FESTUCA (Yumak Otu) YETİŞTİRİCİLİĞİ
1. Genel Özellikleri
Bilimsel Sınıflandırma
Âlem: Plantae
Şube: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Cyperales
Familya: Poaceae
Botanik Adı: Festuca
1. Türkçe Adı: Yumak otu
Her dem yeşil, sık formlu, çim benzeri yer örtücülerdir. 20–30 cm yükselebilirler.Yapraklar yeşilden gümüşi maviye kadar değişen farklı renkler alır. Meyveleri ise açık kum rengindedir.
2. Üretimi
Tohum ve ayrıma ile üretimleri yapılır. Tohumlar erken ilkbahar veya sonbaharda ekilebilir. Ayırma işlemi çiçeklenme dönemi dışında köklü bitki parçaları kesilerek yapılır.
3. Ekolojik İstekleri
Güneşli açık alanlarda ve ılıman iklim koşullarında yetişir. Her türlü toprakta yetişmekle beraber kumlu-killi, gevşek, drenajı ve havalanması iyi, kireç bakımından zengin topraklarda iyi gelişir. Orta derecede ve düzenli olarak sulanmalıdır. Soğuklara ve yangınlara karşı dayanıklıdır.
4. Peyzajda Kullanımı
Kaya bahçelerinde, kenar tarhlarında, karışık düzenlenmiş çiçek tarhlarında öbek halinde ve taş duvarların bitkilendirilmesinde yer örtücü olarak kullanılır.
5. Önemli Türleri
Festuca cyllenica: Çime benzer çok yıllık bitkilerdir. Gövdeleri 27–45 cm uzunluğundadır. Yaprak kınlarında dilcik uzayarak yuvarlaklaşmış veya hemen hemen uzamış ve sivrilmiştir. İnce uzun yapraklar keskin uçlu, yüzeyi pürüzsüzdür. Bileşik salkım durumunda dik, sık ve dallar pürüzlüdür.
Başakçıklar soluk yeşil ile açık menekşe renginde ve 3–5 çiçeklidir .Çiçeklenme zamanı Haziran-Temmuz aylarıdır.
Festuca punctoria: Sık olarak dizilmiş çime benzer çok yıllık bitkilerdir.Gövdeleri pürüzsüz, yaprak kınları boğaza yaklaşmış, dilcik geniş olarak yuvarlaklaşmış kulakçık şeklindedir. İnce uzun yapraklar çok sert, keskin uçlu, tüysüz, açık yeşil, kırağı vurmuş gibidir. Bileşik salkım oldukça sık, dallar tüysüzdür. Başakçıklar tüysüz, kırağı düşmüş gibi ve çiçekler 4–6 tanedir.
Çiçeklenme zamanı Haziran-Ağustos aylarıdır. Doğal olarak kayalık çayırlar ve taş yığınları arasında gelişir.
Festuca rubra L.(kırmızı yumak otu): Dar, ince, narin yapraklara sahiptir.İnce yapılı olduklarından gençlik dönemlerinde yavaş gelişir. Gölge ve yarı ölgeye dayanır. Çim kalitesi yüksektir. Su ve toprak istekleri azdır. Sıcak klimlerde iyi gelişmez. Uzun ömürlüdürler ve derin biçilmeye gelmezler.
Festuca rubra’ nın üç alt türü ve bu alt türlerden elde edilmiş pek çok çeşitleri vardır.
Festuca rubra var. rubra (kök saplı kırmızı yumak): Üniform ve çok aliteli çim yapar. Kök sapları ile yayılır. Boyu nadiren 15 cm’ i bulur.
Serin yerlerde iyi gelişir. Gölgede baskın olur. Tınlı, hafif asit toprakları ever. Aşırı sulama ve gübrelemeden zarar görür. Kuraklığa orta derecede ayanır.
Festuca rubra var. comuata (adi kırmızı yumak); Yumak şeklinde dik üyür. Yaprakları koyu yeşil ve dardır. Toprak ve su isteği az olup asılmaya dayanıklıdır.
Festuca rubra var. stolinifera “Reptans’’; Kuvvetli kök yapar. Uzun mürlü ve basılmaya dayanıklıdır. Spor alanlarında kullanılır.
Festuca ovina var. vulgaris; Yaprakları gri-yeşildir. Fakir ve asitli topraklarda elişir. Basılmaya ve biçilmeye dayanıklıdır. Küre şeklinde gelişir.
Festuca ovina flauca; Her dem yeşil, çim benzeri yer örtücü bitkilerdir. Sık ormlu olup 20–30 cm yüksekliğindedir. Yaprakları gümüşi mavi, meyve açık um renklidir. Nemliden kurağa kadar değişik topraklarda yetişir. Yavaş büyür e 25–30 cm aralıklarla dikilirler. Güneş veya kısmi gölge ister. Yaprakları güneşte daha iyi renklenir.
Festuca ovina L.(koyun yumağı): Çok ince yaprak ve kök yapar. Az bakımlı fakir topraklara uyabilir. Yaprakları yazın kirli gri olup bodur gelişir. Bakımlı halı çimlerde pek kullanılmaz. İki alt türü vardır.
Festuca pratensis: Kötü kullanılmaya dayanıklı çim türü olarak kullanılan yer rtücü bitkilerdir. Hastalık ve zararlılardan zarar görmez. Fakat yüksek yaz sıcaklarından zarar görür.
Tohumları kolay çimlenir. İlk dönemde dar yaprakları güzel görünür, fakat zaman geçtikçe yaprakları kabalaşır. Ucuz çim karışımlarında çok kullanılır.
Festuca ovina ssp. glauca ( mavi koyun yumağı): Anavatanı Türkiye ve Avrupa’ dır. Çok yıllık 20–40 cm boyunda, öbekler halinde büyüyen herdem yeşil otsu bitkilerdir. Yaprakları ince uzun, şeritsi mavimsi renklidir.
Çiçekler başak durumlu, çiçek sapı yapraklardan daha uzun ve mavimsi renklidir. Tohum ve ayırma ile üretilir.
6. Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Fide çökerten, çim küfü ve tohum atım döneminde tedbir alınmazsa karıncalar zararlı olabilmektedirler.
1. Genel Özellikleri
Bilimsel Sınıflandırma
Âlem: Plantae
Şube: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Cyperales
Familya: Poaceae
Botanik Adı: Festuca
1. Türkçe Adı: Yumak otu
Her dem yeşil, sık formlu, çim benzeri yer örtücülerdir. 20–30 cm yükselebilirler.Yapraklar yeşilden gümüşi maviye kadar değişen farklı renkler alır. Meyveleri ise açık kum rengindedir.
2. Üretimi
Tohum ve ayrıma ile üretimleri yapılır. Tohumlar erken ilkbahar veya sonbaharda ekilebilir. Ayırma işlemi çiçeklenme dönemi dışında köklü bitki parçaları kesilerek yapılır.
3. Ekolojik İstekleri
Güneşli açık alanlarda ve ılıman iklim koşullarında yetişir. Her türlü toprakta yetişmekle beraber kumlu-killi, gevşek, drenajı ve havalanması iyi, kireç bakımından zengin topraklarda iyi gelişir. Orta derecede ve düzenli olarak sulanmalıdır. Soğuklara ve yangınlara karşı dayanıklıdır.
4. Peyzajda Kullanımı
Kaya bahçelerinde, kenar tarhlarında, karışık düzenlenmiş çiçek tarhlarında öbek halinde ve taş duvarların bitkilendirilmesinde yer örtücü olarak kullanılır.
5. Önemli Türleri
Festuca cyllenica: Çime benzer çok yıllık bitkilerdir. Gövdeleri 27–45 cm uzunluğundadır. Yaprak kınlarında dilcik uzayarak yuvarlaklaşmış veya hemen hemen uzamış ve sivrilmiştir. İnce uzun yapraklar keskin uçlu, yüzeyi pürüzsüzdür. Bileşik salkım durumunda dik, sık ve dallar pürüzlüdür.
Başakçıklar soluk yeşil ile açık menekşe renginde ve 3–5 çiçeklidir .Çiçeklenme zamanı Haziran-Temmuz aylarıdır.
Festuca punctoria: Sık olarak dizilmiş çime benzer çok yıllık bitkilerdir.Gövdeleri pürüzsüz, yaprak kınları boğaza yaklaşmış, dilcik geniş olarak yuvarlaklaşmış kulakçık şeklindedir. İnce uzun yapraklar çok sert, keskin uçlu, tüysüz, açık yeşil, kırağı vurmuş gibidir. Bileşik salkım oldukça sık, dallar tüysüzdür. Başakçıklar tüysüz, kırağı düşmüş gibi ve çiçekler 4–6 tanedir.
Çiçeklenme zamanı Haziran-Ağustos aylarıdır. Doğal olarak kayalık çayırlar ve taş yığınları arasında gelişir.
Festuca rubra L.(kırmızı yumak otu): Dar, ince, narin yapraklara sahiptir.İnce yapılı olduklarından gençlik dönemlerinde yavaş gelişir. Gölge ve yarı ölgeye dayanır. Çim kalitesi yüksektir. Su ve toprak istekleri azdır. Sıcak klimlerde iyi gelişmez. Uzun ömürlüdürler ve derin biçilmeye gelmezler.
Festuca rubra’ nın üç alt türü ve bu alt türlerden elde edilmiş pek çok çeşitleri vardır.
Festuca rubra var. rubra (kök saplı kırmızı yumak): Üniform ve çok aliteli çim yapar. Kök sapları ile yayılır. Boyu nadiren 15 cm’ i bulur.
Serin yerlerde iyi gelişir. Gölgede baskın olur. Tınlı, hafif asit toprakları ever. Aşırı sulama ve gübrelemeden zarar görür. Kuraklığa orta derecede ayanır.
Festuca rubra var. comuata (adi kırmızı yumak); Yumak şeklinde dik üyür. Yaprakları koyu yeşil ve dardır. Toprak ve su isteği az olup asılmaya dayanıklıdır.
Festuca rubra var. stolinifera “Reptans’’; Kuvvetli kök yapar. Uzun mürlü ve basılmaya dayanıklıdır. Spor alanlarında kullanılır.
Festuca ovina var. vulgaris; Yaprakları gri-yeşildir. Fakir ve asitli topraklarda elişir. Basılmaya ve biçilmeye dayanıklıdır. Küre şeklinde gelişir.
Festuca ovina flauca; Her dem yeşil, çim benzeri yer örtücü bitkilerdir. Sık ormlu olup 20–30 cm yüksekliğindedir. Yaprakları gümüşi mavi, meyve açık um renklidir. Nemliden kurağa kadar değişik topraklarda yetişir. Yavaş büyür e 25–30 cm aralıklarla dikilirler. Güneş veya kısmi gölge ister. Yaprakları güneşte daha iyi renklenir.
Festuca ovina L.(koyun yumağı): Çok ince yaprak ve kök yapar. Az bakımlı fakir topraklara uyabilir. Yaprakları yazın kirli gri olup bodur gelişir. Bakımlı halı çimlerde pek kullanılmaz. İki alt türü vardır.
Festuca pratensis: Kötü kullanılmaya dayanıklı çim türü olarak kullanılan yer rtücü bitkilerdir. Hastalık ve zararlılardan zarar görmez. Fakat yüksek yaz sıcaklarından zarar görür.
Tohumları kolay çimlenir. İlk dönemde dar yaprakları güzel görünür, fakat zaman geçtikçe yaprakları kabalaşır. Ucuz çim karışımlarında çok kullanılır.
Festuca ovina ssp. glauca ( mavi koyun yumağı): Anavatanı Türkiye ve Avrupa’ dır. Çok yıllık 20–40 cm boyunda, öbekler halinde büyüyen herdem yeşil otsu bitkilerdir. Yaprakları ince uzun, şeritsi mavimsi renklidir.
Çiçekler başak durumlu, çiçek sapı yapraklardan daha uzun ve mavimsi renklidir. Tohum ve ayırma ile üretilir.
6. Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Fide çökerten, çim küfü ve tohum atım döneminde tedbir alınmazsa karıncalar zararlı olabilmektedirler.
