Veraset ve İntikal Vergisinin matrahı, tarhı ve ödenmesi
Mükellefler tarafından beyanname ile beyan edilen matrah üzerinden vergi dairesince tarhiyat işlemi yapılır.
Mükellefler tarh işleminde dikkate alınmak üzere intikal eden ticari servete dahil olan veya olmayan malları Kanunun 10’ncu maddesinde belirtilen hükümlere göre değerlemeye tabi tutarlar. Onuncu maddede yer alan hükümlere göre;
Veraset ve İntikal Vergisinin matrahı, intikal eden malların Vergi Usul Kanununa göre bulunan değerleridir. Bu değerlerden indirilecek borç ve masrafların tenzili gerektiği takdirde matrah yukarda yazılı değerlerden bu tenziller yapıldıktan sonra kalan miktarı ifade etmektedir.
a) Ticari sermaye; bilanço esasına göre defter tutanlarda ölüm tarihinin öncesine rastlayan takvim yılı bilançosuna göre bulunacak öz sermaye, ticari sermayedir.
Mükellefler isterlerse ölüm günü itibariyle çıkaracakları bilançoyu esas alarak öz sermayelerini tespit edebilirler.
İşletme esasına göre defter tutanlarla götürü mükellefiyete tabi olanlarda ticari sermaye olarak murisin ölüm tarihindeki ticari varlığı beyan edilir.
b) Gayrimenkuller ticari işletmeye dahil olsun veya olmasın Emlak Vergisine esas olan değerle değerlenir.
c) Menkul mallar ve gemiler rayiç bedelle değerlenir.
d) Esham; borsada kayıtlı ise ölüm tarihinin öncesine rastlayan üç yıl içindeki en son muamele değeri ile değerlenir. Borsada kayıtlı değil ise veya kayıtlı olup da üç yıl içinde muamele görmemiş ise itibari değerle değerlenir.
e) Tahvilat; Vergi Usul Kanununun 266'ncı maddesindeki hükümlere göre değerlenir.
f) Yabancı paralar; borsa rayici ile; borsada rayici yoksa Maliye Bakanlığınca tespit olunacak kura göre değerlenir.
g) Haklar; tescile tabi bilumum hakların değeri tesisleri sırasında tapu siciline kaydedilen değerdir.
Tapu sicilinde bedeli gösterilmeyen haklarla, bunlar dışındaki bilumum haklar (Sınai ve edebi mülkiyet haklarıyla imtiyazlar dahil) mükellef tarafından değerlendirilmez ve ilk tarhiyatta dikkate alınmaz.
İdare yukarıdaki esaslara göre beyan edilen bu değerler üzerinden vergiyi beyannamenin verildiği tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde tarh eder. Tarh edilen vergiler intikal eden malların Vergi Usul Kanununa göre bulunacak değerlerine göre ikmal edilir.
Mükellefler tarafından beyanname ile beyan edilen matrah üzerinden vergi dairesince tarhiyat işlemi yapılır.
Mükellefler tarh işleminde dikkate alınmak üzere intikal eden ticari servete dahil olan veya olmayan malları Kanunun 10’ncu maddesinde belirtilen hükümlere göre değerlemeye tabi tutarlar. Onuncu maddede yer alan hükümlere göre;
Veraset ve İntikal Vergisinin matrahı, intikal eden malların Vergi Usul Kanununa göre bulunan değerleridir. Bu değerlerden indirilecek borç ve masrafların tenzili gerektiği takdirde matrah yukarda yazılı değerlerden bu tenziller yapıldıktan sonra kalan miktarı ifade etmektedir.
a) Ticari sermaye; bilanço esasına göre defter tutanlarda ölüm tarihinin öncesine rastlayan takvim yılı bilançosuna göre bulunacak öz sermaye, ticari sermayedir.
Mükellefler isterlerse ölüm günü itibariyle çıkaracakları bilançoyu esas alarak öz sermayelerini tespit edebilirler.
İşletme esasına göre defter tutanlarla götürü mükellefiyete tabi olanlarda ticari sermaye olarak murisin ölüm tarihindeki ticari varlığı beyan edilir.
b) Gayrimenkuller ticari işletmeye dahil olsun veya olmasın Emlak Vergisine esas olan değerle değerlenir.
c) Menkul mallar ve gemiler rayiç bedelle değerlenir.
d) Esham; borsada kayıtlı ise ölüm tarihinin öncesine rastlayan üç yıl içindeki en son muamele değeri ile değerlenir. Borsada kayıtlı değil ise veya kayıtlı olup da üç yıl içinde muamele görmemiş ise itibari değerle değerlenir.
e) Tahvilat; Vergi Usul Kanununun 266'ncı maddesindeki hükümlere göre değerlenir.
f) Yabancı paralar; borsa rayici ile; borsada rayici yoksa Maliye Bakanlığınca tespit olunacak kura göre değerlenir.
g) Haklar; tescile tabi bilumum hakların değeri tesisleri sırasında tapu siciline kaydedilen değerdir.
Tapu sicilinde bedeli gösterilmeyen haklarla, bunlar dışındaki bilumum haklar (Sınai ve edebi mülkiyet haklarıyla imtiyazlar dahil) mükellef tarafından değerlendirilmez ve ilk tarhiyatta dikkate alınmaz.
İdare yukarıdaki esaslara göre beyan edilen bu değerler üzerinden vergiyi beyannamenin verildiği tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde tarh eder. Tarh edilen vergiler intikal eden malların Vergi Usul Kanununa göre bulunacak değerlerine göre ikmal edilir.