Hukukun Kaynakları nelerdir?
Kaynak kelimesi çeşitli anlamlarda kullanılır. Buradaki anlamı hukuk kurallarının hangi biçimde ortaya çıktığını göstermektedir . Yazılı kaynaklar, en üstte Anayasa olmak üzere, kanunlar, kanun hükmünde kararnameler, tüzükler ve yönetmelikler biçiminde sıralanmıştır. Yazısız Kaynakları, örf ve adet hukuku, yardımcı kaynaklar ve içtihatlar oluşturmaktadır.
Hukukun yazılı kaynakları
Yazılı kaynakların hiçbiri kendisinden üstte bulunan kurala aykırı olamaz. Örneğin, tüzükler kanunlara aykırı olamaz. Kanunlar, Anayasa aykırı olamazlar. Buna, Anayasanın üstünlüğü ilkesi denir.
Kanunlar: Türkiye Büyük Millet Meclisince (Yasama Organınca) yazılı biçimde, kanun adı altında, sürekli olarak uygulanmak üzere çıkarılan, genel ve soyut nitelikte olan hukuk kurallarına kanun denir.
Kanun yapma yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisine aittir. Bu yetki devredilemez.
Kanunlar, T.B.M.M'de milletvekilleri tarafından kabul edilir. TBMM'de kabul edilen kanunlar, 15 gün içinde Cumhurbaşkanınca imzalanıp, Resmi Gazete'de yayınlanır.
Hukukta adı kanun olmamakla birlikte, kanun gücünde olan yazılı hukuk kaynakları da vardır. Bunlar, uluslar arası antlaşmalar ve Kanun hükmünde kararnamelerdir.
Uluslararası antlaşmalar: Bu çeşit antlaşmalar, hükümet tarafından imzalanıp, TBMM tarafından onaylanır. Uluslar arası antlaşmalar imzalandığı andan itibaren kanun gücündedir.
Kanun Hükmünde Kararname: TBMM tarafından verilen yetkiye dayanılarak hükümet tarafından kanun hükmünde kararname çıkarılabilir. Bunlar yayınlandığında yürürlüğe girer, aynı gün TBMM' nin onayına sunulur.
Yasa (Kanun) çıkarmak çok zaman alır, ayrıca toplumu, değişen koşullara kısa sürede uydurma gibi etkenler sayılabilir.
Tüzükler: Yasaların emrettiği durumları düzenlemek için çıkarılır. Anayasa'ya göre, Danıştayın incelemesinden geçirilerek Bakanlar Kurulu kararı ile çıkartılır. Resmi Gazete'de yayınlanır.
Yönetmelikler: Kanunların ve Tüzüklerin uygulanmasına ilişkin ayrıntıları gösteren metinlerdir (Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri tarafından düzenlenebilirler).
Hukukun yazısız kaynakları
Günümüzde yazılı hukuk kaynakları uygulamada öncelikle geçerlidir. Yazılı kaynakların olmadığı durumlarda örf ve adetler de hukuk kaynağı olarak değerlendirilir. Ancak, örf ve adetlerin; hukuk kuralı olarak değerlendirilebilmesi için şu şartlar aranmalıdır:
Süreklilik: Örf ve adet sürekli olmalıdır.
Genel inanç: Halk tarafından benimsenmelidir.
Devlet Desteği: Yaptırım gücünü devletten almalıdır.
Kaynak kelimesi çeşitli anlamlarda kullanılır. Buradaki anlamı hukuk kurallarının hangi biçimde ortaya çıktığını göstermektedir . Yazılı kaynaklar, en üstte Anayasa olmak üzere, kanunlar, kanun hükmünde kararnameler, tüzükler ve yönetmelikler biçiminde sıralanmıştır. Yazısız Kaynakları, örf ve adet hukuku, yardımcı kaynaklar ve içtihatlar oluşturmaktadır.
Hukukun yazılı kaynakları
Yazılı kaynakların hiçbiri kendisinden üstte bulunan kurala aykırı olamaz. Örneğin, tüzükler kanunlara aykırı olamaz. Kanunlar, Anayasa aykırı olamazlar. Buna, Anayasanın üstünlüğü ilkesi denir.
Kanunlar: Türkiye Büyük Millet Meclisince (Yasama Organınca) yazılı biçimde, kanun adı altında, sürekli olarak uygulanmak üzere çıkarılan, genel ve soyut nitelikte olan hukuk kurallarına kanun denir.
Kanun yapma yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisine aittir. Bu yetki devredilemez.
Kanunlar, T.B.M.M'de milletvekilleri tarafından kabul edilir. TBMM'de kabul edilen kanunlar, 15 gün içinde Cumhurbaşkanınca imzalanıp, Resmi Gazete'de yayınlanır.
Hukukta adı kanun olmamakla birlikte, kanun gücünde olan yazılı hukuk kaynakları da vardır. Bunlar, uluslar arası antlaşmalar ve Kanun hükmünde kararnamelerdir.
Uluslararası antlaşmalar: Bu çeşit antlaşmalar, hükümet tarafından imzalanıp, TBMM tarafından onaylanır. Uluslar arası antlaşmalar imzalandığı andan itibaren kanun gücündedir.
Kanun Hükmünde Kararname: TBMM tarafından verilen yetkiye dayanılarak hükümet tarafından kanun hükmünde kararname çıkarılabilir. Bunlar yayınlandığında yürürlüğe girer, aynı gün TBMM' nin onayına sunulur.
Yasa (Kanun) çıkarmak çok zaman alır, ayrıca toplumu, değişen koşullara kısa sürede uydurma gibi etkenler sayılabilir.
Tüzükler: Yasaların emrettiği durumları düzenlemek için çıkarılır. Anayasa'ya göre, Danıştayın incelemesinden geçirilerek Bakanlar Kurulu kararı ile çıkartılır. Resmi Gazete'de yayınlanır.
Yönetmelikler: Kanunların ve Tüzüklerin uygulanmasına ilişkin ayrıntıları gösteren metinlerdir (Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri tarafından düzenlenebilirler).
Hukukun yazısız kaynakları
Günümüzde yazılı hukuk kaynakları uygulamada öncelikle geçerlidir. Yazılı kaynakların olmadığı durumlarda örf ve adetler de hukuk kaynağı olarak değerlendirilir. Ancak, örf ve adetlerin; hukuk kuralı olarak değerlendirilebilmesi için şu şartlar aranmalıdır:
Süreklilik: Örf ve adet sürekli olmalıdır.
Genel inanç: Halk tarafından benimsenmelidir.
Devlet Desteği: Yaptırım gücünü devletten almalıdır.
