KPSS Anayasa ile ilgili önemli Notlar
Anayasa Mahkemesi ve DGMler adli tatil kapsamı dışındadır.
DGMler 2004 yılında kaldırılmıştır.
Anayasa Mahkemesi Başbakan ve Bakanlar Kurulu ile Sayıştay başkanı ve üyelerini yüce divan sıfatıyla yargılar.
Anayasanın üstünlüğü ilkesi doğrultusunda kanunların anayasaya uygunluğunu denetlemek maksadıyla 1961 anayasasıyla Anayasa Mahkemesi kurulmuştur.
DANIŞTAY Başbakanlıkça gönderilen kanun tasarıları hakkında görüş bildirir.
Tüzük taslaklarını inceler.
Cumhurbaşkanlığı ve başbakanlık tarafından gönderilen işler hakkında görüş bildirir.
Tüzük tasarılarını inceler.
İdari uyuşmazlıkları çözer.
Danıştay başkanı ve Başsavcısını Danıştayın kendi üyeleri seçer. Danıştay üyelerinin 34ünü HSYK, üyelerin ¼ünü ise belirli nitelikler taşıyanların arasından Cumhurbaşkanı seçer.
Belediye meclisinin dağılmasına Danıştay karar verir.
Uyuşmazlık Mahkemesi başkanlığını Anayasa Mahkemesi üyelerinden biri yerine getirir.
Adli, idari ve Askeri Yargı mercileri arasındaki vazife ve hüküm uyuşmazlıklarını çözümleyen merci Uyuşmazlık Mahkemesidir.
Yüksek Mahkemeler Anayasa Mahkemesi
Yargıtay
Danıştay
Askeri Yargıtay
Askeri Yüksek İdare Mahkemesi
Uyuşmazlık Mahkemesi
İdari yargı yolunun en yüksek mahkemesi Danıştaydır.
Bütçenin hukuki denetimini Sayıştay, siyasal denetimini ise TBMM yapar.
Sayman Sayıştaya karşı birinci dereceden sorumludur.
Seçimlerin başlamasından bitimine kadar seçimlerin işleyişinden YSK
(Yüksek Seçim Kurulu) sorumludur.
Meslek ilkelerine aykırı davranan hâkim ve savcılar hakkında gerekli işlemleri yapmak ve cezai yaptırımlar uygulamak görev yetkisi HSYK(Hâkimler Savcılar Yüksek Kurulu)ya aittir.
HSYK başkanı Adalet Bakanıdır.
1982 anayasasına göre anayasa maddelerinden birinin değiştirilebilmesi için TBMM üyelerinden en az üçte birinin yazılı teklifi gerekir.
Cumhurbaşkanının TBMM tarafından kabul edilen ve kendisine gönderilen kanunları 15 gün içinde yayınlaması veya bir daha görüşülmek üzere geri göndermesi gerekir.
Anayasanın 89.maddesine göre TBMM tarafından hazırlanıp cumhurbaşkanının onayına sunulan yasaları Cumhurbaşkanı 15 gün içinde Resmi Gazetede yayınlamak zorundadır.
TBMM' nin İdareyi Denetleme Yolları
SORU: Başbakan veya bakanlardan bilgi istemekten ibarettir. Soru önergesi sadece 1 milletvekili tarafından yazılı olarak verilir.
MECLİS ARAŞTIRMASI: Belli bir konuda bilgi edinmek için hükümet, siyasi parti grupları veya en az 20 milletvekili tarafından istenir. Sonucunda gensoru önergesi verilir.
GENEL GÖRÜŞME: Toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesidir. Hükümet, siyasi parti grupları veya en az 20 milletvekili tarafından önergeyle istenebilir.
MECLİS SORUŞTURMASI: Başbakan veya bakanların görevleriyle ilgili Cezai Sorumluluklarının araştırılmasını sağlayan bir denetim aracıdır. TBMM üye tam sayısının en az 110u ile verilebilir. Eski başbakan ve bakanlar hakkında da açılabilir.
GENSORU: Bakanlar Kurulunun genel siyasetini veya bir bakanın kendi bakanlığında izlediği politika ve etkinlikleri kapsar. Hükümetin veya bir bakanın SİYASAL SORUMLULUĞUNA yol açar. Bakanlar Kurulu veya bir bakanın bakanlığının düşürülmesi için TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğunun sadece güvensizlik oyları sayılır.
TBMM üyeleri arasında boşalan koltuk sayısı üye tam sayısının 5ine ulaşması durumunda ara seçim yapılır.
İki genel seçim arasında boşalan milletvekilleri için yapılan seçime ara seçim denir.
Yasama ve Yürütme kuvvetlerinin yürütme organlarında birleşmesi Meclis Hükümeti sisteminde görülür.
Şu Kişiler Oy Kullanamaz : Askeri öğrenciler
Ceza infaz kurumunda bulunan hükümlüler
Silâhaltında bulunan er ve erbaşlar
18 yaşından küçük vataşlar
Türk vataşı olmayanlar
Kanuna göre kısıtlılar
Demokratik ülkelerde oy verme gizli oy sayımı açık yapılır.
Cumhurbaşkanı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyelerinin tamamını kendisi atar.
Askeri Yargıtay asker kişilerin kanunla gösterilen belli davalarına ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.
Askeri Mahkemelerde verilen karar ve hükümlerin son inceleme mercii Askeri Yargıtaydır.
Bakanlar Kurulunun yapacağı işleri gösteren hükümet programı Bakanlar Kurulunun kuruluşundan en geç 1 hafta içinde Başbakan veya bir bakan tarafından TBMMde okunur ve güvenoyuna sunulur.
Milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması ve milletvekilliğinin düşürülmesi kararlarına karşı TBMM üyeleri Anayasa Mahkemesine Başvurabilir.
Milletvekilinin kesin hüküm giymesi durumunda milletvekilliği TBMM Genel Kurulunun kararına gerek kalmadan bu durumun TBMM Genel Kuruluna bildirilmesi üzerine kendiliğinden düşer.
OLAĞAN KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME:
Bakanlar Kurulu çıkarır.
TBMMnin yetki vermesi gerekir.
Anayasa yargısına tabidir.
Yetki Kanununda çıkarılacak kararnamenin amacı, kapsamı, ilkeleri, kullanım süresi gösterilir.
OLAĞANÜSTÜ KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME:
Cumhurbaşkanı başkanlığındaki Bakanlar Kurulunca çıkarılır.
Yetki kanuna gerek yoktur.
Yargıya tabi değildir.
Bakanlar Kuruluna KHK(Kanun Hükmünde Kararname) çıkarma yetkisi ilk kez 1961 anayasasıyla düzenlenmiştir.
HSYK Türk anayasa tarihinde ilk kez Yüksek Hâkimler Kurulu adıyla kurulmuştur. Bu kurul ilk kez 1924 Anayasası 1937 yılında yapılan değişiklikle kuruldu.
Milli Egemenlik ilkesi ilk kez 1921 Anayasasıyla kabul edildi.
Atatürkün ilkeleri ilk kez 1924 Anayasasında 1937de yapılan değişikliklerle anayasal ilkeler haline getirilmiştir.
Bölge Teşkilatlanması Bakanlar Kurulu kararı ile gerçekleştirilir.
