YoRuMSuZ
Biz işimize bakalım...
Türk tarihi kaynaklarında Karahanlılar dönemi hakkında yeteri kadar bilgi olmadığı gibi, Balasagunlu Yusuf Has Hacip hakkında da bilgiler yeteri kadar yoktur.
Doğum tarihi: 1020, Balasagun
Ölüm tarihi ve yeri: 1070, Kaşgar, Kaşgar İli, Çin
Defnedildiği yer: Tomb of Yusup Khass Hajip, Kaşgar İli, Çin
Tanındığı alan: Kutadgu Bilig
M.S. 1017-1019 yılları arasında doğduğu rivayet edilmektedir. İyi bir eğitim görmüştür. çağının geçerli bilimlerinin yanı sıra Arapça ve Farsça'da öğrenmiştir.
Yusuf Has Hacib Karahanlı edip, şâir ve devlet adamı. Doğu Türkistan’daki Balasagun şehrinde, muhtemelen 1017 yılında doğdu. Asil bir Türk ve Müslüman âileye mensup olduğu tahmin edilmektedir. Balasagun’da tahsil ve terbiye gördü. Karahanlı hizmetine girip, ‘Has Hâcib’ unvânını almadan önce Balasagunlu Yûsuf, olarak tanındı.
Balasagunlu Yûsuf, kendini çok iyi yetiştirdi. Elli yaşlarındayken on sekiz ay içerisinde manzum olarak Kutadgu Bilig adlı meşhur eserini yazdı. Bu kitabı, Kaşgar’a gelip, 1070′te Karahanlı hükümdarı, edebiyat meraklısı Uluğ Kara Buğra Hana arz etti. Kara Buğra Han, Türklerin ahlâk hukuk ve devlet idâresi ile törelerini çok güzel olarak dile getiren eseri, Balasagunlu Yûsuf’a, sarayında okuttu. Kutadgu Bilig, Karahanlı Sarayında günlerce okunup, çok beğenildi. ‘Uluğ Has Hâcib’ unvânı ile başvezir yardımcılığı ile taltif edilerek, en yüksek Karahanlı devlet memuriyetlerinden biri verildi. Bu vazifesiyle ‘Yûsuf Has Hâcib’ olarak tanınıp, târih ve edebiyat literatürüne girdi.
Yûsuf Has Hâcib, İslâmî Türk edebiyatının, eseri elimize geçen ilk yazarıdır. Devrinin bilgin bir yazarı ve Türk tefekkür târihinin mümtaz bir düşünürüdür. Eserini, münâcât, nât, cihâr yâr-ı güzîn’i övme ile süslemiştir.
1077 yılında Kaşgar'da vefat etmiştir. Türbesi de bu kenttedir. Karahanlı devleti zamanında yaşayan Yusuf Has Hacip, temel eğitimini Balasagun'da almıştır. Kendisine önceden Balasagunlu Yusuf denilirken, daha sonra Has Hacip unvanını almıştır.
Türk dili ve edebiyatı için temek bir eser olan Kutadgu Bilig ( Kutlu kılan bilgi) kitabının yazarıdır. 6645 beyitlik bir eser olan Kutadgu Bilig Allah'a hamd, Peygamber'e ve Dört Halifeye teşekkürlerle başlar.
Yusuf Has Hacip, Türk edebiyatındaki ilk siyasetnameyi yazmıştır. İlk nazım şekli olan mesneviyi de o kullanmıştır. Bu nedenle ona Yusuf Has Hacip denilmektedir.
Karahanlı dönemindeki yeni oluşum diğer alanlarda olduğu gibi kendisini edebiyatta da göstererek, özellikle bu dönemde önemli bir Türk-İslâm merkezi haline gelen Doğu Karahanlıların başkenti Kaşgar‘da, İslâmî Türk edebiyatının bilinen ilk eserleri -XI. yüzyıl ortalarında- Hakanî Türkçesi ile yazılmaya başlandı. Bunlardan biri Balasagunlu Yûsuf’un Balasagun’da iken yazmaya başladığı ve Kaşgar’a gelerek orada tamamlayıp 1069/1070’te Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han’a sunduğu Kutadgu Bilig’dır.
Doğum tarihi: 1020, Balasagun
Ölüm tarihi ve yeri: 1070, Kaşgar, Kaşgar İli, Çin
Defnedildiği yer: Tomb of Yusup Khass Hajip, Kaşgar İli, Çin
Tanındığı alan: Kutadgu Bilig
M.S. 1017-1019 yılları arasında doğduğu rivayet edilmektedir. İyi bir eğitim görmüştür. çağının geçerli bilimlerinin yanı sıra Arapça ve Farsça'da öğrenmiştir.Yusuf Has Hacib Karahanlı edip, şâir ve devlet adamı. Doğu Türkistan’daki Balasagun şehrinde, muhtemelen 1017 yılında doğdu. Asil bir Türk ve Müslüman âileye mensup olduğu tahmin edilmektedir. Balasagun’da tahsil ve terbiye gördü. Karahanlı hizmetine girip, ‘Has Hâcib’ unvânını almadan önce Balasagunlu Yûsuf, olarak tanındı.
Balasagunlu Yûsuf, kendini çok iyi yetiştirdi. Elli yaşlarındayken on sekiz ay içerisinde manzum olarak Kutadgu Bilig adlı meşhur eserini yazdı. Bu kitabı, Kaşgar’a gelip, 1070′te Karahanlı hükümdarı, edebiyat meraklısı Uluğ Kara Buğra Hana arz etti. Kara Buğra Han, Türklerin ahlâk hukuk ve devlet idâresi ile törelerini çok güzel olarak dile getiren eseri, Balasagunlu Yûsuf’a, sarayında okuttu. Kutadgu Bilig, Karahanlı Sarayında günlerce okunup, çok beğenildi. ‘Uluğ Has Hâcib’ unvânı ile başvezir yardımcılığı ile taltif edilerek, en yüksek Karahanlı devlet memuriyetlerinden biri verildi. Bu vazifesiyle ‘Yûsuf Has Hâcib’ olarak tanınıp, târih ve edebiyat literatürüne girdi.
Yûsuf Has Hâcib, İslâmî Türk edebiyatının, eseri elimize geçen ilk yazarıdır. Devrinin bilgin bir yazarı ve Türk tefekkür târihinin mümtaz bir düşünürüdür. Eserini, münâcât, nât, cihâr yâr-ı güzîn’i övme ile süslemiştir.
1077 yılında Kaşgar'da vefat etmiştir. Türbesi de bu kenttedir. Karahanlı devleti zamanında yaşayan Yusuf Has Hacip, temel eğitimini Balasagun'da almıştır. Kendisine önceden Balasagunlu Yusuf denilirken, daha sonra Has Hacip unvanını almıştır.
Türk dili ve edebiyatı için temek bir eser olan Kutadgu Bilig ( Kutlu kılan bilgi) kitabının yazarıdır. 6645 beyitlik bir eser olan Kutadgu Bilig Allah'a hamd, Peygamber'e ve Dört Halifeye teşekkürlerle başlar.
Yusuf Has Hacip, Türk edebiyatındaki ilk siyasetnameyi yazmıştır. İlk nazım şekli olan mesneviyi de o kullanmıştır. Bu nedenle ona Yusuf Has Hacip denilmektedir.
Karahanlı dönemindeki yeni oluşum diğer alanlarda olduğu gibi kendisini edebiyatta da göstererek, özellikle bu dönemde önemli bir Türk-İslâm merkezi haline gelen Doğu Karahanlıların başkenti Kaşgar‘da, İslâmî Türk edebiyatının bilinen ilk eserleri -XI. yüzyıl ortalarında- Hakanî Türkçesi ile yazılmaya başlandı. Bunlardan biri Balasagunlu Yûsuf’un Balasagun’da iken yazmaya başladığı ve Kaşgar’a gelerek orada tamamlayıp 1069/1070’te Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han’a sunduğu Kutadgu Bilig’dır.
