30 Ağustos

YoRuMSuZ

Biz işimize bakalım...

• 5 Arl 2008

• #1

30 Ağustos, Miladi takvime göre yılın 242. (artık yıllarda 243.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 123 gün vardır.

Olaylar

• 1071 - Malazgirt zaferi ile Alparslan'ın komutasındaki Türkler Anadolu'ya girmeye başladı.
• 1908 - Hicaz Demiryolu açıldı.
• 1914 - Alman sahil topçu müfrezesi, Çanakkale Boğazı’nın her iki yakasındaki istihkâmlarda göreve başladı. Bu istihkâmların komutasına Alman Amiral Von Usedom atandı.
• 1918 - Lenin'in vurulması: Bolşevik lider Vladimir Lenin'e suikast girişimi gerçekleşti. Lenin, ağır yaralanmasına rağmen suikastten sağ kurtulmuştur.
• 1922 - Türk Kurtuluş Savaşı: Başkomutan Mareşal Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın bizzat yönettiği Dumlupınar Meydan Muharebesi, Türk Ordusu'nun kesin zaferiyle sonuçlandı. Yunan Ordusu Başkomutanı Nikolaos Trikupis ve kurmayları esir edildi.
• 1924 - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Dumlupınar Meydan Muharebesi'nin ikinci yıl dönümünde, Dumlupınar'da Meçhul Asker Anıtının temelini attı.
• 1924 - Türkiye İş Bankası, ilk işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.
• 1925 - Mustafa Kemal Paşa, "Efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, mensuplar memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, tarikat-ı medeniyyedir" dedi.
• 1930 - Ankara-Sivas demiryolu hattı ve Sivas İstasyonu, Başbakan İsmet Paşa'nın konuşmasıyla hizmete açıldı.
• 1937 - Van Gölü'nde ilk vapur seferi yapıldı.
• 1937 - Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen'e, 1935'te girdiği Eskişehir Hava Mektebi'nde, tayyareci diploması verildi.
• 1941 - Alman ordusu 900 gün sürecek Leningrad kuşatmasını başlattı.
• 1952 - Erzurum'da Aziziye Anıtı açıldı.
• 1955 - Londra Konferansı'nda Kıbrıs sorunu ele alındı. İngiltere Kıbrıs'ta üçlü bir yönetim önerdi. Yunanistan ise ada halkının geleceğini kendinin belirlemesini istedi. Toplantıya Türkiye'den Dışişleri Bakan Vekili Fatin Rüştü Zorlu katıldı.
• 1963 - Kremlin ile Beyaz Saray arasında doğrudan görüşmeyi sağlayacak "kırmızı telefon" hattı devreye girdi.
• 1971 - İstanbul Televizyonu deneme yayınlarına başladı.
• 1974 - BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs'taki çarpışmalar yüzünden evlerini terk edenlerin güven içinde geri dönmelerine izin verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya ortak karar tasarısını oybirliğiyle kabul etti.
• 1977 - Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na atandı.
• 1981 - İran Devlet Başkanı Muhammed Ali Recai ve Başbakan Muhammed Cevad Bahomar bombalı saldırı sonucu öldürüldü.
• 1985 - Uluslararası Af Örgütü BM İnsan Hakları Komisyonu'na bir rapor gönderdi. Raporda, Bulgaristan'da Türk azınlığa karşı girişilen Bulgarlaştırma kampanyasına son verilmesi istendi.
• 1988 - Irak ordusundan kaçan binlerce Kürt Türkiye sınırına yığılmıştı. Hükümet sınırları açmaya karar verdi. Binlerce Kürt Hakkâri'nin Çukurca ve Uludere ilçelerine sığındı.
• 1992 - Güvenlik güçleri ile İran'dan Türkiye'ye giren 300 kadar PKK militanı çatıştı; 100 militan ve 10 güvenlik görevlisi öldü.
• 1995 - NATO, Bosnalı Sırplara karşı hava harekatı başlattı. Kararlı Güç Harekatı, İkinci Dünya Savaşı'ndan beri Avrupa'daki en yoğun bombardımanlardan biri oldu.

Doğumlar

• 1748 - Jacques-Louis David, Fransız ressam (ö. 1825)
• 1797 - Mary Shelley, İngiliz yazar (ö. 1851)
• 1811 - Theophile Gautier, Fransız şair ve romancı (ö. 1872)
• 1852 - Jacobus Henricus van 't Hoff, Hollandalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1911)
• 1871 - Ernest Rutherford, İngiliz fizikçi (ö. 1937)
• 1879 - Rıza Nur, Türk siyasetçi, yazar ve hekim (ö. 1942)
• 1884 - Theodor Svedberg, İsveçli kimyager (ö. 1971)
• 1913 - Richard Stone, İngiliz ekonomist (ö. 1991)
• 1928 - Altan Karındaş, Türk sinema, tiyatro oyuncusu ve seslendirme sanatçısı
• 1930 - Warren Buffett, Amerikalı girişimci
• 1937 - Bruce McLaren, Yeni Zelandalı araba yarışçısı ve McLaren takımının kurucusu (ö. 1970)
• 1940 - Suna Keskin, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
• 1941 - Zafer Kantarcıoğlu, Türk hukukçu
• 1942 - Zafer Ergin, Türk tiyatro oyuncusu
• 1951 - Ahmet Üzümcü, Türk diplomat
• 1951 - Gediminas Kirkilas, Litvan siyasetçi
• 1954 - Alexander Lukashenko, Belarus Devlet Başkanı
• 1955 - Zafer Atay, Türk voleybolcu ve antrenör
• 1958 - Anna Politkovskaya, Rus gazeteci (ö. 2006)
• 1959 - Muhammed bin Nayif, Suudi Arabistan veliaht'ı ve İç İşleri Bakanı
• 1961 - Yusuf Erbay, Türk bürokrat
• 1961 - Zafer Algöz, Türk sinema ve dizi oyuncusu
• 1962 - Alexander Litvinenko, Rus KGB üyesi (ö. 2006)
• 1962 - Zafer Tüzün, Türk futbolcu ve teknik direktör
• 1963 - Michael Chiklis, Amerikalı oyuncu
• 1963 - Paul Oakenfold, İngiliz DJ
• 1966 - Zafer Şanlı, Bas gitarist, müzisyen, söz yazarı, besteci ve aranjör
• 1969 - Zafer Çeviker, Simfer'in efsanevi müdürlerinden
• 1970 - Mehmet Özgür, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
• 1972 - Cameron Diaz, Amerikalı oyuncu ve model
• 1972 - Pavel Nedvěd, Çek futbolcu
• 1974 - Kemal Tunçeri, Türk basketbolcu
• 1975 - Marina Anissina, Rus asıllı Fransız buz patenci
• 1978 - Tuna Yılmaz, Türk sinema eleştirmeni ve yazar
• 1982 - Andy Roddick, Amerikalı tenisçi
• 1983 - Jonne Aaron, Fin müzisyen
• 1986 - Zafer Yelen, Türk futbolcu
• 1989 - Bebe Rexha, Arnavut asıllı Amerikan müzisyen ve söz yazarı

Ölümler

• 1483 - XI. Louis, Fransa Kralı (d. 1423)
• 1935 - Henri Barbusse, Fransız romancı ve gazeteci (d. 1873)
• 1935 - Namık İsmail, Türk ressam (d. 1890)
• 1938 - Max Factor, Sr., Yahudi asıllı Polonyalı kozmetik üreticisi (d. 1872)
• 1940 - J.J. Thomson, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1856)
• 1971 - Ali Hadi Bara, Türk heykeltıraş (d. 1906)
• 1979 - Jean Seberg, Amerikalı oyuncu (d. 1938)
• 1988 - Eren Eyüboğlu, Türk ressam (d. 1907)
• 1993 - Taner Şener, Türk ses sanatçısı (d. 1923)
• 1995 - Fischer Black, Amerikalı ekonomist (d. 1938)
• 1997 - Ernest Wilimowski, Polonyalı-Alman futbolcu (d. 1916)
• 2000 - Gürdal Tosun, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1967)
• 2003 - Charles Bronson Amerikalı aktör (d. 1921)
• 2005 - Nihat Akçan, Türk tiyatro, sinema oyuncusu ve yönetmen (d. 1926)
• 2006 - Glenn Ford, Amerikalı aktör (d. 1916)
• 2006 - Necip Mahfuz, Mısırlı yazar (d. 1911)
• 2008 - Gilberto Rincón Gallardo, Meksikalı politikacı (d. 1939)
• 2015 - Wes Craven, Amerikalı film yönetmeni, yapımcı ve senarist (d. 1939)
• 2015 - Oliver Sacks, İngiliz nörolog ve yazar (d. 1933)
• 2016
  • Eleanor Barooshian, Amerikalı şarkıcı (d. 1950)
  • Věra Čáslavská, Çek jimnastikçi (d. 1942)
  • Naşide Göktürk, Türk besteci, söz yazarı ve yorumcu (d. 1965)

Tatiller ve özel günler

• Türkiye Zafer Bayramı
• Kurtuluş : Denizli'nin Çivril ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)
• Kurtuluş : Kütahya'nın Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)
• Kurtuluş : Kütahya'nın Dumlupınar ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)
• Kurtuluş : Manisa'nın Demirci ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)

 

Suskun

V.I.P

V.I.P

• 30 Ags 2010

• #2

Zafer Saklanan Büyük Sırla Geldi​

Bugün 30 Ağustos. Büyük Zaferin yıldönümü. Dünya Harp Tarihi açısından birçok ilklerin yaşandığı bu savaş, insanlık tarihinin akışını değiştirdi. Dünya gerçeği öğrendiğinde iş bitmişti.

Bugün 30 Ağustos...
​

Türk Tarihi açısından önemli bir zaferin yıldönümü.
Dünya Harp Tarihi açısından ise, savaş devam ederken bir ordunun en kısa sürede en uzun yürüyüşü yaptığı, insanlık tarihinin ender savaşlarından biri...

Bu savaşın bir özelliği de, modern zamanların en önemli savaşlarından biri olduğu halde, ustaca izlenen savaş stratejisi sayesinde, savaşın en kritik anlarının dünya medyasından gizlenebilmiş olmasıdır. Üstelik geniş bir cephede hareket eden büyük bir ordunun hareketi, o günün en önemli gizli servislerinden bile saklanabildi.

Yazımıza esas teşkil eden konunun bu en önemli noktasına geçmeden önce, kısaca ana hatlarıyla savaşın seyrini aktaralım, şehit ve gazilerimizi bu vesile ile yadetmiş olalım.

Türk Kurtuluş Savaşı’nın en önemli evresini oluşturan Büyük Taarruz öncesi gerekli tüm hazırlıklarını tamamlayan Türk ordusu, Yunan ordusunu Anadolu’dan atmak için Başkomutan Mustafa Kemal Paşadan emir beklemeye başladı.

Mustafa Kemal Paşa beklenen şifreyi, 25 Ağustos gece yarısına doğru cepheden Ankara’ya İcra Vekilleri Heyeti Başkanı (Başbakan) Rauf Beye iletti ve “Ağustos’un 26. günü düşmana taarruz başlayacaktır” dedi. Bu telgrafın çekildiği saatlerde bazı bölgelerde Türk askeri Yunan askerine 400 metre kadar yaklaşmıştı. Ordu saldırı için emir bekliyordu.

İşler o kadar sessiz ve gizli ilerliyordu ki, gece yürüyüşleri tam bir sükûnet ve intizam hâlinde yapılıyordu. Ay, hilâl halindeydi. Bu durum ordunun fark edilmeden gece ilerleyişine imkan veriyordu.

Nitekim 26 Ağustos 1922 sabahında önce tanzim ateşiyle başlayan topçu atışları saat 05.30’dan itibaren tahrip ateşine dönüştü ve Büyük Taarruz, Kocatepe’den başlamış oldu. Büyük Taarruz’un ilk top mermilerinin atıldığı bu nokta, İzmir’e yaklaşık 320 kilometre idi. Dünya harp tarihine geçecek en hızlı yürüyüşün ilk adımları atılmaya başlandı. Daha ilk gün, Türk ordusunun yoğun saldırısından bunalan Yunan ordusunun geri çekilmeye başladığı haberleri gelmeye başladı. Yunanlıların boşalttığı mevzilere Türk askerleri yerleşiyorlardı.

Gizliliğin sağlanması...

Büyük Taarruz öncesinde Türk ordusunun gösterdiği en büyük hassasiyetlerden biri gizlilik oldu. Tüm hazırlıklar büyük bir titizlik ve gizlilik içinde yapıldı.

Mustafa Kemal Paşa 21 Ağustos 1922 akşamı Çankaya’da bir çay partisi tertiplediğini duyurmak suretiyle Ankara’da olduğu izlenimini verdi. Halbuki yabancı misyon şefleri ve gizli servis elemanları Çankaya’daki çay partisi saatini beklerken, Mustafa Kemal Paşa Batı Cephesi Karargâhı’nda taarruz için son kontrolleri yapıyordu.

Ayrıca Konya’da olduğu haberinin duyulmaması için postaneyi kontrol altına aldırdı ve Konya ile dışarının haberleşmesini engelledi. Kendisi de 20/21 Ağustos gecesi Batı Cephesi Karargâhı’nda Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, İsmet Paşa, Birinci Ordu Komutanı Nurettin Paşa, İkinci Ordu Komutanı Yakup Şevki Paşalarla bir toplantı yaptı ve 26 Ağustos 1922 sabahı düşmana taarruz edileceğini söyledi.

Önemli tüm işleri büyük bir gizlilik içinde yapmaya gayret gösteren Türk ordusu bunda muvaffak oldu. Buna 26 Ağustos 1922 sabahını bir örnek olarak gösterebiliriz. Çünkü Türk ordusu tüm hazırlıklar tamam vaziyette 26 Ağustos sabahını beklerken, Yunan ordusu böyle bir duruma hiç ihtimal vermiyordu. Çünkü Türk ordusunun taarruz için son hazırlıklarını yaptığı ve dualarını ettiği 25/26 Ağustos gecesini, Yunan ordusu, Yunan Orduları Başkomutanı General Trikopis’le birlikte Afyon’da büyük bir balo vererek geçirdi.

Gerçeğin saklanması...

Gizlilik bununla da sınırlı kalmadı. Mustafa Kemal Paşa, 26 Ağustos sabahından itibaren başlayan Büyük Taarruz hareketini dıştan bir müdahale olmasını engellemek ve dünyanın dikkatlerinden uzaklaştırmak için gayet küçük göstermeye çalıştı. Harekâtı önemsiz göstermek için basit tebliğler yayınladı. En önemli yarma ve hücum hareketleri bile sıradan hücumlar şeklinde ilân edildi. Yunan ordusu büyük bir bozgun halinde İzmir istikametine doğru kaçarken, Yunanlıların en önemli müttefiklerinin bu durumdan haberi olmadı. Böylece Yunanlılara destek için dünyanın ayağa kalkması engellendi. Dünya öğrendiğinde ise iş işten geçmişti. Yunan ordusunun beli iyice kırılmış, büyük zayiat verdirilerek denize dökülmek üzere sahil bandına kadar kovalanmıştı.

Hatta Amiral Bristol, “26 Ağustos’ta Büyük Taarruz başladığında, harekat hakkında doğru dürüst bilgi alamadıklarını” itiraf etti. Dünyanın gözü o günlerde Anadolu’da olmasına rağmen, büyük sır gizlenmişti. Yunan ordusu Türk ordusu karşısında yalnız kaldı. Nitekim İstanbul basınının önemli gazetelerinden İkdam, 28 Ağustos’taki nüshasında “İki günden beri haberler kesildi” yazdı. 17 Ekim 1922 tarihli İngiliz gizli servisi raporunda da bu ayrıntı yer aldı. “Bugüne kadar Mustafa Kemal’in stratejik plânı hiç aksaklık olmadan başarılı olmuştur. 26 Ağustos’taki saldırı büyük bir gizlilik içinde hazırlanmıştı ve iki gün öncesine kadar bunu ancak üç kişi biliyordu” denildi.

Uçakların ilk defa bu amaçla kullanıldılar..

İtalya’dan temin edilen Spad uçaklarının bu savaşta büyük faydası görüldü. Bu uçaklar sayesinde Yunanlıların hava hâkimiyeti felce uğratıldı.

Yunanlıların havadan cepheyi gözleme fırsatları büyük ölçüde engellendi. Bu uçaklar bundan daha önemli bir başka iş için de kullanıldılar. Yunanistan’daki mevcut hükûmete muhalifliğiyle bilinen Rizospastis, Eleftheros Tipos ve Patris gazeteleri havadan Yunan hatlarının gerisine atıldı. Bu gazetelerde, Atina’daki iktidar kavgalarından söz ediliyor ve Yunan siyasetçilerin kendi koltuklarını korumaktan başka derdi olmadığı vurgulanıyordu. Bu girişimle Yunan askerleri silâhlarını atarak evlerine dönmeleri konusunda kışkırtıldı, moralleri bozuldu.

30 Ağustos’a gelindiğinde Yunanlıların beş tümeni, ne Dumlupınar’a ne de Kütahya’ya doğru gidebilecek durumda idi. Mustafa Kemal Paşa, 30 Ağustos günü düşmanın ateşten bir çember içine alındığını söyledi ve topçulara mümkün olduğu kadar yakından ateş etmelerini, yani düşmanın imha edilmesini emretti. Yunan ordusuna ait bu beş tümenden çok az kurtulabilen oldu.

Nitekim Mustafa Kemal Paşa, 1 Eylül 1922’de “Ordular; İlk hedefimiz Akdeniz’dir. İleri” talimatın verdi. Aynı gün Türk milletine de zaferi müjdeledi ve “Zalim ve mağrur düşman ordusunun esas unsurları akıllara dehşet verecek katiyetle imha edilmiştir” dedi.

Büyük bir hayal kırıklığı yaşayan ve bozgun vaziyetinde kaçmaya çalışan Yunan ordusunun erleri, kendilerini hâlâ muharebeye zorlayan subaylarını tehdit ettiler ve eğer ısrar etmeye devam ederlerse ellerinde kalan son mermilerini kendi subaylarına karşı kullanacakları tehdidini savurdular. Bu arada muharebeler sonunda, I. Yunan Kolordusu Komutanı General Trikopis ile II. Yunan Kolordusu Komutanı General Diyenis ve bir kısım üst rütbeli subaylar Türk ordusu tarafından esir alındı.

Türk ordusu 9 Eylül 1922’de İzmir’e girdi ve Kadifekale’ye Türk bayrağı çekildi.

Türk ordusunun kazandığı muhteşem zaferin yankısı da büyük oldu. Yunanistan karıştı. Yunan Hükûmeti istifasını verdi. TBMM Başkanlık kürsüsüne iki yıl önce Bursa’nın işgali üzerine takılan siyah örtü, Yunan ordusunun Anadolu’dan atılması üzerine 6 Eylül’de kaldırıldı, yerine yeşil bir örtü örtüldü.

Millî Mücadele sırasında şehit olanlar için 15 Eylül’de Fatih Camii’nde okunan mevlide Padişah Vahdettin de bizzat iştirak etti. Zaferden dolayı tüm Anadolu’da ve İstanbul’da coşkun sevinç gösterileri yapıldı.

Büyük katliam...

Düşman çekilirken yolu üzerindeki her şeyi yaktı. Yunanlıların, İzmir istikametine kaçarken öldürdükleri sivil halkın sayısı on binlerle ifade edilecek büyük rakamlara ulaştı. Çoğu işkence yapılmak suretiyle öldürülmüşlerdi. Bunlar arasında mezarları kendilerine kazdırıldıktan sonra süngülenerek veya kurşunlanarak öldürülenler olduğu gibi, petrole bulanarak yakılanlar ve topuzla başlarına vurulmak veya derileri yüzülmek suretiyle öldürülenler de vardı. Karatepe köyü halkından iki yüz kişi camilere toplandı ve camilerle birlikte yakıldı. Annelerinin gözleri önünde kundaktaki çocuklar öldürüldü. Parçalanmış bedenleri annelerinin kucağına fırlatıldı.

Kimi çevrelerin Türk Kurtuluş Savaşı’nı önemsiz görme ve gösterme gayretinde olduğu dikkat çekmektedir. Tarihten nasibini almamış, o günün gerçeklerinden bihaber bu tür art niyetli yaklaşımlara itibar edilmemelidir.
Büyük bir zaferle neticelenen Büyük Taarruz, Türk Tarihi açısından oldukça önemli bir gündür. Tüm şehitlerimizi şükranla anıyoruz. Ruhları şad olsun.

Prof.Dr.Osman Özsoy

 

Suskun

V.I.P

V.I.P

• 30 Ags 2011

• #3

Güncelleme................