~meLek~
GalataSaray'ım
Uykuda Solunum Duraklaması
Uyku apnesinin, (solunum duraklaması) genellikle üst solunum anatomisindeki sorunlarla ilgili olan birçok sebebi vardır. Uyku apnesi, kişinin uykusu sırasında sık sık solunumunun durmasına neden olan kronik bir sağlık durumudur. Bu vakalar 10 saniye daha uzun sürebilmekte ve gece boyunca yüzlerce kez tekrarlanabilmektedir. Bu sebeple kanda düşen oksijen seviyesi önemli uyku bölünmelerine ve ciddi sonuçlara yol açar. Uykuda solunum duraklaması, üst solunum yollarındaki tıkanmadan dolayı da ortaya çıkabilir. Buna obstrüktif uyku apnesi adı verilir. Ya da beynin bir nefes alımını başlatmadaki başarısızlığı yüzünden de oluşabilmektedir. Bu duruma ise santral uyku apnesi adı verilmektedir.
Aşırı kilolar
Aşırı kilolu ya da obez olmak, uyku apnesinin belki de en büyük zemin hazırlayıcı etkenlerinden biridir. Kilolu olmak, bu durumu iki şekilde hazırlar. İlk olarak aşırı kilolu olduğunuzda, hava yollarınız da dahil olmak üzere vücudunuzun her yerinde fazladan yağ dokusu oluşur. Bu özellikle boğazınızın daralmasına neden olarak, uyku sırasında tıkanma ihtimalinizi yükseltir. İkinci olarak ise, fazla kilolarınız bedeninizde fazladan baskıya neden olarak, uyku apnesine yol açabilir. Göğsünüzde 15 kilo ağırlığında bir kum torbası olduğunu düşünün. Bu fazla ağırlığın nefes almanıza engel olması oldukça normaldir. Geniş boyunlu insanlar, solunum duraklaması konusunda daha fazla risk altındadır, çünkü göğüsteki baskı daha doğrudandır.
Üst solunum yolları anatomisinin anormal olması
Üst solunum yollarının kapanmasına ya da tıkanmasına neden olarak, uyku apnesine yol açan birçok üst solunum yolları anomalisi vardır. Bazı insanlar solunum yollarının tıkanmasına neden olan yüz, ağız ya da boğaz anomalileriyle doğarlar. Orta yüzün gelişememesi ya da gelişim azlığı gibi bazı kranyofasiyal anomalilier de uyku apnesinin nedeni olabilmektedir. Şişmiş bademcikler ya da geniz etleri gibi daha sık görülen durumlar da solumun yollarının normalde olması gerektiğinden daha dar olmasına yol açabilir. Bu özellikle çocuklarda görülen uyku apnesinin en sık rastlanan sebebidir. Bunların yanı sıra, küçük ya da girintili çeneler (retrognati –alt çenenin geride olması) ya da büyük bir dile sahip olmak (macroglosi) da bu konuda sorun yaratabilmektedir.
Üst solunum yollarını gevşeten ilaçlar, uyuşturucular ya da alkol kullanımı
Bağımlılıklar, normal solunum yollarını etkileyebilmektedir. Alkol kullanımı kasların gevşemesine ve böylece üst solunum yollarının düşmesine neden olabilir. Uyku ilaçları ya da benzodiazepin gibi sedatifler de aynı soruna yol açabilmektedir. Ağrı kesici için kullanılan diğer uyuşturucu ilaçlar, uykuda solunum duraklamasına neden olabilmektedir.
Yaşlılığa bağlı kas elastikiyeti kaybı
Uyku apnesi yaşlılar arasında oldukça yaygındır. Bu sorun yetişkinlerin %7’sinde görülürken, yaşlılarda bu oran %25’e yükselmektedir. Bunun sebebi yaşlandıkça üst solunum yolları, özellikle de boğaz kasları da dahil, tüm kas elastikiyetimizi kaybetmemizdir. Daha gevşek olan hava yolları kasları, bizler uyurken daha fazla kapanma eğiliminde olurlar. Bu, yüksek tansiyon ya da diabet (şeker) gibi kişide bulunan genel sağlık sorunlarının daha da ciddileşmesine ya da kişinin felç geçirip aniden ölmesine neden olabilir.
Sırt üstü yatarken rüya görmek
İnsanların sırt üstü yattıkları zaman, daha fazla horladıklarını siz de duymuşsunuzdur. Aynısı uyku apnesi için de geçerli olabilir. Bu yüzden, geceleri uyurken sık sık ve aniden yan tarafınıza dönme isteği duyuyor olabilirsiniz. Bunun en muhtemel nedeni, üst bedendeki ağırlığın hava yollarının çökmesine yol açmasıdır. Yan tarafa yattığınızda bu ağırlık boğazınıza baskı yapmaz.
Ayrıca birçok insan rüya görürken yani REM uykusu sırasında, uykuda solunum duraklaması yaşamaktadır. Bunun da sebebi REM uykusu esnasına kasların gevşemesidir. Uyku sırasında kasların gevşemesinin de, tıpkı davranış bozukluğunda olduğu gibi, rüyalarınızı canlandırmanıza engel olmak için olduğu yönündedir, ancak yine de bu durum da uyku apnesine yol açabilmektedir.
Sebebi ne olursa olsun, çok sıklıkla uyku apnesi yaşıyorsanız ve bu günlük hayatınızı da etkilemeye başladıysa, daha ciddi sağlık sorunları yaşamamak için mutlaka bir doktora görünmenizi tavsiye ederiz.
Uyku apnesinin, (solunum duraklaması) genellikle üst solunum anatomisindeki sorunlarla ilgili olan birçok sebebi vardır. Uyku apnesi, kişinin uykusu sırasında sık sık solunumunun durmasına neden olan kronik bir sağlık durumudur. Bu vakalar 10 saniye daha uzun sürebilmekte ve gece boyunca yüzlerce kez tekrarlanabilmektedir. Bu sebeple kanda düşen oksijen seviyesi önemli uyku bölünmelerine ve ciddi sonuçlara yol açar. Uykuda solunum duraklaması, üst solunum yollarındaki tıkanmadan dolayı da ortaya çıkabilir. Buna obstrüktif uyku apnesi adı verilir. Ya da beynin bir nefes alımını başlatmadaki başarısızlığı yüzünden de oluşabilmektedir. Bu duruma ise santral uyku apnesi adı verilmektedir.
Aşırı kilolar
Aşırı kilolu ya da obez olmak, uyku apnesinin belki de en büyük zemin hazırlayıcı etkenlerinden biridir. Kilolu olmak, bu durumu iki şekilde hazırlar. İlk olarak aşırı kilolu olduğunuzda, hava yollarınız da dahil olmak üzere vücudunuzun her yerinde fazladan yağ dokusu oluşur. Bu özellikle boğazınızın daralmasına neden olarak, uyku sırasında tıkanma ihtimalinizi yükseltir. İkinci olarak ise, fazla kilolarınız bedeninizde fazladan baskıya neden olarak, uyku apnesine yol açabilir. Göğsünüzde 15 kilo ağırlığında bir kum torbası olduğunu düşünün. Bu fazla ağırlığın nefes almanıza engel olması oldukça normaldir. Geniş boyunlu insanlar, solunum duraklaması konusunda daha fazla risk altındadır, çünkü göğüsteki baskı daha doğrudandır.
Üst solunum yolları anatomisinin anormal olması
Üst solunum yollarının kapanmasına ya da tıkanmasına neden olarak, uyku apnesine yol açan birçok üst solunum yolları anomalisi vardır. Bazı insanlar solunum yollarının tıkanmasına neden olan yüz, ağız ya da boğaz anomalileriyle doğarlar. Orta yüzün gelişememesi ya da gelişim azlığı gibi bazı kranyofasiyal anomalilier de uyku apnesinin nedeni olabilmektedir. Şişmiş bademcikler ya da geniz etleri gibi daha sık görülen durumlar da solumun yollarının normalde olması gerektiğinden daha dar olmasına yol açabilir. Bu özellikle çocuklarda görülen uyku apnesinin en sık rastlanan sebebidir. Bunların yanı sıra, küçük ya da girintili çeneler (retrognati –alt çenenin geride olması) ya da büyük bir dile sahip olmak (macroglosi) da bu konuda sorun yaratabilmektedir.
Üst solunum yollarını gevşeten ilaçlar, uyuşturucular ya da alkol kullanımı
Bağımlılıklar, normal solunum yollarını etkileyebilmektedir. Alkol kullanımı kasların gevşemesine ve böylece üst solunum yollarının düşmesine neden olabilir. Uyku ilaçları ya da benzodiazepin gibi sedatifler de aynı soruna yol açabilmektedir. Ağrı kesici için kullanılan diğer uyuşturucu ilaçlar, uykuda solunum duraklamasına neden olabilmektedir.
Yaşlılığa bağlı kas elastikiyeti kaybı
Uyku apnesi yaşlılar arasında oldukça yaygındır. Bu sorun yetişkinlerin %7’sinde görülürken, yaşlılarda bu oran %25’e yükselmektedir. Bunun sebebi yaşlandıkça üst solunum yolları, özellikle de boğaz kasları da dahil, tüm kas elastikiyetimizi kaybetmemizdir. Daha gevşek olan hava yolları kasları, bizler uyurken daha fazla kapanma eğiliminde olurlar. Bu, yüksek tansiyon ya da diabet (şeker) gibi kişide bulunan genel sağlık sorunlarının daha da ciddileşmesine ya da kişinin felç geçirip aniden ölmesine neden olabilir.
Sırt üstü yatarken rüya görmek
İnsanların sırt üstü yattıkları zaman, daha fazla horladıklarını siz de duymuşsunuzdur. Aynısı uyku apnesi için de geçerli olabilir. Bu yüzden, geceleri uyurken sık sık ve aniden yan tarafınıza dönme isteği duyuyor olabilirsiniz. Bunun en muhtemel nedeni, üst bedendeki ağırlığın hava yollarının çökmesine yol açmasıdır. Yan tarafa yattığınızda bu ağırlık boğazınıza baskı yapmaz.
Ayrıca birçok insan rüya görürken yani REM uykusu sırasında, uykuda solunum duraklaması yaşamaktadır. Bunun da sebebi REM uykusu esnasına kasların gevşemesidir. Uyku sırasında kasların gevşemesinin de, tıpkı davranış bozukluğunda olduğu gibi, rüyalarınızı canlandırmanıza engel olmak için olduğu yönündedir, ancak yine de bu durum da uyku apnesine yol açabilmektedir.
Sebebi ne olursa olsun, çok sıklıkla uyku apnesi yaşıyorsanız ve bu günlük hayatınızı da etkilemeye başladıysa, daha ciddi sağlık sorunları yaşamamak için mutlaka bir doktora görünmenizi tavsiye ederiz.
