Zeki olmanın 15 yolu

2011 de yapılan bir araştırmada insan zekasının %50 sinin genetik, %50 sinin çevresel olduğu kanıtlanmıştı. Yani bir insanın zeki olması için sadece anne ve babasının zeki olması yeterli değil. Çevresel uyarıcılar aracılığı ile zekanın geri kalan %50 lik kısmının geliştirilmesi gereklidir.

Zekanın en hızlı geliştiği dönem, insanların doğup dünyaya yeni tanıyan gözle baktığı çocukluktur. İnsanlar çocuk yaştayken hergün zekalarını zorlayan yeni bir durumla karşılaşır ve beynini organize ederek sürekli yeni duruma adapte olmaya çalışır. Bu durum dünyayı yeterince tanıdığını düşünene kadar devam eder. Artık herşey rutin hale gelir ve zekanın gelişme hızı da yavaşlar. Çünkü zekanın gelişmesini tetikleyen durum yoktur ya da ihtiyaç kalmamıştır.

İnsanların zeka gelişimi eğer ortadaki bilgi sınırsızsa hiç durmadan ilerler. Tıpkı bir çocuk zekasında olduğu gibi yeni uyarıcılarla, sizleri şaşırtan durumlarla, ilginç faktörlerle karşılaştığınız sürece zekanız zorlanmaya başlar ve doğal olarak gelişir. Bunun aksine rutin bir hayat sürerseniz malesef zeka seviyeniz hızla düşecektir. Çünkü rutin bir hayat sırasında hayatınızı devam ettirmeniz için gerekli olan zeka düzeyi genellikle birşeyleri keşfetme, yeni birşeyler deneme, birbiri ile aynı olmayan süreçler yaşamaya göre daha düşük zeka seviyesi yeterli olacak ve gerilemeye devam edecektir.

Zeka seviyenizi sürekli artırmak ve kendinizi şaşırtacak düzeyde geliştirmek mümkün. Aşağıda sıraladığımız davranışları gerçekleştirmeniz ve gelecekte de bu davranışlara devam etmeniz kısa zamanda daha iyi işleyen bir beyine sahip olmanızı sağlar.

1. Vücutta yıkıma (katabolizma) sebep olan ve yıkım sürecinin olması gereken zamandan daha erken başlamasına neden olan alkol ve sigara gibi zararlılardan mutlaka uzaklaşın.
2. Doktorunuza danışmak önkoşulu ve düzenli olmamak kaydıyla (bazen 2 günde bazen 4 günde gibi) B12, B6 ve B1 vitamini, arada sırada ise multi-vitamin alın. (Vitaminlerin düzenli ve sık kullanılması önerilmemektedir.)
3. Haftada bir gün mutlaka yağlı balık tüketin. Beyninizin %60’ı yağdan oluşur. Omega-3 yağlı balıklarda bol bulunur ve beynin doğru çalışmasında önemli katkıları bulunmaktadır.
4. Mutlaka hergün egzersiz yapın. Dr. Daniel Amen (Psikiyatrist) tarafından yapılan bir araştırmada, anksiyete (endişe bozukluğu/depresyon) rahatsızlığı görülen iki grubun birincisine doktora göre en iyi anti-depresan verilmiştir ve ikinci grubun ilaçsız olarak düzenli egzersiz yapması sağlanmıştır. Her iki grup 4-6 hafta arasında hastalıktan kurtulur fakat birinci grupta 4-6 hafta sonrası daha fazla gelişme gözlenmezken ikinci grupta psikolojik sağlığın gelişiminde devamlılık sağlandığı bulunur ve bu durum daha kalıcı olumuştur. Egzersiz ve spor yapmayan kişilerde beyin içi kan dolaşımı yavaşlamaktadır. Bu durum insanların küçük bir tetikleyiciden aşırı etkilenmesine sebep olmakta ve kolay depresyona giren yapılar oluşmasına neden olmaktadır. Bu durum düzenli egzersizle kan dolaşımını artırarak düzeltilebilmektedir ve zeka düzeyinde doğal olarak farkedilir gelişmeleri beraberinde getirdiği kanıtlanmıştır.
5. Sizi üzen filmleri(dram,korku,depresif sanat filmleri,şiddet), müzikleri(arabesk,ağıt) derhal terk edin. Bu tür davranışlarda bulunmanız sizin dünyadaki renkleri daha az farketmenize, negatif yönlerinize odaklanmanıza neden olacaktır. Örneğin Türkiye’deki dizi ve filmlerin genellikle dram ve şiddet içeriyor olması bir düşük zeka göstergesidir. Bir komedi filmi yapmak çok zordur, çünkü insanları güldürmek zor bir iştir fakat insanları ağlatmak çok basittir, zeka gerektirmez. Sonuç olarak zeka dolu bir komedi filmi izlemek doğal olarak zekanızı artıracaktır.
6. Mimiklerinizi daha fazla kullanın. Örneğin, işaret ya da bir durumu anlatma için kullanılan bir “göz kırpma” hareketi karşınızdakine ve kendinize “güven” verir ve zekanızın aktif olduğunun kendiniz tarafından fark edilmesini sağlar.
7. Çevrenizdeki insanları değiştirmeye çalışmayın. Bu davranış sizin zeka düzeyinizi ve onların zeka düzeylerini düşürecektir. Çevrenizdeki insanları kendi kalıplarınıza sokmaya çalışırsanız onlar sınırlarını aşmayan, yaratıcılıkları öldürülmüş birer beden halini alırlar ve bu onlardan daha fazla sıkılmanıza sebep olur. Çevrenizdeki insanların beyinlerini özgür bırakırsanız sizi şaşırtmaya devam edecekler ve zekanızın gelişmesine faydalı olacaklardır. Aynı zamanda sıkıcı olmayacaklardır.
8. Eğer bir seyahat/gezi planınız varsa ve seçenekleriniz arasında daha önce gittiğiniz bir yer ya da gitmediğiniz bir yer varsa gitmediğiniz yeri tercih edin. Sonucu kötü olsa ya da beklediğiniz gibi olmasa bile yeni bir yaşantı edinmiş, beyninizin hücreleri arasında düşünemeyeceğiniz kadar yeni bağ kurmuş olursunuz.
9. Eğer kiloluysanız fazla kilonuzdan yavaş bir şekilde kurtulun ve yemek için yaşamayın, yaşamak için yemek yiyin. Fazla kilolu olmak genellikle özgüveni sarsar ve depresif bir hal almaya iter. Bu durumda zihniniz düşünmek için boş değildir, sürekli rahatsız eden bir uyaran var demektir.
10. Mutlaka bedeninizi kullanmanızı gerektirecek hafif bir spor dalı ile ilgilenin. Tenis, basketbol, masa tenisi, yüzme, hafif koşu, volybol… gibi fakat futbol, dövüş (boks, taekwondo…), sürat koşusu… gibi bedeni aşırı zorlayan sporlar profesyonel olarak yapılmalıdır tercih etmeyiniz.
11. Buluş yapmak ya da yeni bir ürünü oluşturmak için haftada en az bir saatinizi ayırın. Alet kutusuna ve malzemelere boş boş baksanız ve ne yapacağınıza karar veremeseniz bile bunu yapın, siz o anda göremeseniz bile beyniniz çalışmaya devam edecek ve birgün yeni birşey yapma fikri kafanızda parlayacaktır. Örneğin bir elektronik hobi dükkanına gidip güneş enerjisi ile cep telefonu şarj etme projesini gerçekleştirebilirsiniz. Bunun yanında bilim ile ilgilenmek zekayı artıran önemli bir etkendir.
12. Bir yerde beklemekten sıkıldıysanız kağıt kullanmadan sayılarla oynayın. Kafanızdan bir sayı düzeni tutturun ve düzenli işlemlerle nereye kadar gidebileceğinizi izleyin. Bir süre sonra beklemediğiniz kadar ileri işlemlere daha rahat gittiğinizi farkedeceksiniz.
13. Satranç oynayın. Satranç, karar verme becerinizi geliştirecek ve risk alırken bilinçli davranmanızı sağlayacaktır. Önünüze çıkan fırsatları görmenize olumlu yönde etki edecektir.
14. Yazı yazın. Uzun yazılar yazarsanız ifade yeteneğinizin geliştiğini, derdinizi anlatmada daha başarılı olduğunuz göreceksiniz. Eğer sürekli yazmaya devam ederseniz sadece eski yazılarınıza bakarak ne kadar geliştiğinizi görebilirsiniz. Çünkü eski yazılarınızdaki ifade bozuklukları gözünüze daha net çarpacaktır. “Bunu ben mi yazmışım?” gibi durumlarla oldukça fazla karşılaşmanız mümkün. Bu sizin gelişmekte olduğunuzun net göstergesidir.
15. Beyninizi sürekli kullanın. Örenğin bir alışveriş listesini kağıda yazmak yerine ezberleyin, “işleyen demir ışıldar” atasözü beyin için oldukça geçerlidir.