Kaçkar Dağı Nerededir?
Kaçkar Dağı, Karadeniz Bölgesi’nin en yüksek dağı (3.932 m). Doğu Karadeniz Sıradağlarına bağlı kıyı dağlarının da en yüksek noktasıdır ve Pazar kentinin yaklaşık 40 km güneydoğusunda yer alır. Doruğu, Artvin ili sınırları içindedir.
Dağın temeli Kretase (Tebeşir) Dönemine (y. 136-65 milyon yıl önce) ait kalker ve şistlerden oluşur. Doruk kesiminde granit ve granodiyoritli kütleler ile bazaltlar yaygındır. Dağın doruğu, testere dişini andıran parçalı bir görünümdedir. Bunun nedeni, donma ve çözülme olayları sonucunda parçalanmış ve Pleyistosen Bölüm (y. 2,5 milyon-10 bin yıl önce) buzullarının oyduğu buzyalaklarınca (sirk) kemirilmiş olmasıdır. Doğu Karadeniz Sıradağlarının öteki dağla- nnda olduğu gibi, Kaçkar Dağında da Pleyistosen Bölümde çok yaygın olan buzulların meydana getirdiği yüzey şekillerine rastlanır. Bunlar, tekne vadiler, hörgüç kayalar, çeşitli büyüklükteki buzyalakları ve eski buzulların taşıyıp bıraktığı buzultaşlar- dır (moren). İçinde su toplanan bazı buz yalaklarında buzyalağı gölleri oluşmuştur. Kaçkar Dağının yüksek kesimlerinde 13 tane buzyalağı gölü vardır. Bunlardan altısı Deniz Gölü, Küçük Deniz Gölü, Büyük Deniz Gölü, Derebaşı Gölü, Öküzyatağı Gölü ve Meterez Gölü adıyla anılır. Belli bir adı olmayan öteki göller çok küçüktür.
Bu göllerin tümü de 2.700 m’den daha yüksektedir. En yüksekteki Büyük Deniz Gölünün deniz düzeyinden yüksekliği 2.910 m’dir. En büyükleri olan Deniz Gölünün çapı 300 m’dir.
Kaçkar Dağında üç küçük vadi buzulu vardır. Doruğun kuzey kesiminde yer alan buzulların en büyüğü batıdakidir. Uzunluğu yaklaşık 1,5 km olan ve dili 2.850 m’ye kadar inen bu buzulun genişliği başlangıç kesiminde 400 m, dil kesiminde ise 500 m’dir. Buzul vadileri, yukarı kesimlerde bazaltların, aşağı kesimlerinde de granit ve granodiyoritlerin içinde oluşmuştur. Buzulların yan ve dil kesimlerinde çizilmiş ve cilalanmış buzultaşlara rastlanır. Bunlar bazalt, granit ve granodiyoritlerin parçalanıp sürüklenmesi sonucunda oluşmuştur. Buzulların dil kesimindeki buzultaşlar, bu buzulların, eskiden daha aşağılara kadar indiğini gösterir. Önlerinde kesintisiz setler oluşturan cephe buzultaşları ise, üç buzulun da 19. yüzyılın ikinci yarısından beri gerilediğini ortaya koyar.
Kaçkar Dağında orman üst sınırı, 2.000 m’ye kadar çıkar. Yüksek kesimlerde ladinlerle göknarların karıştığı ormanlar vardır. Kızılağaçlar ise dağın kuzeye bakan yamacında 2.000 m yükseklikteki Aşağı Kavran Yaylasının yakınlarına kadar sokulur. Güney yamaçta ise sarı çam ormanlarına rastlanır. Her iki yamaçta da en yüksek kesimler çayırlarla kaplıdır.
Kaçkar Dağının doğu ve güney yamaçlarından kaynaklanan sular Çoruh Irmağının kollarını besler. Kuzey yamaçlarından çıkan sular ise Ardeşen’in batısında Karadeniz’e dökülen Fırtına Deresinin başlangıç kollarını oluşturur.
Kaçkar Dağının yüksek çayırlıklarına yaylacılık yapma amacıyla çıkılır ve bu kesim yalnızca yazın belli bir nüfus barındırır. Yaylacılık yapanlar buzyalağı gölleri ile çevrelerindeki çayırlardan yararlanarak sürülerini yayarlar.
Kaçkar Dağı, doğal güzelliklerinin yanı sıra buzyalağı göllerinin soğuk sularında alabalık avlama olanağı da sunar. Bu bakımdan büyük bir turizm potansiyeli taşımaktadır. Kuzey yamaçlarından inen yolun geçtiği 1.200 m yükseklikteki Ayder Kaplıcası, dağın turizm potansiyeline çeşitlilik katar. Mayıs ile ekim arasında ilgi gören ve iki kaynaktan çıkan 33°C ve 46°C sıcaklıktaki kaplıca sularının çeşitli hastalıklara iyi geldiği bilinir. Çevresinde bir çarşı ile konaklama tesisleri olan kaplıca, kışın yol- lann kapanması nedeniyle boş kalır.
Kaçkar, dağcılık sporu açısından uluslararası düzeyde ilgi görmektedir. Doruğa tırmanmak isteyen dağcılar bazen Yusufeli yönünden Altıparmak (eskiden Heveg) Vadisini izleyerek Yaylalar (eskiden Hevegikiskin) köyü üzerinden Kaçkar’a çıkarlar. Bazı dağcılar ise, dağın kuzey yamacını deneyerek Çamlıhemşin yönünden Fırtına Deresinin kolu olan Hala Deresi vadisini izleyip Ayder Kaplıcası ve Kavran Yaylasından geçerek doruğa ulaşırlar.
Kaçkar Dağı, Karadeniz Bölgesi’nin en yüksek dağı (3.932 m). Doğu Karadeniz Sıradağlarına bağlı kıyı dağlarının da en yüksek noktasıdır ve Pazar kentinin yaklaşık 40 km güneydoğusunda yer alır. Doruğu, Artvin ili sınırları içindedir.
Dağın temeli Kretase (Tebeşir) Dönemine (y. 136-65 milyon yıl önce) ait kalker ve şistlerden oluşur. Doruk kesiminde granit ve granodiyoritli kütleler ile bazaltlar yaygındır. Dağın doruğu, testere dişini andıran parçalı bir görünümdedir. Bunun nedeni, donma ve çözülme olayları sonucunda parçalanmış ve Pleyistosen Bölüm (y. 2,5 milyon-10 bin yıl önce) buzullarının oyduğu buzyalaklarınca (sirk) kemirilmiş olmasıdır. Doğu Karadeniz Sıradağlarının öteki dağla- nnda olduğu gibi, Kaçkar Dağında da Pleyistosen Bölümde çok yaygın olan buzulların meydana getirdiği yüzey şekillerine rastlanır. Bunlar, tekne vadiler, hörgüç kayalar, çeşitli büyüklükteki buzyalakları ve eski buzulların taşıyıp bıraktığı buzultaşlar- dır (moren). İçinde su toplanan bazı buz yalaklarında buzyalağı gölleri oluşmuştur. Kaçkar Dağının yüksek kesimlerinde 13 tane buzyalağı gölü vardır. Bunlardan altısı Deniz Gölü, Küçük Deniz Gölü, Büyük Deniz Gölü, Derebaşı Gölü, Öküzyatağı Gölü ve Meterez Gölü adıyla anılır. Belli bir adı olmayan öteki göller çok küçüktür.
Bu göllerin tümü de 2.700 m’den daha yüksektedir. En yüksekteki Büyük Deniz Gölünün deniz düzeyinden yüksekliği 2.910 m’dir. En büyükleri olan Deniz Gölünün çapı 300 m’dir.
Kaçkar Dağında üç küçük vadi buzulu vardır. Doruğun kuzey kesiminde yer alan buzulların en büyüğü batıdakidir. Uzunluğu yaklaşık 1,5 km olan ve dili 2.850 m’ye kadar inen bu buzulun genişliği başlangıç kesiminde 400 m, dil kesiminde ise 500 m’dir. Buzul vadileri, yukarı kesimlerde bazaltların, aşağı kesimlerinde de granit ve granodiyoritlerin içinde oluşmuştur. Buzulların yan ve dil kesimlerinde çizilmiş ve cilalanmış buzultaşlara rastlanır. Bunlar bazalt, granit ve granodiyoritlerin parçalanıp sürüklenmesi sonucunda oluşmuştur. Buzulların dil kesimindeki buzultaşlar, bu buzulların, eskiden daha aşağılara kadar indiğini gösterir. Önlerinde kesintisiz setler oluşturan cephe buzultaşları ise, üç buzulun da 19. yüzyılın ikinci yarısından beri gerilediğini ortaya koyar.
Kaçkar Dağında orman üst sınırı, 2.000 m’ye kadar çıkar. Yüksek kesimlerde ladinlerle göknarların karıştığı ormanlar vardır. Kızılağaçlar ise dağın kuzeye bakan yamacında 2.000 m yükseklikteki Aşağı Kavran Yaylasının yakınlarına kadar sokulur. Güney yamaçta ise sarı çam ormanlarına rastlanır. Her iki yamaçta da en yüksek kesimler çayırlarla kaplıdır.
Kaçkar Dağının doğu ve güney yamaçlarından kaynaklanan sular Çoruh Irmağının kollarını besler. Kuzey yamaçlarından çıkan sular ise Ardeşen’in batısında Karadeniz’e dökülen Fırtına Deresinin başlangıç kollarını oluşturur.
Kaçkar Dağının yüksek çayırlıklarına yaylacılık yapma amacıyla çıkılır ve bu kesim yalnızca yazın belli bir nüfus barındırır. Yaylacılık yapanlar buzyalağı gölleri ile çevrelerindeki çayırlardan yararlanarak sürülerini yayarlar.
Kaçkar Dağı, doğal güzelliklerinin yanı sıra buzyalağı göllerinin soğuk sularında alabalık avlama olanağı da sunar. Bu bakımdan büyük bir turizm potansiyeli taşımaktadır. Kuzey yamaçlarından inen yolun geçtiği 1.200 m yükseklikteki Ayder Kaplıcası, dağın turizm potansiyeline çeşitlilik katar. Mayıs ile ekim arasında ilgi gören ve iki kaynaktan çıkan 33°C ve 46°C sıcaklıktaki kaplıca sularının çeşitli hastalıklara iyi geldiği bilinir. Çevresinde bir çarşı ile konaklama tesisleri olan kaplıca, kışın yol- lann kapanması nedeniyle boş kalır.
Kaçkar, dağcılık sporu açısından uluslararası düzeyde ilgi görmektedir. Doruğa tırmanmak isteyen dağcılar bazen Yusufeli yönünden Altıparmak (eskiden Heveg) Vadisini izleyerek Yaylalar (eskiden Hevegikiskin) köyü üzerinden Kaçkar’a çıkarlar. Bazı dağcılar ise, dağın kuzey yamacını deneyerek Çamlıhemşin yönünden Fırtına Deresinin kolu olan Hala Deresi vadisini izleyip Ayder Kaplıcası ve Kavran Yaylasından geçerek doruğa ulaşırlar.
