Özcan Köknel'in Ruh Sağlığı kitabından
YAŞ DÖNÜMÜ DEPRESYONU
Kadınlarda 45-55, erkeklerde 55-65 yaş dilimlen arasında ortaya çıkan bu depresyon, 1906 yılında, Kraepelin tarafından mani-melankoli psikozundan ayrılarak, yaş dönümüne bağlı akut hastalıklar başlığı altında sınıflandırmıştır. Kraepelın’in öğrencisi Dreyfus böyle bir ayırımın doğru bulmadığını ileri sürmüş, yaş dönümü depresyonların tekrar mani-melankoli psikozları içine almıştır.
Günümüzde, yaş dönümü depresyonlarının sınıfladırılmasına ilişkin tartışmalar sürmekte, kimi, ayrı bir hastalık grubu olarak, kimi, yaş dönümünde ortaya çıkan depresyon olarak kabul etmektedir. Yaş dönümünde ortaya çıkan depresyonların, kim; kez, tek depresyon nöbeti biçiminde, kimi kez, yineleyen tek ya da iki uçlu depresyonlar biçiminde görülmesi bu görüşü desteklemektedir. Bu nedenle, günümüzde geçerli olan sınıflandırmalarda yaş dönümü depresyonuna yer verilmemiştir. Ancak, uzun yıllar hekimlikte yaş dönümü depresyonu, (involutional depression, involutional melankolia) olarak bilinen ve günlük uygulamada sıklıkla karşılaşılan bu depresyon tipini ayn başlık altında ele almayı uygun gördüm.
Yaş dönümünde duygulanım değişiklikleri, duyarlılığın artması, karamsar ve kötümser duyguların daha etkili olması, germişin özlemle anımsanması, geleceğe ilişkin amaçsız, umutsuz beklentiler, depresyona yatkın duygudurumu yaratır.
İnsanın, yaş dönümünde içinde bulunduğu yaş dilimi, aynı zamanda zorlayıcı yaşam olaylarının daha sık görülmesine neden olabilir. Bu yaş dilimi içinde, eşinin, yakın aile bireylerinden birinin ölümü, kişisel zarar görme ya da hastalık, cinsel güçlükler, emeklilik, bir arkadaşın ölümü, mali durumda değişiklik, farklı göreve atanma, işyerinde sorumluluk değişikliği, çocuklardan birinin evden ayrılması, yaşam koşullarında, kişisel alışkanlıklarında, sosyal etkinliklerinde, uyku alışkanlığında değişiklik gibi yaşam olaylarına bağlı zorlanmalar sıklıkla görülebilir.
Yaş dönümü depresyonlarında, başta cinsel hormonların salgılanmasında azalma ve iç salgı bezlerinin işlevinde yavaşlama olmak üzere, bedensel, ruhsal ve toplumsal nedenler üzerinde durulmuştur.
1964 yılında, Köknel ve Altan, 1966 yılında Köknel ve Polvan, yaş dönümü depresyonları üzerinde yaptıkları araştırırmalarda, bunların yaş dönümü çağında bedensel, ruhsal ya da toplumsal nedenlerle ortaya çıkan depresyonlar olduğunu göstermişlerdir. Bu nedenler arasında ilk nöbeti yaş dönümünde ona* ya çıkan endojen (iç kaynaklı) depresyonlar, uzun süren kaygı bozuklukları, olumsuz yaşam olayları ve beyin dolaşımında bozukluk ilk sıralarda yer almaktadır.
Yaş dönümü depresyonlarında, bütün depresyonlarda görülen belirtiler vardır. Ancak kaygı ön plandadır. Çoğunlukla kaygıya bağlı ajitasyon olabilir. Bu nedenle intihar düşüncesi ve girişimi çoktur. Bu tür depresyonlarda, algı ve düşünce bozuklukları, hezeyanlar da sık rastlanan belirtiler arasındadır.
YAŞ DÖNÜMÜ DEPRESYONU
Günümüzde, yaş dönümü depresyonlarının sınıfladırılmasına ilişkin tartışmalar sürmekte, kimi, ayrı bir hastalık grubu olarak, kimi, yaş dönümünde ortaya çıkan depresyon olarak kabul etmektedir. Yaş dönümünde ortaya çıkan depresyonların, kim; kez, tek depresyon nöbeti biçiminde, kimi kez, yineleyen tek ya da iki uçlu depresyonlar biçiminde görülmesi bu görüşü desteklemektedir. Bu nedenle, günümüzde geçerli olan sınıflandırmalarda yaş dönümü depresyonuna yer verilmemiştir. Ancak, uzun yıllar hekimlikte yaş dönümü depresyonu, (involutional depression, involutional melankolia) olarak bilinen ve günlük uygulamada sıklıkla karşılaşılan bu depresyon tipini ayn başlık altında ele almayı uygun gördüm.
Yaş dönümünde duygulanım değişiklikleri, duyarlılığın artması, karamsar ve kötümser duyguların daha etkili olması, germişin özlemle anımsanması, geleceğe ilişkin amaçsız, umutsuz beklentiler, depresyona yatkın duygudurumu yaratır.
İnsanın, yaş dönümünde içinde bulunduğu yaş dilimi, aynı zamanda zorlayıcı yaşam olaylarının daha sık görülmesine neden olabilir. Bu yaş dilimi içinde, eşinin, yakın aile bireylerinden birinin ölümü, kişisel zarar görme ya da hastalık, cinsel güçlükler, emeklilik, bir arkadaşın ölümü, mali durumda değişiklik, farklı göreve atanma, işyerinde sorumluluk değişikliği, çocuklardan birinin evden ayrılması, yaşam koşullarında, kişisel alışkanlıklarında, sosyal etkinliklerinde, uyku alışkanlığında değişiklik gibi yaşam olaylarına bağlı zorlanmalar sıklıkla görülebilir.
Yaş dönümü depresyonlarında, başta cinsel hormonların salgılanmasında azalma ve iç salgı bezlerinin işlevinde yavaşlama olmak üzere, bedensel, ruhsal ve toplumsal nedenler üzerinde durulmuştur.
1964 yılında, Köknel ve Altan, 1966 yılında Köknel ve Polvan, yaş dönümü depresyonları üzerinde yaptıkları araştırırmalarda, bunların yaş dönümü çağında bedensel, ruhsal ya da toplumsal nedenlerle ortaya çıkan depresyonlar olduğunu göstermişlerdir. Bu nedenler arasında ilk nöbeti yaş dönümünde ona* ya çıkan endojen (iç kaynaklı) depresyonlar, uzun süren kaygı bozuklukları, olumsuz yaşam olayları ve beyin dolaşımında bozukluk ilk sıralarda yer almaktadır.
Yaş dönümü depresyonlarında, bütün depresyonlarda görülen belirtiler vardır. Ancak kaygı ön plandadır. Çoğunlukla kaygıya bağlı ajitasyon olabilir. Bu nedenle intihar düşüncesi ve girişimi çoktur. Bu tür depresyonlarda, algı ve düşünce bozuklukları, hezeyanlar da sık rastlanan belirtiler arasındadır.
