Psikiyatristlerin "sosyal fobi" olarak isimlendirdikleri aşırı utangaçlık, her yüz kişiden üçünde görülen, hafife alınmaması gereken önemli bir sorun. Utangaçlık tedavi edilmediğinde "alkol bağımlılığı" riskini, "depresyon" ve "panik bozukluğu" gibi psikiyatrik hastalıkları artırıyor. Her iki cinste de eşit olarak rastlanan sosyal fobi nedeniyle gençler, duygularını paylaşamadıkları için karşı cinsle ilişkilerinde de ciddi sıkıntılar yaşıyor.
Ebeveynlerin, verdiği eğitim önemli
Eskiden meziyet olarak kabul edilen utangaçlık şimdilerde kişinin yaşamını, iş ve toplumsal performansını olumsuz yönde etkileyen önemli bir psikiyatrik problem olarak kabul ediliyor.
Ebeveyni tarafından sürekli azarlanan, aşırı korunup kollanan, inisyatif kullanmasına izin verilmeyen, yetersiz ya da beceriksiz olduğu kendilerine hissettirilen çocuklar ilerideki yaşamlarında utangaç, çekingen, ürkek, kendi başlarına karar veremeyen, sosyal ilişkiler kurmakta zorluk çeken yetişkinler olarak karşımıza çıkıyorlar.
Hata yapma kaygısı insanlardan uzaklaştırıyor
Aşırı utangaçlık duygularıyla büyüyen çocuk, başkaları karşısında utanma duygusundan kendini kurtaramıyor. Bu yüzden toplumdan kaçmaya başlıyor, başkalarıyla konuşmaktan çekiniyor. İnsanlarla iletişim kurmaktan kaçındığı için bu konuda bilgisiz ve yetersiz kalıyor. Herhangi bir kişiyle konuşurken hata yapacağı kaygısı, kişiyi, giderek insanlardan uzaklaştırıyor.
Utangaçlık meziyet değil
Halen toplumumuzda aşırı utangaçlığın bir psikiyatrik sorun olduğunu, tedavi ile düzelebileceğini bilen ve tedavi için başvuranların sayısı çok az. Ayrıca günümüzde bile anne babalar çocuklarının utangaç olmasından adeta gurur duyup, bunu bir meziyet olarak kabul ettiklerinden tedavisi için çaba göstermek akıllarına bile gelmiyor. Oysa psikiyatristlerin "sosyal fobi" olarak isimlendirdikleri aşırı utangaçlık, her yüz kişiden üçünde görülen, hafife alınmaması gereken önemli bir sorun.
Kötü alışkanlıklara neden olabiliyor
Utangaçlık tedavi edilmediğinde ergenlik çağından itibaren alkol alışkanlığına da neden olabiliyor. Kişiler alkol almadan sosyal ortamlara giremiyorlar, karşı cinsle de iletişim kuramıyorlar. Alkol tüketimi, kişiyi geçici olarak rahatlatıyor. Tekrarlayan alkol alımı, "alkol bağımlılığı" riskini artırıyor. Yine sosyal fobisi olan kişilerde "depresyon" ve "panik bozukluğu" gibi psikiyatrik hastalıklar da sıklıkla ortaya çıkıyor. Utangaçlığı nedeniyle kimseyle konuşmayan, kalabalık arasına girmek istemeyen, arkadaş edinemeyen, işte veya okulda kapasitesini gösteremeyen genç toplum içinde yalnız kalıyor.
20 yaşından önce ortaya çıkıyor
Sosyal fobi, %95 oranında yirmi yaşından önce ortaya çıkıyor. Bu nedenle, anne babaların çocuklarını çok dikkatli gözlemleyip utangaçlık belirtilerini saptamaları gerekiyor. Yine, "okul fobisi" (okula gitmek istememek) olan çocuklar dikkatle incelendiğinde %30'unda "sosyal fobi" bulunduğu görülüyor
Başkaları tarafından incelenme korkusu
Sosyal fobisi olan kişiler, sosyal ortamlarda başkaları tarafından inceleneceklerinden, gözaltında tutulacaklarından ve olumsuz değerlendirileceklerinden korkuyorlar. Ayrıca ilişkilerinde incinebilecekleri durumlarla karşılaşabilecekleri endişesi de taşıyorlar.
Sosyal fobi nasıl başlıyor?
· Başkalarıyla tanıştırılmak,
· Yönetici konumundaki insanlarla temas etmek,
· Telefon etmek,
· Misafir kabul etmek,
· Bir işle uğraşırken seyredilmek,
· Şaka konusu edilmek,
· Tanıdık kişilerle evde yemek yemek,
· Başkalarının önünde yazı yazmak,
· Toplulukta konuşmak.
Neler hissederler?
· Çarpıntı,
· Terleme,
· Titreme,
· Kas gerginliği,
· Boğaz kuruması,
· Sıcaklık ya da soğukluk hissi
· Baş ağrısı gibi gerginlik belirtileri gösterirler.
Sosyal fobisi olan kişiler ne tür özellikler taşır?
· Yalnız yaşama oranları yüksektir,
· Eğitim seviyeleri düşük olabilir,
· Ekonomik olarak bağımlı ve daha düşük gelir grubunda yer alırlar,
· Eşlik eden başka psikiyatrik bozuklukların oranı yüksektir,
· İş hayatları inişli çıkışlıdır,
· Sosyal ilişkileri sınırlıdır.
Tedavisi var
Gerek ilaç tedavisi, gerekse psikoterapide oldukça iyi sonuçlar alınmaktadır.
İlaç tedavisi ile psikoterapinin birlikte yürütüldüğü tedaviler çok daha başarılı sonuçlar vermektedir.
Ebeveynlerin, verdiği eğitim önemli
Eskiden meziyet olarak kabul edilen utangaçlık şimdilerde kişinin yaşamını, iş ve toplumsal performansını olumsuz yönde etkileyen önemli bir psikiyatrik problem olarak kabul ediliyor.
Ebeveyni tarafından sürekli azarlanan, aşırı korunup kollanan, inisyatif kullanmasına izin verilmeyen, yetersiz ya da beceriksiz olduğu kendilerine hissettirilen çocuklar ilerideki yaşamlarında utangaç, çekingen, ürkek, kendi başlarına karar veremeyen, sosyal ilişkiler kurmakta zorluk çeken yetişkinler olarak karşımıza çıkıyorlar.
Hata yapma kaygısı insanlardan uzaklaştırıyor
Aşırı utangaçlık duygularıyla büyüyen çocuk, başkaları karşısında utanma duygusundan kendini kurtaramıyor. Bu yüzden toplumdan kaçmaya başlıyor, başkalarıyla konuşmaktan çekiniyor. İnsanlarla iletişim kurmaktan kaçındığı için bu konuda bilgisiz ve yetersiz kalıyor. Herhangi bir kişiyle konuşurken hata yapacağı kaygısı, kişiyi, giderek insanlardan uzaklaştırıyor.
Utangaçlık meziyet değil
Halen toplumumuzda aşırı utangaçlığın bir psikiyatrik sorun olduğunu, tedavi ile düzelebileceğini bilen ve tedavi için başvuranların sayısı çok az. Ayrıca günümüzde bile anne babalar çocuklarının utangaç olmasından adeta gurur duyup, bunu bir meziyet olarak kabul ettiklerinden tedavisi için çaba göstermek akıllarına bile gelmiyor. Oysa psikiyatristlerin "sosyal fobi" olarak isimlendirdikleri aşırı utangaçlık, her yüz kişiden üçünde görülen, hafife alınmaması gereken önemli bir sorun.
Kötü alışkanlıklara neden olabiliyor
Utangaçlık tedavi edilmediğinde ergenlik çağından itibaren alkol alışkanlığına da neden olabiliyor. Kişiler alkol almadan sosyal ortamlara giremiyorlar, karşı cinsle de iletişim kuramıyorlar. Alkol tüketimi, kişiyi geçici olarak rahatlatıyor. Tekrarlayan alkol alımı, "alkol bağımlılığı" riskini artırıyor. Yine sosyal fobisi olan kişilerde "depresyon" ve "panik bozukluğu" gibi psikiyatrik hastalıklar da sıklıkla ortaya çıkıyor. Utangaçlığı nedeniyle kimseyle konuşmayan, kalabalık arasına girmek istemeyen, arkadaş edinemeyen, işte veya okulda kapasitesini gösteremeyen genç toplum içinde yalnız kalıyor.
20 yaşından önce ortaya çıkıyor
Sosyal fobi, %95 oranında yirmi yaşından önce ortaya çıkıyor. Bu nedenle, anne babaların çocuklarını çok dikkatli gözlemleyip utangaçlık belirtilerini saptamaları gerekiyor. Yine, "okul fobisi" (okula gitmek istememek) olan çocuklar dikkatle incelendiğinde %30'unda "sosyal fobi" bulunduğu görülüyor
Başkaları tarafından incelenme korkusu
Sosyal fobisi olan kişiler, sosyal ortamlarda başkaları tarafından inceleneceklerinden, gözaltında tutulacaklarından ve olumsuz değerlendirileceklerinden korkuyorlar. Ayrıca ilişkilerinde incinebilecekleri durumlarla karşılaşabilecekleri endişesi de taşıyorlar.
Sosyal fobi nasıl başlıyor?
· Başkalarıyla tanıştırılmak,
· Yönetici konumundaki insanlarla temas etmek,
· Telefon etmek,
· Misafir kabul etmek,
· Bir işle uğraşırken seyredilmek,
· Şaka konusu edilmek,
· Tanıdık kişilerle evde yemek yemek,
· Başkalarının önünde yazı yazmak,
· Toplulukta konuşmak.
Neler hissederler?
· Çarpıntı,
· Terleme,
· Titreme,
· Kas gerginliği,
· Boğaz kuruması,
· Sıcaklık ya da soğukluk hissi
· Baş ağrısı gibi gerginlik belirtileri gösterirler.
Sosyal fobisi olan kişiler ne tür özellikler taşır?
· Yalnız yaşama oranları yüksektir,
· Eğitim seviyeleri düşük olabilir,
· Ekonomik olarak bağımlı ve daha düşük gelir grubunda yer alırlar,
· Eşlik eden başka psikiyatrik bozuklukların oranı yüksektir,
· İş hayatları inişli çıkışlıdır,
· Sosyal ilişkileri sınırlıdır.
Tedavisi var
Gerek ilaç tedavisi, gerekse psikoterapide oldukça iyi sonuçlar alınmaktadır.
İlaç tedavisi ile psikoterapinin birlikte yürütüldüğü tedaviler çok daha başarılı sonuçlar vermektedir.
