Mobil İşletim Sistemleri

Android (işletim sistemi)

Geliştiricisi: Google
En son sürümü: 4.4.2 (Kit Kat)
Bulunduğu markalar: Samsung, HTC, LG, Sony (Ericson), Huawei, Trident, Alcatel, Poly, Reeder, Acer, Motorola, Dell, General Mobile...
Uygulama ortamı: Google Play Store
Uygulama uzantısı: .apk

Android, Google, Open Handset Alliance ve özgür yazılım topluluğu tarafından geliştirilmiş olan, Linux tabanlı, mobil cihaz ve cep telefonları için geliştirilmekte olan, açık kaynak kodlu bir mobil ücretsiz bir işletim sistemidir. Sistem açık kaynak kodlu olsada, ufak ama çok önemli kısmın google tarafından kodları kapalıdır, google bu kısmın kendisi dışında ulaşılmasını istemiyor. Desteklenen uygulama uzantısı ".apk"dir. Google tarafından ücretsiz olmasının sebebi, sistemin daha hızlı ve çabuk gelişmesi, birçok popüler marka tarafından kullanılması ve bu sayede reklamlarını daha fazla kişiye ulaşmasını sağlamaktır. Google bir reklam firmasıdır, reklam alarak para kazanır, android sistemi üzerinde çalışan Google Play marketteki oyun ve uygulamalar üzerinde aldığı reklamları yayınlamaktadır, bu şekilde daha fazlasını kazanmaktadır.

Android, aygıtların fonksiyonelliğini genişleten uygulamalar yazan geniş bir geliştirici grubuna sahiptir. Android için halihazırda 1 milyondan fazla uygulama bulunmaktadır. Google Play Store ise, Android işletim sistemi uygulamalarının çeşitli sitelerden indirilebilmesinin yanı sıra, Google tarafından işletilen kurumsal uygulama mağazasıdır. Geliştiriciler, ilk olarak aygıtı, Google'ın Java kütüphanesi aracılığıyla kontrol ederek Java dilinde yazmışlardır.

Open Handset Alliance, 5 Kasım 2007'de Android'i kurduğunu duyurmuştur ve ardından 34 adet donanım, yazılım ve telekom şirketi, mobil cihazlar için telif hakkı olmayan bir işletim sisteminin teknolojinin gelişimi için yararlı olduğu konusunda hemfikir olmuşlardır.

Android, Linux çekirdeği üzerine inşa edilmiş bir mobil işletim sistemidir. Bu sistem ara katman yazılımı, kütüphaneler ve API C diliyle yazılmıştır. Uygulama yazılımları ise, Apache harmony üzerine kurulu Java-uyumlu kütüphaneleri içine alan uygulama iskeleti üzerinden çalışmaktadır. Android, derlenmiş Java kodunu çalıştırmak için dinamik çevirmeli (JIT) Dalvik sanal makinesini kullanır ve cihazların fonksiyonelliğini artıran uygulamaların geliştirilmesi için çalışan geniş bir programcı-geliştirici çevresine sahiptir.

Android işletim sistemi beş kısımdan oluşur.


Çekirdek:Linux kernelidir. Güvenlik, hafıza yönetimi, süreç yönetimi, ağ yığınları ve sürücü modellerini içermektedir.
Android Runtime: Sanal makinedir. Dalvik Sanal Makinesini de içermektedir. 5.0 ile Dalvik kaldırılmış ve ART'ye geçilmiştir.
Kütüphaneler: Veritabanı kütüphaneleri, web tarayıcı kütüphaneleri, grafik ve arayüz kütüphanelerini içermektedir.
Uygulama Çatısı: Uygulama geliştiricilere geniş bir platform sunan kısımdır.
Uygulama Katmanı: Doğrudan Java (programlama dili) yle geliştirilmiş uygulamaları içermektedir.

AOKP

Android Open Kang Project, ( kısa adıyla AOKP) tamamen özelleştirilebilir olan bir Android dağıtımıdır.

Projenin amacı; ticari markalara ait akıllı telefonlardan, Android mobil işletim sistemi yüklü olan ürünlerdeki Android işletim sistemini sık güncellememesi nedeniyle, sürekli güncellenen yeni ücretsiz ve açık kaynak kodlu bir android dağıtımı oluşturmaktır.

BlackBerry 10

BlackBerry 10 ya da yaygın kullanılan şekliyle BB10, 30 Ocak 2013 tarihinden itibaren piyasaya sürülmekte olan yeni nesil BlackBerry cihazlarda kullanılmak üzere geliştirilen mobil platformun adıdır.

BlackBerry World Konferansı'nda ilk kez tanıtılan BlackBerry 10 mobil işletim sistemi, ekran üzerinden kaydırmalı (gesture) bir kullanıcı arayüzü, yeni akıllı sanal klavye ve TimeShift (Zaman Kaydırma) özelliğine sahip kamera gibi özelliklerle kullanıcıların karşısına çıktı.

Kullanıcının aynı anda 8 farklı uygulamanın küçültülerek ekrana sığmasını sağlayan "Active Frames" özelliği, uygulamaların arka tarafta çalışarak kullanıcıya gerçek zamanlı olarak bilgi akışını ekrana taşıyor. "Hub" adı verilen özellikse, işletim sisteminin tüm telefon çağrısı, e-posta, SMS, Twitter, Facebook, Linkedin ve diğer sosyal ağlardan gelen iletileri tek bir ekranda sunmasını sağlıyor.

BlackBerry OS

Geliştiricisi: RIM
En son sürümü: 10
Bulunduğu markalar: Blackberry
Uygulama ortamı: App World
Uygulama uzantısı: .jar, .jad, .bar

BlackBerry OS, 1999-2013 yılları arasında Java tabanlı BlackBerry marka akıllı telefonlar için geliştirdiği mobil işletim sistemidir.

İlk sürümü 1999 yılının Şubat ayında yayınlanan BlackBerry OS, bugüne dek 7 ana sürüm ve pek çok güncelleme yayınladı. Mayıs 2011 tarihinde RIM, Java tabanlı BlackBerry işletim sisteminin yedinci nesil üyesi olan OS 7.0'ı duyurdu. 2011 yılının sonunda NFC, internet paylaşımını sağlayan Mobile Hotspot, BlackBerry Tag gibi yeni özellikleri destekleyen OS 7.1 güncellenmesi yayınlandı.

2013'ün ilk çeyreğinden itibaren piyasaya sürülen tüm cihazlarda BlackBerry OS yerini, Unix tabanlı QNX platformuna dayanan yeni nesil BlackBerry 10 mobil işletim sistemine bıraktı. OS 7.1 sürümü ile birlikte, Java tabanlı BlackBerry OS'un geliştirilmesi -güvenlik güncelleştirmeleri ve küçük iyileştirmeler dışında- tamamen durduruldu.

BlackBerry Tablet OS

BlackBerry Tablet OS, BlackBerry PlayBook tabletlerde kullanılan mobil platformun adıdır.

Gerçek zamanlı (real-time) bir çekirdeğe dayanan bir Unix türevi olan QNX'i taban olarak alan BlackBerry Tablet OS, 2.0 sürümünden itibaren Android 2.3 API'lerinin de büyük bir kısmının doğal olarak (native) desteklenmesini sağlayan bir uyumluluk katmanına (compatibility layer) sahiptir. Bu destek sayesinde, 2012 Şubat'ında nihai sürümü duyurulan BlackBerry PlayBook tabletler, hali hazırda 35 bin kadar Android uygulamasını çalıştırmaktadır.

Firefox OS

Firefox OS, (proje adı: Boot To Gecko ya da B2G olarak da bilinir) Mozilla tarafından özellikle telefonlar için geliştirilen Linux tabanlı açık kaynak bir işletim sistemidir.

Barselona’daki Mobil Dünya Kongresi (MWC) 2013’te Mozilla, dünyanın ilk Açık Web Aygıtlarını çalıştıracak Firefox OS’a 18 mobil operatörün destek verdiğini açıkladı. Üretici olarak da Alcatel, ZTE, Huawei ve LG ilk cihazlar için çalışmalara başladı. İlk Firefox OS’li cihazlar Brezilya, Kolombiya, Macaristan, Meksika, Karadağ, Polonya, Sırbistan, İspanya ve Venezuela’da tüketicilerle buluşuyor.[3] İşletim sistemi ile beraber uygulamaların yer aldığı Firefox Marketplace de kullanıcılarla buluştu.

İşletim sistemini barındıran ilk cihazlar Latin Amerika ve Deutsche Telekom'un bulunduğu AB ülkelerinde satışa çıkmıştır. Birçok üretici ve operatör de işletim sistemi ile ilgili çalışmalarını sürdürmektedir.

Maemo

Geliştiricisi: Nokia
En son sürümü: 6.0
Bulunduğu markalar: Nokia
Uygulama ortamı: Ovi
Uygulama uzantısı: .deb

Maemo, Nokia'nın akıllı telefonlar ve tablet bilgisayarlar için geliştirdiği, açık kaynaklı ve Debian tabanlı bir mobil işletim sistemidir. Maemo, tabanında Linux ailesinden olan Debian üzerine ve GUI yani görsel kullanıcı arayüzü ise yine açık kaynaklı GNOME kütüphaneleri üzerine kurulmuştur. Maemo altında pencere yöneticisi olarak Matchbox ve görsel kullanıcı arayüzü için de GTK tabanlı Hildon kullanılır.

Ayrıca, Mobil Dünya Kongresi 2010'da Maemo'nun MeeGo sistemini geliştirmek amacıyla Nokia tarafından Moblin ile birleştirilmesi kararı alınmıştır.

Maemo Linux 2.6 çekirdeğini kullanır. Linux GNU GPL lisansı altında binlerce gönüllü tarafından geliştirilen açık kaynaklı ve özgür bir işletim sistemidir. Linux çekirdeği tek parçalı bir mimariye sahiptir. Bütün çekirdek işlemleri yönetici yetkisiyle yürütülür.

MeeGo

Geliştiricisi: Nokia&İntel (Şu anda destek kesildi ancak Jolla geliştici grubu çalışmalarını yürütüyor)
En son sürümü: 1.2 (Harmattan)
Bulunduğu cihazlar: Nokia N9
Uygulama ortamı: Nokia Mağaza
Uygulama uzantısı: .deb
Ekran çözünürlükleri: 854x480

MeeGo, Intel ve Nokia tarafından geliştirilmiş, bir Linux dağıtımı olan Debian tabanlı açık kaynaklı mobil işletim sistemi projesidir. Öncelikli hedefi akıllı telefonlar, navigasyon cihazları, akıllı televizyonlar, giriş-seviyesi masaüstü bilgisayarlar, Netbooklar, Laptoplar, tabletler ve PDAlardır. Yayınlanan en son kararlı sürümü 1.2 Harmattan'dır.

İlk kez Dünya Mobil Kongresi'nde Şubat 2010 tarihinde Intel ve Nokia tarafından yapılan bir basın konferansında duyurulmuştur. Birincil amacın, Intel'in Moblin ve Nokia'nın Maemo işletim sistemlerinin bir araya getirerek, güçlü tek bir işletim sistemi üzerinde birleştirmekti.

Son kararlı sürüm olan Harmattan'ın önceden Maemo 6 olarak tanıtılması planlanmış, sonra MeeGo Harmattan adıyla tanıtılmasına karar verilmiştir. Bu sürüm, resmi olarak yalnızca Nokia N9 altında kullanılmıştır.

MeeGo'nun geliştirilme süreci, Nokia'nın Microsoft ile anlaşıp MeeGo'yu geliştirmeyeceğini bildirmesi, ve Intel'ın Samsung ile anlaşıp, MeeGo'yu Tizen OS adında farklı bir işletim sistemi geliştirmesi ile sona ermiştir.

Mobilinux


Mobilinux mobil cihazlarda kullanılan Linux tabanlı gömülü işletim sistemidir. Mobilinux tek işlemcili mobil telefonlardaki batarya güç tüketimini optimize etmek amacıyla tasarlanmış, açık kaynak kodlu ve açık standartlara dayanan bir platformdur.

Mobilinux içinde Linux 2.6 çekirdeği kullanılmaktadır. Ön yüklemesi çok hızlıdır ve genellikle 1 sn'nin altında tamamlanmaktadır. KDrive (TinyX olarak da bilinir) ve GTK+ üzerine kurulmuş bir grafik arayüze sahiptir.