Yapay zeka (YZ, sunî zeka); insanlar gibi makinalarında ultra karmaşık sorunlara çözüm üretmelerini sağlamaya çalışan bilim dalıdır. Genellikle bilgisayar bilimleriyle birlikte anılsa da aslında biyoloji, felsefe ve matematik gibi diğer farklı bilim dallarıyla da yakından ilgilidir. Yapay zeka çalışmaları genellikle insan zekası baz alınarak bilgisayarlara algoritmalar geliştirilmesi şeklinde gerçekleşir. Yapay zeka uygulanan robotların zeki canlılara benzer şekillerde faaliyetler göstermeleri beklenir. YZ çalışmaları programlanmış robotların düşünme girişimi olarak algılansa da gelecekte robotların insan zekasından bağımsız yapay zekalar geliştirebileceği düşünülmektedir. (“Derin öğrenme” olarak adlandırılan bu YZ özelliğini bir başka yazıda inceleyebiliriz.) Bu durumun insanın evreni ve doğayı anlama girişimlerine büyük yardımcı olacağı hatta kendisinden daha zeki olan insanüstü varlıkları doğurabileceği yönündeki varsayımları güçlendirmektedir. Bunların dışında önümüzdeki 5 sene gibi kısa bir vadede YZ çalışmalarının katkısıyla birçok iş alanının robotlar tarafından domine edileceğini daha öncede Robot Devrimi yazımızda yazmıştık.
ALINTIDIR.
BİLİM KARMAŞIK SÜREÇLERDE ROBOTLARIN ANALİZ YETENEĞİNİ GELİŞTİRMEYE ÇALIŞIYOR
Günümüzde bazı bilgisayarlar programlanmış yazılımları kullanarak mekanik hesaplama konusunda büyük gelişme kaydetmiştir. Bu durum insanların yapamadıkları ya da yapmak istemedikleri işleri bilgisayarların başarıyla yapmalarına olanak sağlamıştır. Fakat karmaşık süreçlerde robot bilgisayarlar zorlanmaktadır. Çünkü programlamış bilgisayarlar karmaşık durumları ve aniden gelişen olayları analiz etme yeteneğinden yoksundur. İşte bu noktada yapay zeka bilimi devreye girerek bilgisayar robotların karmaşık görevlerde analiz yapma yeteneğini geliştirmeye çalıştırır. YZ çalışmaları makinaların davranışlarını her geçen gün biraz daha geliştirmeyi başarmıştır. Günümüzde yapay zeka çalışmaları insan aklının önemli bir çok özelliğinin keşfedilmesine yol açmıştır. Yeni yapılan keşiflere rağmen insan aklının gizemleri henüz daha yüzde yüz keşfedilememiştir. İnsan aklının derinliklerine inildikçe bilgisayar robotların davranışlarının da değişeceği ve daha da gelişeceği düşünülmektedir. Genel kanı içinde bulunduğumuz yüzyıl içerisinde insanın yapamadığı ya da yapmak istemediği işleri yapay robotların üstleneceği yönündedir.İKİNCİ DÜNYA SAVAŞINDAKİ ÇALIŞMALARIN ÖNEMİ
Yapay zeka bilimi çalışmalarının tarihi bilgisayarın tarihi kadar eski süreçlere uzanmaktadır. Bu bilimin öncüsü ise ‘Makinalar da Düşünebilir Mi?’ diye cesur bir soru ortaya atan bilgisayar bilimcisi ve kriptolog Alan Mathison Turing dir. Özellikle ikinci dünya savaşında kripto analizleri için üretilen elektromekanik cihazlar sayesinde yapay zeka bilimi gelişmiştir. Naziler’in kullanmış olduğu Enigma makinasının şifrelerinin çözülmesi için çalışmalar başlatan Alan Turing makinaların zekasının geliştirilmesine yol açmıştır. Modern bilgisayarların atalarını doğuran bu çalışmalar insan zekasından esinlenerek yapılmıştır. Bugünde yapay zeka çalışmalarını teşvik etmek amacıyla Alan Turing’in adıyla anılan Turing testi, ABD’de insan zekasına en yakın yazılımların üzerinde uygulanarak başarılı olanlara verilen bir ödüldür. Türkiye’de de makine zekasına yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar üniversiteler arasında gerçekleştirilmektedir. Son 50 yıl boyunca YZ çalışmaları düzenleyenler özel bazı problemlerin çözümü üzerine odaklanmışlardır. Bu çalışmalar sonucunda da bir çok başarılı ve güvenilir projeler hayata geliştirilmiştir. Gelecekte YZ seviyesinin ünlü “AI: Artificial Intelligence” filminin gittiği noktaya ulaşabileceği birçok bilim adamı tarafından düşünülmektedir. Bu YZ’nin ulaşacağı seviyeyi biraz daha açmak gerekirse “AI: Artificial Intelligence” filmindeki robot insanlarda gözlenebilen duygusal davranışların büyük çoğunluğuna sahipti.GÜNÜMÜZDE YAPAY ZEKA ÇALIŞMALARI BİRÇOK ALANDA KULLANILIYOR
Günümüzde yapay zeka çalışmalarının kullanıldığı bir çok alan bulunmaktadır. Bu çalışmalar savaş teknolojisinden, bilgisayar oyunlarına, robotlara ve hatta robotik hayvanlara kadar çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Vakumlanmış Tüp Taşımacılığı Teknolojisi’ni anlattığımız ET3 yazımızda da ulaşımda YZ’nin yerinden ve önemin bahsetmiştik. Ayrıca bankacılık, sigortacılık ve sağlık gibi birçok bilginin işlenmesi gereken alanlarda da programlanmış YZ ürünü yazılımlar kullanılmaktadır. Sembolik ve sibernetik şeklinde ikiye ayrılan yapay zeka akımları birbirlerinden farklı akımlar olsa da ikiside başarılı olamamıştır. Fakat bu çalışmalarda ortaya çıkan sorunları aşmak için parlak yöntemler kullanan geliştiriciler YZ çalışmalarının birçok alanda ticari olarak kullanılmasının önünü aşmışlardır.YAPAY ZEKA ÇALIŞMALARINDA DİLİN ÖNEMİ
İnsanlar üzerine yapılan antropoloji çalışmaları dilin düşünme yeteneği üzerindeki rolünün çok önemli olduğunu göstermiştir. İnsanlar düşünebilen varlıklar olarak düşüncelerini dil yolu ile aktarmaktadırlar. İnsanların duygularını ve faaliyetlerini başkalarına aktarmaya yarayan konuşma yeteneğinin önemi artık yapay zeka çalışmalarında da kullanılmaya başlanmıştır. Buradan hareketle sembolik YZ çalışmacıları dil üzerine çalışmalar yaparak yapay zeka işaretleme dillerini ortaya çıkarmışlardır. Bu çalışmalar sonucunda yapay zeka dillerini kullanarak konuşabilen robotlar bile üretilmiştir.STEPHEN HAWKİNG’E GÖRE İNSANLIĞIN SONU GELEBİLİR
Yapay zeka çalışmalarının geldiği noktaya değinerek bazı ünlü bilim insanları YZ çalışmalarının insanlığın sonunu getirebileceği noktasında uyarılar yapmaktadır. Bahsi geçen bilim adamları bilim kurgu filmlerinde olduğu gibi sunî zekaya sahip robotların insanları kontrol altına alabileceğini düşünmektedirler. Dünyaca ünlü bilim adamı Profesör Stephen Hawking’de bu şekilde düşünmektedir. Stephen Hawking oldukça yavaş bir şekilde evrim geçirerek bugünkü noktasına ulaşan insanların böylesine yüksek bir zeka ile yarışamayacağını düşünmektedir. Fakat bu konuda otorite sayılabilecek tüm bilim adamları Hawking ile aynı şekilde düşünmemektedir. Bilim adamlarının çoğu yapay zekalı robotların günlük yaşantıda yer almalarına rağmen insanların kontrolü ellerinden bırakmayacağına inanmaktadırlar.ALINTIDIR.
