Oraj Bulutları ve Fırtınalar
Gökgürültülü sağanak yağışlara neden olan kumülonimbus bulutları, yer yüzeyinin farklı ısınması, oroğrafik yükselme ve cephesel sistemlerde dinamik olarak yükselmeyle meydana gelir. Elbette bu bulutların oluşması için yer ve yukarı seviyelerde gerekli soğuk hava ile neme gereksinim vardır. Bu bulutlar yerden 20km yüksekliğe kadar ulaşabilir, dolu, kuvvetli rüzgar, gök gürültüsü,şimşek,kuvvetli yağış ve hortumlara neden olur.Hortumlarda dönen havanın hızı saatte 500 km ye kadar ulaşabilir.Gök gürültüsüne neden olan bu bulutlar orta enlemde yazın,tropiklerde ise yıl boyunca görülür.Orta enlem siklonlarında bulunan soğuk cephe üzeri ve onun 100 ila 300 km ilerisi (dry line) bu bulutların oluşum alanlarıdır.
Şekil-64 Gelişmiş bir oraj bulutu, kümülonimbus
Şekil-65 Oraj bulutunun dikey yapısı
Hortum olayı ülkemizde nadir de olsa görülmekte büyük hasarlara neden olmaktadır.19 haziran 2004 tarihinde Ankara’nın Çubuk ilçesinin Sünlü köyünde meydana gelen hortumda 4 kişi hayatını kaybetmiştir.
Şekil-66 19 Haziran 2004 tarihinde Ankara-Çubuk’ta meydana gelen hortum sonrası
Çubuk-Ankara karayolu üzerinde, ilçeye 3 kilometre mesafede, anayoldan 1 kilometre kadar içeride bulunan Sünlü Köyü’nde, saat 13.00 sıralarında hortum meydana geldi. Köyün belirli bir bölgesinden geçen ve yaklaşık 25 dakika kadar süren hortum, bütün evlerde ağır hasara yol açtı.
Kutupsal yörüngeli NOAA-16 uydusundan alınan görüntülerde, Türkiye’nin kuzey kesimlerinde ısınmaya ve atmosferin yukarı sevilerinde bulunan soğuk hava bağlı olarak kuvvetli dikey faaliyetler sonucunda konvektif bulutlar oluşmuştur.Ankara civarında iyi gelişmiş Kümülonimbus bulut kümeleri görülmektedir.
Şekil-67 Çubuk’ta meydana gelen hortumun uydu görüntüsü
