ZEMİN ETÜDÜ NEDİR NASIL YAPILIR
Yer altı tabakalarının durumlarını, konumlarını, hangi tür jeolojik yapıdan müteşekkil olduklarını, derinliklerini, kalınlıklarını, yoğunluklarını, elektrik özdirençlerini, sismik hızlarını, ivmesini, yeraltı suyu derinliğini ve bu tabakaların diğer dinamik parametrelerini, deprem karşısında gösterecekleri davranışları, tespit etmek amacıyla yapılan etütlere zemin etütleri denir.
Zemin etüt çalışması öncesinde iş programı hazırlanmaktadır. Buna göre:
İnceleme alanı yakınında daha önce yapılan çalışmalar ve yapılan zemin etüt sondajları incelenerek sahanın jeolojik-jeofizik ve geoteknik özellikleri hakkında bilgi sahibi olunmaktadır.
zemin etüdü etüd etüt sismik remi araştırma zemin fimaları şirketleriDaha sonra sondaj programı yapılarak arazide zemin sondaj çalışmaları yapılmaktadır. Sondaj çalışmaları esnasında dolgu kalınlığı, yeraltı su seviyesi, zemin profili vb. özellikler belirlenmektedir. Zemin sondaj logları hazırlanmaktadır. Zemin ortamında (kum-kil-silt-çakıl) SPT (standart penetration test) deneyleri yapılmakta ve zeminden shalby tüpü ile UD (örselenmemiş numune) alınmaktadır. Alınan örselenmemiş numuneler yerinde etiketlenip, tüpün alt ve üst kesimleri hava almayacak şekilde parafinlenerek hemen laboratuara gönderilmektedir.
Kaya ortamda ise karotiyer vasıtasıyla yüzde yüz karotlu ilerleme yapılarak kaya ortamın TCR (toplam karot yüzdesi), SCR (Silindirik karot yüzdesi), RQD (kaya kalitesi) değerleri belirlenmektedir.
Zemin araştırmalarında ve yer altı yapılarının belirlenmesi haritalanması işlerinde georadar (gpr) yer radarı uygulamaları da yoğun olarak kullanılmaktadır.
Sondaj çalışması sonrasında sahaya gelen jeofizik mühendisleri sondaj verilerini de göz önüne alarak uygun sismik yöntemini (kırılma-yansıma-remi) ve uygun profilleri belirleyerek sismik çalışmaları yapmaktadırlar. Sismik çalışma ile sismik hızlar (Vp- Vs) ve zemine ait geoteknik parametereler, zemin hakim periyodu (To) belirlenmektedir.
Sismik çalışmayı takiben sahada yeraltı su seviyesini ve zemin tabakalarını tespite yönelik olarak rezistivite (schulumberger) etüd çalışmaları yapılmaktadır.
Sondajlardan alınan örselenmiş ve örselenmemiş zemin numuneleri üzerinde Bayındırlık Bakanlığı yetki belgeli laboratuarda:
Üç eksenli basınç dayanımı
Serbest basınç dayanımı
Elek analizi
Konsalidasyon
Atterberg Limitleri
Deneyleri yapılmaktadır.
Kaya ortamda ise:
Nokta yükleme ve basınç deneyleri yapılmaktadır.
Sondaj, jeofizik ve laboratuar çalışmalarından elde edilen veriler kullanılarak, zemin parametreleri (c,f, v.s.) , potansiyel sıvılaşma durumu, Y.A.S.S depremsellik, sıvılaşma, zemin hakim periyodu ve inşaatla ilgili önerileri içeren, yapıda kullanılacak temel sistemi ile ilgili önerileri ve temelde kullanılacak parametreleri içeren Bayındırlık Bakanlığı formatına uygun zemin etüt raporu hazırlanmaktadır.
