan yağmuru zemzem suyu gibidir, uğurludur. Nisan yağmurunda ıslanmak insana sağlık verir.
- Gök gürlediğinde demir ısırmak uğurludur.
- Gökkuşağının altında bir erkek geçerse kız, kız geçerse erkek olur.
- Dolu ilk yağdığında birkaç tane yemek sağlığı iyi gelir.
- İlk dolu yağdığında ismi Mehmet olan yada anasının ilk oğlu doluyu bıçakla ikiye ayırır.
- Gök gürleyince bir bıçak alınarak dama atılır.
- Beş taş oynamak kuraklığa işarettir.
- Dolu yağdığında dolunun kesilmesi için dışarıya sacayağı atılır.
- Şimşek çaktığında yere bıçak saplanır.
Mevsimlerle, Aylarla ve Günlerle İlgili Hak İnançları:
- Martın birinci günü eve dışarıdan kimse giremez, girerse buzağılar, kuzular ölür.
- Ocak ayının birinci günü görülen kimse sana iyi gelirse o yıl yaşarsın, iyi gelmezse hasta olursun.
- Salı günü çamaşır yıkanmaz, yıkanan çamaşırı giyen kişi onu kirletemez, ölür.
- Salı günü doğan çocuklar kan dökücü olur.
- Salı günü düğün yapılmaz.
- Cuma günleri dışarı toz dökülmez, işe gidilmez.
- Cuma günü ana rahmine düşen çocuk bilgili olur.
- Cumartesi günü çamaşır yıkanmaz.
- Cuma gecesi sabaha karşı doğan çocuğun rızkı bol olur.
- Cuma günü örgü örülmez, insan kısmetini kaybeder.
- Cuma akşamı tırnak kesilmez, insan gözden düşer.
- Ağustosun yedisinde tarlaya giren kimse çarpılır.
- Cumartesi günü yorgana çarşaf kaplanmaz, çünkü Cumartesi kaplanan çarşaf ölü ister.
- Salı sallanır.
- Tarlaya ilk tohum Salı ve Çarşamba günü atılmaz.
- Cuma günü namaza kadar ağaç kesilmez.
- Salı ve Cuma günü hiçbir işe başlanmaz.
- Cuma günü ekin ekilmez.
- Pazartesi başlanan işler ağır gider.
Cinsiyetle İlgili Halk İnançları:
- Odanın ışığını evin erkeği yakarsa o ev daima nur içerisinde ve bereketli olur.
- Kadının yolda erkeğin önünü kesmesi uğursuzluktur.
- Bir kadın iki erkeğin arasından geçerse çocuğu olmaz.
- Bir adam iki kadının arasından geçerse sözü geçmez.
- Bir erkek iki kız arasından geçerse köse olur.
- Yarım çay içen kadın dul kalır.
- Ava gidecek kişinin önünden kadın geçerse avlanamaz. Bundan dolayı o kişi ava gitmekten vazgeçer.
- Kız çocuğunun ilk kez kesilecek saçını dayısı keserse saçı gür olur.
- Oğlan çocuğunun ilk kez amcası veya dayısı keser.
- Kız baba evinden Perşembe veya Pazar günü çıkar.
- Koç katımında koçun üzerine kız çocuğu bindirilirse doğacak kuzu dişi, oğlan çocuk bindirilirse erkek olur.
Yol ve Yolculukla İlgili Halk İnançları:
- Yola giderken tükürmek insana yıkım getirir.
- Yola giderken dönüp bakmak iyi değildir.
- Üç yol ağzında yatmak uğursuzluktur.
- Bıçak yere atıldığında sırtı üzerinde durursa misafir gelecek demektir.
- Elden kaşık düşerse misafir geleceğine inanılır.
- Ağızdan lokma düşerse misafir gelir.
- Ava giden kişinin arkasından karısı süpürge atar.
- Ava giden kişiye "Nereye gidiyorsun?" diye sorulmaz. Sorulduğu takdirde kişi avlanamaz.
- Ayakkabılar üst üste gelirse yola gidileceğine inanılır.
- Yol kenarında yatılmaz. Yatan kişileri "yel üstünde gidersin" (şeytan çarpar anlamında) denilir.
- Ava giden kişiyle konuşulmaz, rızkı kesilir.
- Ava gitmeden önce tüfek yere konulur. En fazla üç - dört yaşındaki bir kız yada oğlan çocuğu tüfeğin üzerinden atlar.
Eşyalarla İlgili Halk İnançları:
- Ayakkabının ters gelmesi hastalığa işarettir.
- Elden ele sabun verilmez. Verilirse kavga edilir. Sabunu vermek gerektiğinde elin tersi kullanılır.
- Yemekten sonra kaşığın ağzı yukarı çevrilir, yoksa nasip kapanır.
- Kapakla su içilmez, nasip kapanır.
Büyü
Büyü,kısaca doğaüstü güçlerle doğanın etkilenebileceği inancı olarak tanımlanabilir.İlk insan toplulukları doğaüstü güç tasarımlarını yine doğadan çıkarmışlardı.En basit bir doğa bilgisinden dahi yoksun olan insanoğlu doğayı korkunç bir güç olarak görmüş;yaşamın her alanında hissedilen bu güç doğadan soyutlanarak ayrı bir tasarım konusu olmuştur.
İlk insanlar bu güç yüklü olduğunu düşündükleri bütün nesnelerden sakınmak,korunmak gerektiğine inanmışlar,sakınılması gerekli bu nesnelere ise tabu adını vermişlerdir.
Tabuya yakalanan kişinin ise bundan kurtuluşunun tek yolunun ise büyü olduğuna inanmışlardır.İlk büyülerde yine bu esrarlı bilinmez güçten kurtulmak için yine o esrarlı güçten yararlanma düşüncesi bulunmaktadır.Bu akıl yürütme şekline ilk insan topluluklarının nedensellik (aynı nedenlerin aynı sonuçları doğurduğunu) önsezini de eklemiştir.
Bu düşünce sistemi parçaya yapılanın bütüne, bütüne yapılanın ise parçaya yapıldığını çıkarsamıştır.Bu anlayış analoji büyüsünü doğurmuştur.Bundan dolayı büyü yapılmak istenen kişinin kullandığı bir eşyaya yapılan büyünün kişinin kendisini de etkileyeceği,toprağa dökülen suyun yağmur yağdıracağı düşünülmüştür.
Eziyet edilmek yada öldürülmek istenen kişinin mumyası yapılarak örneğe yapılan davranışın o kişiyi de etkileyeceğine inanılmıştır.Bu anlayış, giderek,kişiyle simgesi arasında bir özdeşlik bulunduğu inancına varmıştır.Bu nedenle eski Türkler kutsal olarak adlandırdıkları "Kurt" un adını asla söylemez ve böcü,börü,canavar gibi kelimelerle dile getirirlerdi.
Bunun gibi hala Anadolu'ya zararlı hayvanlardan korunmak amacıyla yaşam alanlarını çevresi dua okunmuş malzemelerle (efsun) çizilmekte ve çevreye çizilen bu daire ile duvar özdeşleştirilmektedir.
Büyü çeşitli biçimler göstermekle birlikte ak büyü ve kara büyü şeklinde iki kısma ayrılabilir. Ak büyü iyilik gösterilerek yapılan büyüler,kara büyüler ise kötülük amacıyla yapılan büyüler için,kullanılmaktadır.
Ülkemizde büyü genellikle evine bağlı olmayan kocayı karısına bağlamak,karısına ve çocuklarına karşı sert davranan kocayı yumuşatmak,bir kadını bir erkeğe ve ya bir erkeği bir kadına sevdirmek,gurbete giden birisinin geri dönmesini sağlamak, kaybolan bir eşyayı geri bulmak,düşmanı yenmek,kısmet çözmek,bir kimseyi birisinden soğutmak;aralarını açmak amacıyla yapılmaktadır.
Örnek olarak sevdiği kişinin de kendisini sevmesi için büyü yapacak kişi önce üç Arnavut biberi alır,biberlerin içindeki tohumları her birine "Tebbet suresi" okunup üflenir.Üç biberin tohumları birbirine karıştırılmaz.Sonra tohumlar biberlerin içerisine doldurulur.Kıvılcımla küle gömülür.Bunları yapan kişi ocağı duvarına sağ elini vurarak:
Elimi vurdum duvara
Duvar oldu üç pare
Birinden in çıktı
Birinden İsmail peri çıktı
İni yolladım ine
Cini yolladım Çine
İsmail Periyi yolladım...........................(Kendisini sevmesini istediği kişinin ismi)
Durmadan,dinlenmeden bana gele
Dedikten sonra arkasına bakmadan yatağa girer.Örnekte görüldüğü gibi büyülerde genellikle Kuran'dan sureler okunmakla birlikte büyü İslamiyet tarafından yasaklanmıştır.
Büyü ister iyilik ve ya kötülük amacı gütsün genellikle halkı korkutmaktadır.Bu nedenle büyüden korunma amacıyla halk arasında çeşitli uygulamalar bulunmaktadır.Örneğin büyüden korunma amacıyla değirmen dolabından sıçrayan su ile yıkanıp abdest almak,ırmak,çay,nehir gibi akarsular üzerinden atlamak,büyüden kurtulmak için büyü yaptırmak vs. çeşitli uygulamalar yapılmaktadır.
Nazar - Nazarlık
Nazarı değen kişiler ve özellikleri, nazar değme olayı, insanla-mal, mülkle, hayvanla ilgili nazar ve nazarlıklar, nazara karşı alınan tedbirler, uğurlu olduğuna inanılan muska vb. nazara karşı kullanılan takılar, nazara karşı söylene sözler, kurşun dökme-tuz çevirme-tütsü yapma gibi nazara karşı uygulamalar.
Önceden Haber Verme
Falcı ve fal,fal bakma-baktırma nedeni;kahve,çay,tarot,kağıt,remil vb. fal türleri,kullanılan araç,gereçler,fala göre olayların yorumu,bunlara inanış,rüya ve yorumu,istihare ve çeşitleri,istihareden önce yapılan işlemler,olağanüstü varlıklarla ilişki kurma,ruh çağırma,medyumluk,cincilik,başkalarının düşüncelerini okuma, kader-kısmet-şans-baht açma, niyet tutma gibi halk arasındaki geleneksel uygulamalar.
Adak
Bazen dinle karışık olarak belirir.İlk bakışta şartlı bir vaat,şartlı bir söz verme olarak görülür.Örn. “Şu işim olursa bir kurban keseceğim.” gibi.Ayrıca bir kişi veya grubun hayrı için gerçekleştirilen mum dikme, yakma gibi adaklar mevcuttur.
Adak bir hayvan,bir eşya olabileceği gibi,bir hareket,bir davranış da olabilir.Örn. Oruç tutmak gibi.Taş,toprak,ağaç,su,yatır,tekke ve türbeler adak yerleri olabilir. Konuyla ilgili olarak adağın adanma amacı, adağın yerine getirilişi,kutsal olduğuna inanılan yerler-eren,evliya mezarları ve çevresi,dört yol ağzı-üç yol ağzı, kuyu-kaynak-pınar-çeşme-havuz-göl,ağaç,bitki vb. adak yerleri ele alınmaktadır.
Yağmur Duası
Yağmur yağdırmak amacıyla veya sele neden olan aşırı yağışlara karşı gerçekleştirilen,çoğunlukla dağ,tepe veya türbe yakınlarında topluca gerçekleştirilen, dini ve geleneksel uygulamaların birbirine karıştığı pratiklerdir.
Ayrıca yağışların yeterli olduğu mevsimlerde de şükür duası adı altında yağmur duası da yapılmaktadır.Bu uygulama çerçevesinde,yağmur duası için seçilen yer,zaman,duadan sonra yenilen yemek,duaya götürülen hayvanlar,giyilen giyecekler,duadan dönüş gibi uygulamalar ele alınmaktadır.
Günah
Halk arasında çeşitli davranışların iyi sayılmaması inanışına bağlı olarak ortaya çıkan uygulamalar ve tövbe ile ilgili uygulamalar ele alınmaktadır.
