Küresel ısınmaya karşı bireysel önlemler
Birleşmiş Milletler Küresel Isınma Konferansı raporu, dünyayı bekleyen
felaket tablosunun sorumlusunun insanoğlu olduğunu gözler önüne serdi.
Türkiye, dünyada küresel ısınmaya neden olan ülkeler sıralamasında ilk 20'de
yer alıyor. Küresel ısınmaya neden olan sera gazı salımının ilerlemesini
engellemek için öncelikle su ve enerji politikalarının değişmesi
zorunluluğunun yanı sıra vatandaşların da bireysel olarak duyarlı olması
gerekiyor. Pekiyi, vatandaş olarak günlük hayatımızda neler yapmalıyız?
Çevre ve Orman Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Öztürk,
bireylerin günlük hayatında dikkat etmesi gerekenler konusunda Hürriyet'e
bilgi verdi. "Her şeyden önce alışkanlıklarımızı değiştirmemiz gerekiyor"
diyen Öztürk yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
OTOMOBİL KULLANIMI- Otomobilinizi 30 saniyeden fazla rölantide çalıştırmayınız.
- Kurşunsuz benzin kullanınız.
- 95 km./saat hızın üzerinde sürdüğünüz her 8 km/saat için, yüzde 10 çok fazla
benzin tüketirsiniz.
- Benzininizi akşam saatlerinde satın alınız. Yaz aylarında, özellikle akşam-gece-sabah saatlerinde benzin satın alınız. Soğuk saatlerde benzin satın alarak hem benzin buharlarının atmosfere kaçmasını önlersiniz, hem de daha yoğun benzin satın alırsınız.
TEPSİ FIRINA UYSUN- Yiyecekleri düz tabanlı tencerelerde ve tepsilerde pişiriniz. Tepsiler
fırına uygun olmalıdır.
- Yemek pişerken fırın kapağını, gerekmediği sürece açmayınız. Her kapak
açılışında sıcaklık 25 derece ile 30 derece birden düşer.
BOŞUNA ISITMAYIN
- Tatil günleri evinizden ayrılıyorsanız ısıtıcınızın veya radyatörünüzün
vanasını kapatınız.
- Isıtıcınızın veya radyatörlerinizin önüne kesinlikle eşya koymayınız.
- Pencerelerinizden güneş çekildiği zaman ısının kaçmasını önlemek için
perdeleri kapatınız.
FLORESANLA AYDINLATIN
- Kompakt floresan lambalar normal lambalardan 5 kat az enerji tüketirler.
- Enerji koruyucu lambalar satın alarak aydınlatma maliyetini yüzde 75
azaltabilirsiniz.
YARI DOLU ÇALIŞTIRMAYIN- Bulaşık ve çamaşır makinesi satın alırken, verimli ömür maliyetini mutlaka hesaplayınız.
- Bulaşık ve çamaşır makinenizi, yarı dolu veya aşırı dolu çalıştırmayınız.
- Daha az su harcayan makine satın alınız.
- Makineyi kurduğunuz yerin çevresinde en az 5 cm. boşluk kalmasına dikkat
ediniz.
SOBADAN UZAK TUTUN- Evde tüketilen enerjinin yüzde 15'i buzdolabında tüketilir. Buzdolabınızı,
soba, radyatör, bulaşık makinesi ve ocak gibi ısıtıcı kaynaklardan uzağa
yerleştiriniz.
- Buzdolabının sıcaklığını +5 derecede, derin dondurucunun sıcaklığının
ise -18 derecede tutunuz.
- Yemekleri dolaba koymadan önce oda sıcaklığına kadar soğumasını bekleyiniz.
MUSLUK DAMLATMASIN- Normal muslukta dakikada 8-27 litre su tüketilirken, düşük
akımlı aeratörlü musluk kullanarak tüketim yarı yarıya düşürülebilir. Bu
musluklara takılan aparatlar pahalı değildir.
- Dakikada 50-100 damla su akıtan bir musluktan, ayda 750-1500 litre suyun
ziyan edildiğini unutmayınız.
KİRLİ VE TOZLU BIRAKMAYIN- Odadan ayrılınca lambayı kapatınız ve daha iyi çalışması için kuru bezle
temizleyiniz. Kirli ve tozlu lambalar yüzde 25 daha çok enerji tüketir.
SU KULLANIRKEN TASARRUF EDİN
- Duş yapmak için ortalama 5-6 dakika yeterlidir. Böylece duş başına 55 litre
su tasarruf edebilirsiniz.
- Musluğunuz açık kalmasın. Diş fırçalama ortalama 3 dakika sürer. Eğer musluk açık bırakılırsa, her fırçalama esnasında ortalama 15 litre suyu ziyan etmiş olursunuz.
Çağımızın büyük problemi küresel ısınmaya katkıda bulunmamak için yapabileceğimiz çok küçük şeyler var, belki önemsiz görülebilir ama elimizden geldiğince dikkat edersek faydalı olacağı kanaatindeyim.
Yeryüzü için biz neler yapabiliriz?
İnsanlar tarafından atmosfere salınan gazların sera etkisi yaratması sonucunda dünya yüzeyinde sıcaklığın artmasına küresel ısınma deniyor.
Doğanın küresel ısınmaya gösterdiği tepki tüketicilerin de davranış değişikliğine gitmesini zorunlu kılıyor. Zira yeryüzünün sınırlı kaynakları insanların daha dikkatli olmasını gerektiriyor
Küresel ısınma, insanların gündelik yaşamını tahmin edilenden çok daha fazla etkiliyor ve tüketim alışkanlıklarını da değiştiriyor. Zira en iyi teknolojiler dahi yeryüzünün sınırlı kaynakları karşısında yetersiz kalıyor. Tüketim düzeyinin azaltılması, tüketim tarzının değiştirilmesi, özellikle enerji ve su israfının azaltılması gerektiği ortada. Çevre örgütleriyse, basit uygulamalarla zararın en aza indirilebileceğini belirtiyor.
Çevre örgütleri, tüketicileri en çok enerji kaynaklarının kullanımı konusunda uyarıyor. Zira, her tür enerji elde edilmesinden son kullanıcıya ulaştırılmasına kadar geçtiği tüm evrelerde çevreye zarar veriyor. Bu zararı asgariye indirmenin yolları aslında basit:
Siz neler yapabilirsiniz?
- Enerji dostu ampuller kullanılmalı.
- Televizyonlar bekleme konumunda bırakılmamalı.
- Doğru ışıklandırma kullanılmalı.
- Klima yerine vantilatör kullanılmalı.
- Evler ısı kaybına karşı yalıtılmalı.
- Eşyalar, radyatörleri kapatmayacak şekilde yerleştirilmeli.
Su kaynaklarının kıtlığı da bir başka önemli sorun. Ancak, alınabilecek önlemler de yok değil:
- Diş fırçalama, bulaşık yıkama, tıraş esnasında musluk açık bırakılmamalı.
- Daha az su tüketen yeni teknoloji klozetler kullanılmalı.
- Klozetlere asılan temizleme maddeleri kullanılmamalı.
- Çamaşır suyu tüketimi en aza indirilmeli.
- Akan tesisatlar onarılmalı.
- Hortumla sulama ve yıkama yapılmamalı.
- Suyu, kireç ve bakterilerden arındıran filtreler kullanılmalı.
Çevre örgütleri, tüketicileri ulaşım sektörü konusunda da uyarıyor. Bu sektör, yenilenemeyen enerji kaynaklarının baş tüketicisi ve sektörde kullanılan gazların emisyonları, hava kirliliğine, iklim değişikliklerine neden oluyor.
- Toplu taşıma araçları tercih edilmeli.
- Kısa mesafelere arabayla gitmek yerine, yürümeli.
- Kurşunsuz benzin tüketen araçlar tercih edilmeli.
- Aracın taşıma kapasitesi aşılmamalı.
- Uzun duraklamalarda aracın kontağı kapatılmalı.
Çevre örgütleri, tüketicilere geri dönüşümü bir yaşam tarzı olarak benimsemelerini, alışveriş sırasında aşırı tüketimden kaçmalarını öğütlüyor.
- Tüketicilerin özenli davranması gereken en önemli konuların başındaysa ambalaj tüketimi geliyor. Zira plastik ambalajların doğada kaybolma süresi bin yılı buluyor.
- Tüketiciler, uzun ömürlü ürünlere yönelmeli.
- Geri dönüştürülemeyen ambalajlarda satılan ürünler alınmamalı. Başta PVC olmak üzere, plastik ambalajlardan kaçınmalı.
- Şişe ve kavanoz gibi cam ürünler tercih edilmeli.
- Plastik poşet ve yiyecek kapları gibi ürünler yeniden kullanılmalı.
- Alışverişlerde plastik poşet kullanılmamalı.
- Cam malzemeler, organik çöplerle birlikte atılmamalı.
Gündelik hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelen bilgisayarların yarattığı kirlilik de azımsanacak gibi değil.
- Elektrik tüketimi daha düşük modeller alınmalı.
- Yazıcıdan kağıt çıktısı alınması asgariye indirilmeli.
- Bilgisayarlar bekleme konumunda bırakılmamalı.
- Kullanılmayan bilgisayarlar atılmamalı.
Uzm. Kimyager Menekşe KESKI DÖNMEZ
Çevre ve Orman Bakanlığı
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü
Kimyasallar Yönetimi Dairesi Başkanlığı
Birleşmiş Milletler Küresel Isınma Konferansı raporu, dünyayı bekleyen
felaket tablosunun sorumlusunun insanoğlu olduğunu gözler önüne serdi.
Türkiye, dünyada küresel ısınmaya neden olan ülkeler sıralamasında ilk 20'de
yer alıyor. Küresel ısınmaya neden olan sera gazı salımının ilerlemesini
engellemek için öncelikle su ve enerji politikalarının değişmesi
zorunluluğunun yanı sıra vatandaşların da bireysel olarak duyarlı olması
gerekiyor. Pekiyi, vatandaş olarak günlük hayatımızda neler yapmalıyız?
Çevre ve Orman Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Öztürk,
bireylerin günlük hayatında dikkat etmesi gerekenler konusunda Hürriyet'e
bilgi verdi. "Her şeyden önce alışkanlıklarımızı değiştirmemiz gerekiyor"
diyen Öztürk yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
OTOMOBİL KULLANIMI- Otomobilinizi 30 saniyeden fazla rölantide çalıştırmayınız.
- Kurşunsuz benzin kullanınız.
- 95 km./saat hızın üzerinde sürdüğünüz her 8 km/saat için, yüzde 10 çok fazla
benzin tüketirsiniz.
- Benzininizi akşam saatlerinde satın alınız. Yaz aylarında, özellikle akşam-gece-sabah saatlerinde benzin satın alınız. Soğuk saatlerde benzin satın alarak hem benzin buharlarının atmosfere kaçmasını önlersiniz, hem de daha yoğun benzin satın alırsınız.
TEPSİ FIRINA UYSUN- Yiyecekleri düz tabanlı tencerelerde ve tepsilerde pişiriniz. Tepsiler
fırına uygun olmalıdır.
- Yemek pişerken fırın kapağını, gerekmediği sürece açmayınız. Her kapak
açılışında sıcaklık 25 derece ile 30 derece birden düşer.
BOŞUNA ISITMAYIN
- Tatil günleri evinizden ayrılıyorsanız ısıtıcınızın veya radyatörünüzün
vanasını kapatınız.
- Isıtıcınızın veya radyatörlerinizin önüne kesinlikle eşya koymayınız.
- Pencerelerinizden güneş çekildiği zaman ısının kaçmasını önlemek için
perdeleri kapatınız.
FLORESANLA AYDINLATIN
- Kompakt floresan lambalar normal lambalardan 5 kat az enerji tüketirler.
- Enerji koruyucu lambalar satın alarak aydınlatma maliyetini yüzde 75
azaltabilirsiniz.
YARI DOLU ÇALIŞTIRMAYIN- Bulaşık ve çamaşır makinesi satın alırken, verimli ömür maliyetini mutlaka hesaplayınız.
- Bulaşık ve çamaşır makinenizi, yarı dolu veya aşırı dolu çalıştırmayınız.
- Daha az su harcayan makine satın alınız.
- Makineyi kurduğunuz yerin çevresinde en az 5 cm. boşluk kalmasına dikkat
ediniz.
SOBADAN UZAK TUTUN- Evde tüketilen enerjinin yüzde 15'i buzdolabında tüketilir. Buzdolabınızı,
soba, radyatör, bulaşık makinesi ve ocak gibi ısıtıcı kaynaklardan uzağa
yerleştiriniz.
- Buzdolabının sıcaklığını +5 derecede, derin dondurucunun sıcaklığının
ise -18 derecede tutunuz.
- Yemekleri dolaba koymadan önce oda sıcaklığına kadar soğumasını bekleyiniz.
MUSLUK DAMLATMASIN- Normal muslukta dakikada 8-27 litre su tüketilirken, düşük
akımlı aeratörlü musluk kullanarak tüketim yarı yarıya düşürülebilir. Bu
musluklara takılan aparatlar pahalı değildir.
- Dakikada 50-100 damla su akıtan bir musluktan, ayda 750-1500 litre suyun
ziyan edildiğini unutmayınız.
KİRLİ VE TOZLU BIRAKMAYIN- Odadan ayrılınca lambayı kapatınız ve daha iyi çalışması için kuru bezle
temizleyiniz. Kirli ve tozlu lambalar yüzde 25 daha çok enerji tüketir.
SU KULLANIRKEN TASARRUF EDİN
- Duş yapmak için ortalama 5-6 dakika yeterlidir. Böylece duş başına 55 litre
su tasarruf edebilirsiniz.
- Musluğunuz açık kalmasın. Diş fırçalama ortalama 3 dakika sürer. Eğer musluk açık bırakılırsa, her fırçalama esnasında ortalama 15 litre suyu ziyan etmiş olursunuz.
Çağımızın büyük problemi küresel ısınmaya katkıda bulunmamak için yapabileceğimiz çok küçük şeyler var, belki önemsiz görülebilir ama elimizden geldiğince dikkat edersek faydalı olacağı kanaatindeyim.
Yeryüzü için biz neler yapabiliriz?
İnsanlar tarafından atmosfere salınan gazların sera etkisi yaratması sonucunda dünya yüzeyinde sıcaklığın artmasına küresel ısınma deniyor.
Doğanın küresel ısınmaya gösterdiği tepki tüketicilerin de davranış değişikliğine gitmesini zorunlu kılıyor. Zira yeryüzünün sınırlı kaynakları insanların daha dikkatli olmasını gerektiriyor
Küresel ısınma, insanların gündelik yaşamını tahmin edilenden çok daha fazla etkiliyor ve tüketim alışkanlıklarını da değiştiriyor. Zira en iyi teknolojiler dahi yeryüzünün sınırlı kaynakları karşısında yetersiz kalıyor. Tüketim düzeyinin azaltılması, tüketim tarzının değiştirilmesi, özellikle enerji ve su israfının azaltılması gerektiği ortada. Çevre örgütleriyse, basit uygulamalarla zararın en aza indirilebileceğini belirtiyor.
Çevre örgütleri, tüketicileri en çok enerji kaynaklarının kullanımı konusunda uyarıyor. Zira, her tür enerji elde edilmesinden son kullanıcıya ulaştırılmasına kadar geçtiği tüm evrelerde çevreye zarar veriyor. Bu zararı asgariye indirmenin yolları aslında basit:
Siz neler yapabilirsiniz?
- Enerji dostu ampuller kullanılmalı.
- Televizyonlar bekleme konumunda bırakılmamalı.
- Doğru ışıklandırma kullanılmalı.
- Klima yerine vantilatör kullanılmalı.
- Evler ısı kaybına karşı yalıtılmalı.
- Eşyalar, radyatörleri kapatmayacak şekilde yerleştirilmeli.
Su kaynaklarının kıtlığı da bir başka önemli sorun. Ancak, alınabilecek önlemler de yok değil:
- Diş fırçalama, bulaşık yıkama, tıraş esnasında musluk açık bırakılmamalı.
- Daha az su tüketen yeni teknoloji klozetler kullanılmalı.
- Klozetlere asılan temizleme maddeleri kullanılmamalı.
- Çamaşır suyu tüketimi en aza indirilmeli.
- Akan tesisatlar onarılmalı.
- Hortumla sulama ve yıkama yapılmamalı.
- Suyu, kireç ve bakterilerden arındıran filtreler kullanılmalı.
Çevre örgütleri, tüketicileri ulaşım sektörü konusunda da uyarıyor. Bu sektör, yenilenemeyen enerji kaynaklarının baş tüketicisi ve sektörde kullanılan gazların emisyonları, hava kirliliğine, iklim değişikliklerine neden oluyor.
- Toplu taşıma araçları tercih edilmeli.
- Kısa mesafelere arabayla gitmek yerine, yürümeli.
- Kurşunsuz benzin tüketen araçlar tercih edilmeli.
- Aracın taşıma kapasitesi aşılmamalı.
- Uzun duraklamalarda aracın kontağı kapatılmalı.
Çevre örgütleri, tüketicilere geri dönüşümü bir yaşam tarzı olarak benimsemelerini, alışveriş sırasında aşırı tüketimden kaçmalarını öğütlüyor.
- Tüketicilerin özenli davranması gereken en önemli konuların başındaysa ambalaj tüketimi geliyor. Zira plastik ambalajların doğada kaybolma süresi bin yılı buluyor.
- Tüketiciler, uzun ömürlü ürünlere yönelmeli.
- Geri dönüştürülemeyen ambalajlarda satılan ürünler alınmamalı. Başta PVC olmak üzere, plastik ambalajlardan kaçınmalı.
- Şişe ve kavanoz gibi cam ürünler tercih edilmeli.
- Plastik poşet ve yiyecek kapları gibi ürünler yeniden kullanılmalı.
- Alışverişlerde plastik poşet kullanılmamalı.
- Cam malzemeler, organik çöplerle birlikte atılmamalı.
Gündelik hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelen bilgisayarların yarattığı kirlilik de azımsanacak gibi değil.
- Elektrik tüketimi daha düşük modeller alınmalı.
- Yazıcıdan kağıt çıktısı alınması asgariye indirilmeli.
- Bilgisayarlar bekleme konumunda bırakılmamalı.
- Kullanılmayan bilgisayarlar atılmamalı.
Uzm. Kimyager Menekşe KESKI DÖNMEZ
Çevre ve Orman Bakanlığı
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü
Kimyasallar Yönetimi Dairesi Başkanlığı
