Geleneğin Şekerli Tatları
Efsanelere göre Milattan Önce yaşayan Pers İmparatoru Darius’un Hindistan’ı istilası sırasında ilk defa şeker üretildiğini gördüğünde “kamıştan elde edilen tatlı sıvıya arısız bal” olarak adlandırmış. Şekerin üretimi sır olarak saklanmış ve büyük paralar kazanılmış. Tarihçilere göre şeker ilk defa Avrupalılara tanıtılmış. Avrupalılar ilk önce şekere beyaz tuz adını vermişler. Şeker kamışından üretimi hayli zor ve masraflı şeker egzotik, pahalı lezzetli ve ancak zengin Avrupalıların ilaç olarak kullandığı bir besin maddesi gibi tüketilmiş. O zamanlarda kelle şekeri tıraşlanarak diğer ilaçlar gibi gram olarak satılırmış. Dünyanın endüstriyel çağa gelinceye kadar olan döneminde şeker daima ulaşılması çok pahalı bir madde olarak kalmış.
Batıya Akan Sanat:
Orta Doğu şekercilik sanatının birikimleri batıya doğru akmış. Bu aşamada Osmanlı’nın görkemli dönemlerinde şekercilik sanatı çağdaşlarının çok üzerine çıkmış boyuttaydı. Akide şekeri yapımı Osmanlı’dan önce Orta Doğu ve Doğuda bilinmekteydi. Fakat Osmanlılar öylesine bir şeker ürünü icat ettiler ki neredeyse şekerin icadı kadar önemliydi. Adına rahat ül hulkum
(boğazı rahatlatan) denildi bu icadın. Daha sonraları lâti lokum ve nihayet lokum dedikleri mucizeyi ürettiler.
Lokum:
Lokum genel yapısı itibariyle aslında Anadolu’da yapılan pekmez sucuklarının bir nevi gelişmiş hali olarak tanımlanabilir. Diğer taraftan gelişmiş bir helva kültüründen esinlenilmiş bir ürün olarak da tanımlanabilir. Lokumun ilk defa ne zaman üretildiği hakkında çeşitli yorumlar bulunmasına rağmen kesin bir tarih yok. Ancak kaliteli şeker ve nişastanın Osmanlı topraklarında yaygınlaşması 18.yüzyıl olarak bilinir. Fakat bu tarihlerden önce lokum imalatı belki farklı kalitede olsa yapılmaktaydı. İçinde temel olarak su, nişasta ve şeker bulunan lokumun yapımı basit gibi algılanmasına rağmen Osmanlı dışında yapımı başarılamamış. Dönemin önemli batılı şekerci ustaları ve araştırmacıları Osmanlı döneminde İstanbul’daki şekerciler ile çalışmalar yapmasına rağmen Avrupa lokumu üretememiş. Buna karşılık en çok lokum özellikle Osmanlı dönemlerinde Avrupa’ya satılmış. Lokum üretemeyen Avrupalıların yaptığı en önemli şey lokumu Turkish Delight olarak dünyaya markalaştırmasıdır.
Akide Şekeri:
Akide şekeri önceleri ağda şekeri olarak tanımlanmış Osmanlı şekerciliğinin günümüzde hâlâ yaşayan keyifli ürünüdür. Tarih içinde aynı kökten gelen ağda ve akide kelimeleri halk dilinde iki amaç için karşılıklı kullanıldığı bilinmektedir. Akidenin şeker olarak tanımlanması Yeniçeri Ocağı’nda üç aylık maaşların ödendiği ulûfe töreninden sonra ikram edilmesiyle kültüre yerleşmiş. Günümüzde akide şekeri öne çıkmış bir ürün olması nedeniyle Osmanlı şekerciliğinin diğer ağız miski, peynir şekeri -ki peynirle ilgisi yoktur-, nöbet şekeri, macun gibi şekerlemeler unutulmaya başlamıştır.
Gerek lokum, gerekse akide ve diğer şekerlemeler Osmanlı döneminde makamlara hiyerarşik düzene göre belirlenen miktarlarda dağıtılmaktaydı.
Efsanelere göre Milattan Önce yaşayan Pers İmparatoru Darius’un Hindistan’ı istilası sırasında ilk defa şeker üretildiğini gördüğünde “kamıştan elde edilen tatlı sıvıya arısız bal” olarak adlandırmış. Şekerin üretimi sır olarak saklanmış ve büyük paralar kazanılmış. Tarihçilere göre şeker ilk defa Avrupalılara tanıtılmış. Avrupalılar ilk önce şekere beyaz tuz adını vermişler. Şeker kamışından üretimi hayli zor ve masraflı şeker egzotik, pahalı lezzetli ve ancak zengin Avrupalıların ilaç olarak kullandığı bir besin maddesi gibi tüketilmiş. O zamanlarda kelle şekeri tıraşlanarak diğer ilaçlar gibi gram olarak satılırmış. Dünyanın endüstriyel çağa gelinceye kadar olan döneminde şeker daima ulaşılması çok pahalı bir madde olarak kalmış.
Batıya Akan Sanat:
Orta Doğu şekercilik sanatının birikimleri batıya doğru akmış. Bu aşamada Osmanlı’nın görkemli dönemlerinde şekercilik sanatı çağdaşlarının çok üzerine çıkmış boyuttaydı. Akide şekeri yapımı Osmanlı’dan önce Orta Doğu ve Doğuda bilinmekteydi. Fakat Osmanlılar öylesine bir şeker ürünü icat ettiler ki neredeyse şekerin icadı kadar önemliydi. Adına rahat ül hulkum
(boğazı rahatlatan) denildi bu icadın. Daha sonraları lâti lokum ve nihayet lokum dedikleri mucizeyi ürettiler.
Lokum:
Lokum genel yapısı itibariyle aslında Anadolu’da yapılan pekmez sucuklarının bir nevi gelişmiş hali olarak tanımlanabilir. Diğer taraftan gelişmiş bir helva kültüründen esinlenilmiş bir ürün olarak da tanımlanabilir. Lokumun ilk defa ne zaman üretildiği hakkında çeşitli yorumlar bulunmasına rağmen kesin bir tarih yok. Ancak kaliteli şeker ve nişastanın Osmanlı topraklarında yaygınlaşması 18.yüzyıl olarak bilinir. Fakat bu tarihlerden önce lokum imalatı belki farklı kalitede olsa yapılmaktaydı. İçinde temel olarak su, nişasta ve şeker bulunan lokumun yapımı basit gibi algılanmasına rağmen Osmanlı dışında yapımı başarılamamış. Dönemin önemli batılı şekerci ustaları ve araştırmacıları Osmanlı döneminde İstanbul’daki şekerciler ile çalışmalar yapmasına rağmen Avrupa lokumu üretememiş. Buna karşılık en çok lokum özellikle Osmanlı dönemlerinde Avrupa’ya satılmış. Lokum üretemeyen Avrupalıların yaptığı en önemli şey lokumu Turkish Delight olarak dünyaya markalaştırmasıdır.
Akide Şekeri:
Akide şekeri önceleri ağda şekeri olarak tanımlanmış Osmanlı şekerciliğinin günümüzde hâlâ yaşayan keyifli ürünüdür. Tarih içinde aynı kökten gelen ağda ve akide kelimeleri halk dilinde iki amaç için karşılıklı kullanıldığı bilinmektedir. Akidenin şeker olarak tanımlanması Yeniçeri Ocağı’nda üç aylık maaşların ödendiği ulûfe töreninden sonra ikram edilmesiyle kültüre yerleşmiş. Günümüzde akide şekeri öne çıkmış bir ürün olması nedeniyle Osmanlı şekerciliğinin diğer ağız miski, peynir şekeri -ki peynirle ilgisi yoktur-, nöbet şekeri, macun gibi şekerlemeler unutulmaya başlamıştır.
Gerek lokum, gerekse akide ve diğer şekerlemeler Osmanlı döneminde makamlara hiyerarşik düzene göre belirlenen miktarlarda dağıtılmaktaydı.
