Bir çocuğu disiplin etmenin pek çok yöntemi vardır. Bunlardan bir tanesi çocuğu dinlemektir.
Çoğu zaman meşgul bir anne veya baba çocuklarının farkına varmaz ve dinlemeden geçiştirir. Çocuklar kendilerini sürekli kulak ardı eden, dinlemeyen ya da ciddiye almayan meşgul bir ebeveyn karşısında, seslerini duyurmak için aşağıdaki İki seçenekten birini uygularlar. Bu seçeneklerin ikisi de İstenmeyen durumlardır:
1. Çocuk denemekten vazgeçer ve içine kapanır, çevresi ile iletişim kuramayan bir kişi olur. Bu çocuğun zihin gelişimini, kişiliğini, yeteneklerini ve kendine güvenini etkiler.
2. Çocuk yaramazlık yaparak başka türlü ulaşamadığı dikkati üzerine çekmeye çalışır. Çocuk amacına ulaşır ve büyüklerin dikkatini çeker ama aynı zamanda cezalandırılmasına yol açar.
Neden Dinlemek Önemli
1. Hiç bir şey insanın sevildiğini ve önemsendiğini bu kadar etkili olarak hissettirmez.
Çocuğunuz ile zaman geçirmek için özel imkânlar yaratmaya çalışın. 10 dakika bile olsa çocuğunuza ilgili ve yargısız bir arkadaş olmak büyük fark yaratır. Bu süre içinde çocuğunuzun isteyeceği her hangi bir konuyu konuşmaya ya da her hangi bir aktiviteyi yapmaya hazırlıklı olun. Unutmayın bu sizin değil çocuğunuzun isteklerini yerine getireceğiniz bir an olmalı.
2.Dinlemek diğer İnsanların duygularını anlamanızı ve daha duyarlı olmanızı sağlar.
Çocuğunuz ile konuşma alışkanlığını doğduğu andan itibaren bir hobi haline getirin.
Söyledikleriniz hakkında düşüncelerini sizinle paylaşması için destek olun. Evet-hayır cevabı vereceği sorulardan kaçının. Sunun yerine çocuğun hayal gücünü çalıştıracak ya da duygularını gözlemleyebileceğiniz sorular sormaya gayret edin. Çocuğunuzu küçük yaştan itibaren karar mekanizmasına dâhil edin ve sizinle birlikte bazı kararlara katılmasını sağlayın.
3.Dinlemek duygusal sıkıntıları azaltır. Çocuğunuz ile anlayabileceği bir dil ile iletişim kurmaya özen gösterin. Sağlıklı ve doğru yöntemlerle kızgınlığınızı ifade etmeye çalışın. Çocuğunuzu suçlamayın ve sözlü saldırıdan kaçının. Bunun yerine sizi kızdıranın ne olduğunu açıklayın. Konuşurken 'Sen' yerine 'Ben' ile başlayan cümleler kurmaya dikkat edin. Çocuğun karakterine yönelik yargılarda bulunmayın, bunun yerine yaptığı davranışa yoğunlaşın. Utandırıcı sorular sormaktan ve sarkastik yorumlardan kaçının, çünkü bu tür yaklaşımlar çocuğun kendine güvenini yok eder ve kendini korumaya çalışmasına yol açar. Son olarak unutmayın çocuklar gördüklerini ve duyduklarını kopyalarlar.
4.Dinlemek sağlıksız konuşmaların tekrarlanmasını engeller. Herkesin duygulan önemlidir, Çocuğunuza söyleyeceklerine önem verdiğinizi ve saygı duyduğunuzu gösterin. Herkes umursamayan bir insan yerine kendisini anlayan bir insanı dinlemeyi tercih eder.
5.Dinlemek çocukların daha duyarlı ve sorumluluk sahibi insanlar olmalarını sağlar. Saygı ile dinleyin. Çocukların önem verdiği konular büyüklerinkinden farklıdır ama yaşadıkları duygular aynıdır. Çocuğunuza duygularını ve düşüncelerini (onu utandırmadan, yargılamadan, onunla alay etmeden ya da gülmeden) özgürce anlatabilmeleri için imkân verin. Çocuğunuzu iyi bir şekilde dinlemek sevginizi ve önem verdiğinizi göstermenin en önemli adımıdır. Dinleyen ve ciddiye alan bir büyük ile konuşabilen bir çocuk kendisini tanımayı başarır ve kendini geliştirmeyi öğrenir.
6. Dinlemek çocuğun hayat boyu kullanacağı iletişim yeteneklerini geliştirir. Çocuğunuzun söylediklerin saygı ile yaklaşıp, zamanınızı verirseniz, önemli olduğunu öğretmiş, kendi bakış açısını geliştirmesine yardım etmiş, iletişim yeteneklerini geliştirmiş ve büyüdüğü zaman onunla daha rahat konuşabilmenin temelini atmış olursunuz. Dinleyerek yapacağınız yatırım çocuğunuzun size saygı ve güven duyması olarak geri dönecektir.
İyi Bir Dinleyici Olmanın Kuralları
1- Sessizliği yada tek kelimeden oluşan tarafsız tepkiler verin, Öneride bulunmak, sorun çözmek, emir vermek, hemen sonuca varmak, çözüm üretmek yada ders vermek yerine tek kelimelik tepkiler verin. "Evet", "anladım" yada başınızı sallayarak anladığınızı göstermek gibi.
2. Duyguları ve anlatılmak isteneni dinleyin. Aktif dinleyici ulun. Çocuğunuzun anlatmaya çalıştığı duyguları dinleyin. Örneğin "Arkadaşım topumu alıp patlattı!" bu tür bir cümlede anlatılmak istenen duygular kızgınlık, çaresizlik, hayal kırıklığı olabilir. Bunu anlayabilmek için vücut diline ve kelimelerin anlamına dikkat edin. Yaşadığı duygulan kabul edin. "Basit bir top için mi ağlıyorsun?" diyerek duygularını göz ardı etmek yerine, "Topunu kaybetmiş olmak seni üzmüş galiba..." diyerek duygularını ifade etmeleri için destek olun.
3.Duyduklarınız hoşunuza gitmese bile çocuğunuzu dinlemeye devam edin. Çoğunlukla anne babaların duymak istemediği mesajın içeriğidir. Eğer çocuğunuz duygusal olarak bir sorun yaşıyor ise, duygularını ifade etmeden ve sorunu ile yüzleşmeden ona çözüm üretmeye çalışmayın. Bir anne-babanın en önemli görevi çocuğunun duygularını anlamasına (isimlendirmesine) ve sonra buna karşılık ne yapacaklarına karar vermelerine yardımcı olmaktır. Bazen ebeveynler çocuklarını dinlemek istemezler çünkü anlatmak istediklerini kızgınlık içinde, bağırarak ya da saygısız bir yaklaşım ile söylemiş olabilirler. Böyle durumlarda bile çocuğunuzu dinlemek ve duygularını sakince, bir ayna tutar gibi kendisine yansıtabilmek çok önemlidir. Herkesin daha sakinleştiği başka bir zaman çocuğun ifade tarzı ya da mesajından dolayı duyduğunuz endişeleri sakince paylaşmak ve sorununu çözmesi için yardımcı olmaya çalışmak daha doğrudur.
4.Çocuğunuzun söylediklerini tekrar edin ve doğru anlayıp anlamadığınızı kontrol edin. Söylenen duygu ve düşünceleri tekrar geri yansıtmak gerçeklen ne anlatılmak istendiğini anlamanızı sağlar, Ayrıca çocuğunuzun kendi duygu ve düşüncelerini yeniden incelemesi için imkân yaratır.
5.Çocuğunuzun sorularını ve yorumlarını sadece kelime anlamı ile algılamayın. Bazen çocukların ifade edemedikleri gizli korkulan vardır. Bazen sordukları sorular güvence İhtiyacı ile sorulmuş sorular olabilir. Eğer büyükler kelime aralarını okumayı başaramaz ise çocuğun açıklayamadığı gizli korkularını gözden kaçırabilirler.
6.Sözlü olmayan davranışlara dikkat edin. Söylenen kelimeler ve cümleler anlatılmak istenen mesajın sadece bir kısmını oluşturur. Vücut diline dikkat edin, örneğin yumruğunu sıkması, omuzlarını çökertmesi, gözlerini kaçırması gibi. Bu işaretler kelimelerin anlam kazanmasında yardımcı olabilir, Bu kurallar çocuğunuzu daha iyi dinlemeniz için yeteneklerinizi geliştirmenize yardımcı olacaktır, İyi bir dinleyici olmanın ödülü bazen çabuk gelir ve çocuğunuz ile
yakınlaşarak güvene dayalı bir İlişki kurmanızı sağlar. Bazen ise Ödülünüz zaman içinde gelişir ve çocuğunuz kendisini dinlediğinizi İçin ne kadar minnettar olduğunu ifade eder.
İletişim kurma yeteneklerini geliştirmek kolay değildir ve bazı hatalar yaptığınızı görebilirsiniz. Fakat iyi bir dinleyici olma düşüncesini aklınızda bulundurun ve pratik yapmaya devam edin. Hata yapsanız bile ebeveyn olarak kendiniz hakkında iyi hissetmenizi sağlayacakta ve tabi ki yaşamınızdaki çocuk onu dinlediğiniz için çok daha sağlıklı olacaktır. Daha önemlisi çocuğunuza daha yakın hissedeceksiniz.
Çoğu zaman meşgul bir anne veya baba çocuklarının farkına varmaz ve dinlemeden geçiştirir. Çocuklar kendilerini sürekli kulak ardı eden, dinlemeyen ya da ciddiye almayan meşgul bir ebeveyn karşısında, seslerini duyurmak için aşağıdaki İki seçenekten birini uygularlar. Bu seçeneklerin ikisi de İstenmeyen durumlardır:
1. Çocuk denemekten vazgeçer ve içine kapanır, çevresi ile iletişim kuramayan bir kişi olur. Bu çocuğun zihin gelişimini, kişiliğini, yeteneklerini ve kendine güvenini etkiler.
2. Çocuk yaramazlık yaparak başka türlü ulaşamadığı dikkati üzerine çekmeye çalışır. Çocuk amacına ulaşır ve büyüklerin dikkatini çeker ama aynı zamanda cezalandırılmasına yol açar.
Neden Dinlemek Önemli
1. Hiç bir şey insanın sevildiğini ve önemsendiğini bu kadar etkili olarak hissettirmez.
Çocuğunuz ile zaman geçirmek için özel imkânlar yaratmaya çalışın. 10 dakika bile olsa çocuğunuza ilgili ve yargısız bir arkadaş olmak büyük fark yaratır. Bu süre içinde çocuğunuzun isteyeceği her hangi bir konuyu konuşmaya ya da her hangi bir aktiviteyi yapmaya hazırlıklı olun. Unutmayın bu sizin değil çocuğunuzun isteklerini yerine getireceğiniz bir an olmalı.
2.Dinlemek diğer İnsanların duygularını anlamanızı ve daha duyarlı olmanızı sağlar.
Çocuğunuz ile konuşma alışkanlığını doğduğu andan itibaren bir hobi haline getirin.
Söyledikleriniz hakkında düşüncelerini sizinle paylaşması için destek olun. Evet-hayır cevabı vereceği sorulardan kaçının. Sunun yerine çocuğun hayal gücünü çalıştıracak ya da duygularını gözlemleyebileceğiniz sorular sormaya gayret edin. Çocuğunuzu küçük yaştan itibaren karar mekanizmasına dâhil edin ve sizinle birlikte bazı kararlara katılmasını sağlayın.
3.Dinlemek duygusal sıkıntıları azaltır. Çocuğunuz ile anlayabileceği bir dil ile iletişim kurmaya özen gösterin. Sağlıklı ve doğru yöntemlerle kızgınlığınızı ifade etmeye çalışın. Çocuğunuzu suçlamayın ve sözlü saldırıdan kaçının. Bunun yerine sizi kızdıranın ne olduğunu açıklayın. Konuşurken 'Sen' yerine 'Ben' ile başlayan cümleler kurmaya dikkat edin. Çocuğun karakterine yönelik yargılarda bulunmayın, bunun yerine yaptığı davranışa yoğunlaşın. Utandırıcı sorular sormaktan ve sarkastik yorumlardan kaçının, çünkü bu tür yaklaşımlar çocuğun kendine güvenini yok eder ve kendini korumaya çalışmasına yol açar. Son olarak unutmayın çocuklar gördüklerini ve duyduklarını kopyalarlar.
4.Dinlemek sağlıksız konuşmaların tekrarlanmasını engeller. Herkesin duygulan önemlidir, Çocuğunuza söyleyeceklerine önem verdiğinizi ve saygı duyduğunuzu gösterin. Herkes umursamayan bir insan yerine kendisini anlayan bir insanı dinlemeyi tercih eder.
5.Dinlemek çocukların daha duyarlı ve sorumluluk sahibi insanlar olmalarını sağlar. Saygı ile dinleyin. Çocukların önem verdiği konular büyüklerinkinden farklıdır ama yaşadıkları duygular aynıdır. Çocuğunuza duygularını ve düşüncelerini (onu utandırmadan, yargılamadan, onunla alay etmeden ya da gülmeden) özgürce anlatabilmeleri için imkân verin. Çocuğunuzu iyi bir şekilde dinlemek sevginizi ve önem verdiğinizi göstermenin en önemli adımıdır. Dinleyen ve ciddiye alan bir büyük ile konuşabilen bir çocuk kendisini tanımayı başarır ve kendini geliştirmeyi öğrenir.
6. Dinlemek çocuğun hayat boyu kullanacağı iletişim yeteneklerini geliştirir. Çocuğunuzun söylediklerin saygı ile yaklaşıp, zamanınızı verirseniz, önemli olduğunu öğretmiş, kendi bakış açısını geliştirmesine yardım etmiş, iletişim yeteneklerini geliştirmiş ve büyüdüğü zaman onunla daha rahat konuşabilmenin temelini atmış olursunuz. Dinleyerek yapacağınız yatırım çocuğunuzun size saygı ve güven duyması olarak geri dönecektir.
İyi Bir Dinleyici Olmanın Kuralları
1- Sessizliği yada tek kelimeden oluşan tarafsız tepkiler verin, Öneride bulunmak, sorun çözmek, emir vermek, hemen sonuca varmak, çözüm üretmek yada ders vermek yerine tek kelimelik tepkiler verin. "Evet", "anladım" yada başınızı sallayarak anladığınızı göstermek gibi.
2. Duyguları ve anlatılmak isteneni dinleyin. Aktif dinleyici ulun. Çocuğunuzun anlatmaya çalıştığı duyguları dinleyin. Örneğin "Arkadaşım topumu alıp patlattı!" bu tür bir cümlede anlatılmak istenen duygular kızgınlık, çaresizlik, hayal kırıklığı olabilir. Bunu anlayabilmek için vücut diline ve kelimelerin anlamına dikkat edin. Yaşadığı duygulan kabul edin. "Basit bir top için mi ağlıyorsun?" diyerek duygularını göz ardı etmek yerine, "Topunu kaybetmiş olmak seni üzmüş galiba..." diyerek duygularını ifade etmeleri için destek olun.
3.Duyduklarınız hoşunuza gitmese bile çocuğunuzu dinlemeye devam edin. Çoğunlukla anne babaların duymak istemediği mesajın içeriğidir. Eğer çocuğunuz duygusal olarak bir sorun yaşıyor ise, duygularını ifade etmeden ve sorunu ile yüzleşmeden ona çözüm üretmeye çalışmayın. Bir anne-babanın en önemli görevi çocuğunun duygularını anlamasına (isimlendirmesine) ve sonra buna karşılık ne yapacaklarına karar vermelerine yardımcı olmaktır. Bazen ebeveynler çocuklarını dinlemek istemezler çünkü anlatmak istediklerini kızgınlık içinde, bağırarak ya da saygısız bir yaklaşım ile söylemiş olabilirler. Böyle durumlarda bile çocuğunuzu dinlemek ve duygularını sakince, bir ayna tutar gibi kendisine yansıtabilmek çok önemlidir. Herkesin daha sakinleştiği başka bir zaman çocuğun ifade tarzı ya da mesajından dolayı duyduğunuz endişeleri sakince paylaşmak ve sorununu çözmesi için yardımcı olmaya çalışmak daha doğrudur.
4.Çocuğunuzun söylediklerini tekrar edin ve doğru anlayıp anlamadığınızı kontrol edin. Söylenen duygu ve düşünceleri tekrar geri yansıtmak gerçeklen ne anlatılmak istendiğini anlamanızı sağlar, Ayrıca çocuğunuzun kendi duygu ve düşüncelerini yeniden incelemesi için imkân yaratır.
5.Çocuğunuzun sorularını ve yorumlarını sadece kelime anlamı ile algılamayın. Bazen çocukların ifade edemedikleri gizli korkulan vardır. Bazen sordukları sorular güvence İhtiyacı ile sorulmuş sorular olabilir. Eğer büyükler kelime aralarını okumayı başaramaz ise çocuğun açıklayamadığı gizli korkularını gözden kaçırabilirler.
6.Sözlü olmayan davranışlara dikkat edin. Söylenen kelimeler ve cümleler anlatılmak istenen mesajın sadece bir kısmını oluşturur. Vücut diline dikkat edin, örneğin yumruğunu sıkması, omuzlarını çökertmesi, gözlerini kaçırması gibi. Bu işaretler kelimelerin anlam kazanmasında yardımcı olabilir, Bu kurallar çocuğunuzu daha iyi dinlemeniz için yeteneklerinizi geliştirmenize yardımcı olacaktır, İyi bir dinleyici olmanın ödülü bazen çabuk gelir ve çocuğunuz ile
yakınlaşarak güvene dayalı bir İlişki kurmanızı sağlar. Bazen ise Ödülünüz zaman içinde gelişir ve çocuğunuz kendisini dinlediğinizi İçin ne kadar minnettar olduğunu ifade eder.
İletişim kurma yeteneklerini geliştirmek kolay değildir ve bazı hatalar yaptığınızı görebilirsiniz. Fakat iyi bir dinleyici olma düşüncesini aklınızda bulundurun ve pratik yapmaya devam edin. Hata yapsanız bile ebeveyn olarak kendiniz hakkında iyi hissetmenizi sağlayacakta ve tabi ki yaşamınızdaki çocuk onu dinlediğiniz için çok daha sağlıklı olacaktır. Daha önemlisi çocuğunuza daha yakın hissedeceksiniz.
