Atatürk Müzeleri

Balıkesir Kuvayi Milliye Müzesi

Kuva-yi Milliye Müzesi’nin Tarihçesi…

1840 yılında Karesi Sancağı Defterdarı Giridizade Mehmet Paşa’nın konağı olarak yaptırılmış olan bina, Milli Mücadele yıllarında önemli hizmetlerin verildiği bir mekan olmuştur. Tarihi yapı, Kuva-yi Milliye Müzesi oluncaya kadar Belediye Binası olarak kullanılmıştır.

15 Mayıs 1919’da İzmir’in işgal edilmesinden bir gün sonra Balıkesirliler tarafından silahlı mücadele kararının alındığı ve Kuva-yi Milliye ateşinin parladığı bina uzun yıllar II. Kolordu Komutanlığı’na ve Ali Hikmet Paşa’ya karargâh vazifesi görmüştür. İzmir Şimal Cepheleri Heyeti’nin çalışma merkezi olmuştur.

Atatürk, Balıkesir’e ilk gelişlerinde (6 Şubat 1923) bu binada kalmıştır.

Köşkün Müze Haline Getirilmesi…

Kurtuluş Savaşı yıllarında karargah olarak kullanılmış olan eski belediye binasının müze olarak açılabilmesi için Belediye 1985 ve 1986 yılında iki meclis kararı çıkarmıştır. Daha sonra binanın süresiz kullanım hakkı Kültür ve Turizm Bakanlığı Eski Eserler Genel Müdürlüğü’ne devredilmiş ve bu konuda Balıkesir Valiliği ve Belediye Başkanlığı arasında protokol imzalanmıştır.

1987 yılında Müze Müdürlüğü’nün kurulmasından sonra, restorasyon çalışmalarına hız verilmiş, eser toplama çalışmaları bitirildikten sonra, müze 6 Eylül 1996 tarihinde hizmete açılmıştır.

Müzede Sergilenen Eşyalar...

İki bölümden oluşan Kuva-yi Milliye Müzesi’nin 120 m²’lik zemin katında; Balıkesir’de Kuva-yi Milliye’nin kurulmasına öncülük etmiş 41 kişinin aldıkları yazılı kararlar, bu kahramanların zati eşyaları, fotoğrafları ile Atatürk’ün Balıkesir’e gelişlerinde çekilmiş fotoğrafları sergilenmektedir. 120 m²’lik ikinci katında ise, Balıkesir’de ortaya çıkan arkeolojik ve etnografik eserler bulunmaktadır.

Kuva-yi Milliye Müzesi
Adres: Anafartalar Cad. Balıkesir
Tel: (266) 243 31 81

Bursa Atatürk Evi Müzesi

Çekirge caddesi üzerinde bulunan tarihi binanın 19. yüzyıl sonlarında yapılmış olduğu tahmin edilmektedir. Çatı katı dahil 3 katlıdır. Dönemin en güzel mimari örneklerinden biridir.

Atatürk’ün Bursa’ya ikinci kez gelişlerinde (20-24 Ocak 1923) Bursa Belediyesi tarafından sahibinden satın alınarak kendisine armağan edilmiştir.

Atatürk, Bursa’ya her gelişinde kendisine armağan edilen bu köşkte kalmış, 1938’de köşkü Bursa Belediyesi’ne hibe etmiştir.

1938 yılından sonra Bursa Belediyesi tarafından Emekli Sandığı’na satılmış, Emekli Sandığı da 06.02.1968 tarihinde köşkün kullanımını Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne devretmiştir.

Köşk, 29 Ekim 1973’te, Cumhuriyet’in 50. yılında müzeye dönüştürülerek ziyarete açılmıştır.

Atatürk Müzesi’nin birinci katında; kabul salonu, yemek salonu ve dinlenme odası bulunmaktadır. İkinci katta ise; yatak odası, çalışma odası ve limonluk bölümü mevcuttur. Atatürk Müzesi’nde sergilenen eşyaların tamamına yakını Atatürk’ün kullanmış olduğu orijinal eşyalardır.

Adana-Atatürk Müzesi

Müze binası, 19. yüzyıl da yapılmış geleneksel Adana evlerindendir. Seyhan Caddesi üzerinde bulunmaktadır. İki katlı, çıkmalı, kırma çatılı, kâgir bir yapıdır. Bu özellikleri nedeniyle yapı Bakanlıkça “Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı” olarak tescil edilmiş ve koruma altına alınmıştır.

15 Mart 1923’te Atatürk eşi ile birlikte Adana’ya geldiğinde, Ramazanoğulları’ndan Suphi Paşa’ya ait olan bu binada misafir edilmişlerdir. Bina, Atatürk Bilim ve Kültür Müzesi Koruma ve Yaşatma Derneği’nce zamanın Kolordu Komutanı Bedrettin Demirel’in önderliği ve halkın yardımıyla kamulaştırılıp restorasyonu yapılmış ve 1981 yılında Müze Müdürlüğü’ne bağlı bir müze olarak hizmete açılmıştır.

Atatürk’ün Adana’ya gelişi, her yıl 15 Mart’ta resmi törenle bu binada kutlanmaktadır.

Pazartesi günleri hariç diğer günler açık olan müzeyi, Türk öğrenci ve askerleri ücretsiz olarak ziyaret edebilmektedir.

Adana-Atatürk Müzesi
Adres: Kayalıbağ Mah. Seyhan Cad. No: 59
Tel : 0 322 359 78 66

Afyon-Tarihi Milli Park Müdürlüğü Zafer Müzesi

Zafer Müzesi, Afyonkarahisar’ın şehir merkezinde, Zafer Anıtı ile Afyonkarahisar Kalesi’nin karşısında özenle seçilmiş bir mevkide yer alır. 1915-1920 yılları arasında Saitoğlu Mehmet Sait Efendi tarafından yaptırılmış olup iki katlıdır. Tipik Anadolu evleri tarzında bir plana sahiptir. Zemin katında 10 oda, 1 toplantı salonu ve sahnesi; üst katında ise 9 oda ve sergi salonu bulunmaktadır.

Bina, 1930’lu yıllara kadar Afyon Belediye Binası olarak kullanılmış, yeni belediye binasının tamamlanması üzerine Emniyet Müdürlüğü’ne tahsis edilmiştir.

1985 yılında Milli Emlak Müdürlüğü’nce “Zafer Müzesi” olmak üzere, Başkomutan Tarihi Milli Park Müdürlüğü’ne tahsis edilmiş, müdürlük ise binayı 11.09.1986 tarihinde teslim alarak 1992 yılında bu binaya taşınmıştır.

Müzede, Başkomutanlık Meydan Muharebesi ile ilgili bilgiler verilmekte, ayrıca Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Batı Cephesi Komutanı İsmet İnönü, Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak ve Batı Cephesi Harekât Şube Müdürü Tevfik Bıyıkoğlu anısına düzenlenen odalar sergilenmektedir.

Bu tarihi binanın önemi, Kurtuluş Savaşı’nın meydana geldiği döneme ait olması ve 27 Ağustos 1922’de Afyon Karahisar’ın düşman işgalinden kurtuluşuna müteakip, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Garp Cephesi Komutanı İsmet İnönü, Genel Kurmay Başkanı Fevzi Çakmak ve Garp Cephesi Hareket Şube Müdürü Tevfik Bıyıklıoğlu’nun bu tarihi binada kalmalarından ve burayı karargâh olarak kullanmalarından ileri gelmektedir.

Zafer Müzesi Tel : 0 272 212 09 16

Pazartesi hariç her gün ziyarete açıktır.

Çanakkale-Eceabat-Bigalı Köyü (Çamyayla) Atatürk Evi Müzesi

Bugün müze olarak faaliyet gösteren Atatürk Evi, Çanakkale ilinin Eceabat ilçesine bağlı Bigalı köyünde bulunmaktadır. Ev, köy meydanına 100 metre mesafede bulunmaktadır.

Çanakkale iline 15 km, Eceabat ilçesine 7 km uzaklıkta olan Bigalı (Çamyayla) köyü, Çanakkale savaşlarında 19. Tümene bağlı 57’nci, 27 ve 72’nci alaylarla, cepheye ilk gidilen nokta konumunda olmuştur.

Mustafa Kemal, 25 Şubat 1915’te, Çanakkale Savaşlarına katılmak üzere Eceabat’a gelmiş, daha sonra 14-25 Nisan 1915’te yarbay rütbesi ile tümen komutanı olarak Bigalı köyüne gelerek, Muhtar Hacı Hüseyin Kanyılmaz’ın evini karargah olarak kullanmıştır. Bu evde kaldığı süre zarfında savaşta elde ettiği başarılar sonucu 1 Haziran 1915’te albaylığa yükseltilmiştir.

Mustafa Kemal’in Gelibolu’nun Anafartalar bölgesinde yer alan Bigalı köyünde kaldığı bu ev (Atatürk’ün Çamyayla Karargahı), 1973 yılında Kültür Bakanlığı’nca onarılarak ziyarete açılmıştır.

Bina, iki katlı olup küçük bir avluya sahiptir. Alt katta biri büyük, öteki küçük olmak üzere iki odası vardır. Üst katta salona açılan üç kapıdan ortadaki en büyük oda, Atatürk’ün çalışma odası, sağdaki yatak odasıdır. Diğer oda yaverine ayrılmıştır. Atatürk’ün bu evde kullandığı masa çalışma odasında sergilenmektedir. Odaların tavan ve döşemeleri tahtadır.

Atatürk resimleri ve dönemi yansıtan eşyalar ile yeniden düzenlenen Atatürk Evi, her yıl yerli ve yabancı birçok turist tarafından ziyaret edilmektedir.

Denizli Atatürk Evi Etnografya Müzesi

Tarihçesi:

Denizli, Saraylar Mahallesi 459 sokakta bulunan binanın yapılış tarihi ile ilgili kesin bir belge bulunmamakla birlikte, halktan edinilen bilgilere göre 19. yüzyıl sonlarında yapıldığı anlaşılmaktadır.

Bina Özellikleri

Bina, dış yapısı, planı, pencerelerinin formu ve süsleme özelliklerinden dolayı Sakız üslubu olarak tanımlanmaktadır. Ana duvarları kâgir, ara duvarlar ise ahşap karkas tekniğiyle yapılmıştır. Binaya giriş, ön ve arka cephede bulunan ve aynı özelliklere sahip çift kanatlı ahşap kapılardan sağlanmaktadır.

İki katlı olarak inşa edilen yapı, plan itibariyle orta sofalı ve bu sofaya açılan odalardan oluşmaktadır. Üst katın sofası, ön cephede cepheyi hareketlendiren çıkma balkona, arka cephede ise iki kat boyunca yükselen ve sonradan eklendiği anlaşılan bölüme açılmaktadır.

Pencereler dikdörtgen şeklinde ve basık kemerli olup, dıştan iki yana açılan kepenklerle korunmuştur. Üst örtü kırma çatı olup Marsilya tipi kiremit ile örtülüdür.

Tarihsel Gelişimi

Atatürk, 4 Şubat 1931 tarihinde Denizli’ye gelişlerinde burada bir gece konuk edilmiştir.

Bina, 1950 yıllarından sonra Sağlık Bakanlığı’na tahsis edilerek bir süre Verem Savaş Dispanseri olarak hizmet vermiş, 1977 yılında da Kültür Bakanlığı tarafından anıt eser olarak tescil edilerek koruma altına alınmıştır.

Atatürk’ün doğumunun 100. yılı olan 1981 yılından 1983 yılı sonuna kadar binanın onarımı ve teşhir tanzimi gerçekleştirilerek 1 Şubat 1984 tarihinde müze olarak ziyarete açılmıştır. Zamanın olumsuz etkisi, mimari yapısı ve bulunduğu yer itibariyle bina yıpranmış, 1997 yılı sonunda tekrar onarıma alınmıştır. Onarım ve yeniden teşhir tanzimi ile Atatürk’ün Denizli’yi onurlandırmalarının 68. yılı olan 4 Şubat 1999 tarihinde yeniden hizmete girmiştir.

Müzenin alt katında etnografik eserler sergilenmekte, üst katında ise Atatürk’e ait eserlerin sergilendiği iki oda ve geleneksel Denizli Evi olarak düzenlenmiş diğer odalar bulunmaktadır.

Atatürk’e ait eserlerin sergilendiği odalar

Atatürk’ün Çalışma Odası: Büyük Önder Atatürk’ün Denizli’yi ziyaretlerinde kaldıkları bu oda, çalışma odası olarak düzenlenmiş, divan, çalışma masası, cam eşyaların bulunduğu camlı dolap ve Atatürk’ün Denizli’de çekilmiş fotoğrafları yer almaktadır.

Atatürk’ün Yatak Odası: Bu odada, Atatürk tarafından kullanılan pirinç başlıklı karyola, ot yatak, telefon ve aynalı elbise dolabı sergilenmektedir.

Diyarbakır Atatürk Köşkü

Çanakkale Savaşı sonrası 1916 yılı şubat ayı sonlarında 16.Kolordu Komutanı olarak Doğu Cephesi’nde görevlendirilen Atatürk, 14 Mart 1916 günü Kolordu Karargahı olan Diyarbakır’a gelmiştir.

Diyarbakır’da 27 Mart 1917 tarihine kadar Semanoğlu Köşkü’nde kalan Atatürk, 1917 yılı Mart ayında 2. Ordu Komutanı olarak tekrar Diyarbakır’a geldiğinde bu kez Mardin Kapısı dışındaki Pamuk Köşkü’nde kalmıştır.

Diyarbakır Belediyesi 5 Nisan 1926 günü aldığı bir kararla Atatürk’ü fahri hemşehrileri olarak seçmiş ve Diyarbakır’a ilk gelişlerinde kaldığı Semanoğlu Köşkü’nü kendisine hediye etmiştir. O günden beri köşk “Atatürk Köşkü” olarak anılmıştır.

Köşk, Diyarbakır evleri tipinde geniş eyvanlı siyah-beyaz kesme taşlardan yapılmıştır. Eyvanın duvarındaki mermer sebilden havuza dökülen sular, köşke serinlik vermektedir. Girişin sağındaki küçük kapı mutfağa, solundaki kapı da çay ocağına açılmaktadır. Üst katta çalışma ve yatak odaları vardır.

Diyarbakır surlarının 2,5 Km. güneyinde bulunan köşk, Büyük Önderin vefatından sonra, Diyarbakır Belediyesi korumasında onarılarak ziyarete açılmıştır.

Erzurum Atatürk Müzesi

19. yüzyılın sonunda konak olarak yaptırılmış olan bina, Çaykara sokakta bulunmaktadır.

Bodrum kat üzerine zemin ve birinci kat ile çatı katından ibarettir. 1915-1916 yılları arasında kısa bir süreliğine Alman Konsolosluğu olarak kullanılan yapı, 12 Mart 1918 tarihinde Erzurum Valiliği’ne ikametgah olarak verilmiştir.

Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkmasından sonra kongre için gelmiş olduğu Erzurum’da Hüseyin Rauf Bey ve arkadaşları ile birlikte 9 Temmuz-29 Ağustos 1919 tarihleri arasında bu konakta kalmaları ve kongre çalışmalarını burada sürdürmeleri, konağa tarihsel bir önem kazandırmıştır.

Cumhuriyet’in ilanından sonra 13 Eylül 1924 günü Erzurum’a gelen Mustafa Kemal Paşa’ya, Belediye Başkanı Nazif Bey tarafından Erzurumlu bir kuyumcuya yaptırılan altın anahtar ve evin tapusu şehir adına armağan edilmiştir.

Konak, Atatürk’ün ölümü üzerine kızkardeşi Makbule Boysan Hanım’a intikal etmiş ve tapu kayıtlarından elde edilen bilgiye göre, onun da ölümünden sonra isteği üzerine 12.10.1944 tarihinde Çocuk Esirgeme Kurumu’na devredilmiştir. Bu kurum tarafından 1980 yılına kadar kullanılan bina, 08.05.1984 tarihinde Sağlık Bakanlığı tarafından Kültür Bakanlığı’na devredilmiştir.

Bina, gerekli onarım çalışmalarının tamamlanmasının ardından 03.10.1984 tarihinde Atatürk Müzesi olarak ziyarete açılmıştır.

Müzede, Atatürk’ün ikinci kez Erzurum’a gelişlerinde toplu halde çekilen büyük boy bir fotoğrafı ve o yıllara ait koltuk ve sehpalar; Kazım Karabekir ve Kazım Yurdalan’a ait eşya, belge ve fotoğraflar; Erzurum Müdafai Hukuki Milliye Cemiyeti Başkanı ve Erzurum Kongresi üyesi Raif Dinç’e ait giysiler, silahlar, fotoğraflar ve belgeler ile Erzurum Kongresi üyelerinin fotoğrafları ve biyografileri sergilenmektedir.

Ayrıca müzede, Milli Mücadele yıllarının unutulmaz gazetesi Albayrak’ın ve Erzurum Kongresi bildirilerinin basıldığı matbaa makinası da teşhir edilmektedir.

Eskişehir Atatürk ve Kültür Müzesi

Arifiye Mahallesi’nde bulunan yapı, 1921 yılında inşa edilmiş ve Temyiz Mahkemesi olarak kullanılmıştır. İki katlı olup zemini taş, üstü katı yığma tuğladır.

1920-1938 yılları arasında 16 kez Eskişehir’e gelen Atatürk’ün anılarının yaşatılması amacıyla bina, 1970 yılında müze haline getirilmiştir.

Atatürk ve Kültür Müzesi’nde; Anıtkabir Müzesi’nden ve Etnoğrafya Müzesi’nden getirilen Atatürk’e ait şahsi ve hediyelik eşyalar, Atatürk’ün Eskişehir ziyaretleri ile ilgili fotoğraflar, Atatürk ile ilgili kitaplar ve Topkapı Sarayı Müzesi’nden ve yöreden derlenen etnoğrafik eserler bulunmaktadır.

Ayrıca müzede, yörede “beyaz altın” diye nitelenen lüle taşının yerinden çıkarılışından, işlenişi ve kullanımına kadar geçirdiği safhaları gösteren bir koleksiyon mevcuttur.

Samsun-Havza Atatürk Evi ve Müzesi

Binanın ilk kez hangi tarihte ve kim tarafından yaptırılmış olduğu kesin olarak belli olmamasına rağmen, Osmanlı Tapu kayıtlarından anlaşıldığı kadarıyla binayı yaptıran değilse bile burasını otel haline getirerek işletmeye açan ilk kişi Havza eşrafından Hurdazlı İsa Efendi isimli bir şahıstır.

Başlangıçta Mesudiye Oteli olarak hizmet veren tarihi bina, Mustafa Kemal Paşa’nın karargahını Samsun’dan Havza’ya nakletmek istemesi üzerine zamanın kaymakamı Fahri Bey tarafından kendi ve maiyyetine tahsis ettirilmiştir.

Milli Mücadele’nin zaferle sonuçlanmasından sonra, Havza Belediyesi hizmet binası olarak kullanılmaya başlanan bina, 1984 yılında boşaltılmış, 1994 yılında tamir ve tadilatı yapılarak ziyarete açılmıştır. 2001 yılında binanın temel ve ahşap dikmelerindeki çökme ve çürümeler nedeniyle resterasyonu yaptırılmış, tefrişat ve düzenlemeleri gerçekleştirilmiştir.

Kaymakamlıkça yeniden düzenlenen bina, 25 Mayıs 2002 tarihinde Mustafa Kemal Paşa’nın Havza Karargahı (Atatürk Evi) adıyla müze olarak hizmete açılmıştır.

Atatürk, “Milli Mücadelenin İlk Karargahı” unvanına sahip olan bu binada 25 Mayıs-13 Haziran 1919 tarihleri arasında kalarak, çalışmalarını burada sürdürmüştür. Atatürk’ün kaldığı oda binanın ikinci katında olup, oda içerisinde Atatürk’ün çalışma masası, koltuğu, Atatürk büstü ve resmi, ilk Cumhurbaşkanlığı Forsu, 2 halı, yazı takımı ve bir saat sergilenmektedir. Odanın duvarında asılı olan panoda, Atatürk’ün Havzalılara hitabesi yer almaktadır.

Atatürk’ün Havza’da kaldığı bu bina, Kültür Bakanlığı’nca “Havza Evi ve Müzesi” olarak özel müze statüsünde tescillenmiş önemli bir kültürel varlıktır.