Ses ve Ses Kaynakları (4.Sınıf)
A. Her Sesin Bir Kaynağı Vardır.
Çevremizdeki varlıklardan bazıları ses çıkarır. İnsanlar, hayvanlar, araçlar, su ve rüzgâr ses çıkaran varlıklara örnek olarak verilebilir.
Yaşadığımız ortamların hemen hepsinde sesler vardır. İş yerlerinde makinelerin sesleri, evde ev araç ve gereçlerin sesleri, okulda zil sesi, sahilde dalgaların sesi ve ormanda kuş sesleri ile ağaç yapraklarının hışırtısı vardır.
İnsanlar seslerle iletişim kurar ve birbirleriyle anlaşır.
Kulağımıza gelen sesler beynimize iletilir ve beynimiz tarafından anlamlandırılır.
Seslere ait anlamlar bebeklik çağından itibaren öğrenilir. Beyin bu seslere anlamlar yükler.
Zil sesi duyduğumuzda teneffüse çıkmamız gerektiğini anlarız. Araç sürücüleri ambulans sireni duyduklarında acil bir durum olduğunu ve yol vermeleri gerektiğini anlar.
İnsanlar bazı seslere sözle, bazı seslere hareketle tepki verir. İnsanların hem söz hem de hareketle tepki verdikleri sesler de vardır.
Ses insanların günlük yaşantısında önemli bir rol oynamaktadır. Duygularımızı, üzüntümüzü, sevincimizi ve heyecanımızı ses yoluyla ifade ederiz.
Bazı sesler bizi mutlu eder. Ancak insanları rahatsız eden sesler de vardır. Korna, iş makineleri ve sokak satıcılarının sesleri insanları rahatsız eden seslerdendir.
Çevremizde duyduğumuzda seslerin özelliklerinde biri de şiddetidir. Bazı sesleri duymakta zorlanırız. Ancak bazı sesleri ses kaynağı uzakta olsa bile duyabiliriz. Bu durum sesin şiddetinden kaynaklanır.
Bazı sesler düşük şiddetlidir. Bazıları ise yüksek şiddetlidir. Kar yağışının sesi, fısıltı, çok yavaş esen rüzgârın sesi düşük şiddetlidir.
Motorlu testere, tren ve jet motoru sesi ise yüksek şiddetli seslerdendir.
Tanım: Ses çıkaran her madde ve cisim ses kaynağı olarak adlandırılır.
Ses kaynakları farklı sesler çıkarır. Müzik aletlerinden çıkan sesler birbirinden farklıdır.
İşittiğimiz seslerin bazıları doğaldır. Bazı sesler ise insanlar tarafından oluşturulan yapay seslerdir.
Tanım: Gök gürültüsü, kıyıya vuran dalgaların sesi, rüzgârın uğultusu ve şelale sesi, insan ve hayvanların sesleri doğal seslerdir. Bu sesleri üreten kaynaklara doğal ses kaynakları denir.
Tanım: Müzik aletleri, araçlar ve hoparlörden çıkan sesler yapay seslerdir. Bu sesleri çıkaran kaynaklara yapay ses kaynakları adı verilir. Yapay ses kaynakları insanlar tarafından üretilir.
Bir kaynaktan çıkan sesler bir taşın suda oluşturduğu dalgalar gibi her yönde yayılır.
Ses kaynağına yakın bir konumdayken ses güçlü duyulur. Kaynaktan uzaklaştıkça sesi duymak zorlaşır.
Hareket halindeki bir uçak yaklaşırken ses şiddetinin arttığını uzaklaşırken ses şiddetinin azaldığını fark ederiz.
B. Ses Titreşimdir
Ses kaynaklarında meydana gelen titreşim sese dönüşür.
Bir baterist davula vurdukça davulu titreştirir. Gitar çalan biri ise gitarın tellerini titreştirir. Müzik aletlerindeki bu titreşim sesi oluşturur.
Titreşim yapan ses kaynakları havayı titreştirir. Havadaki titreşim yayılarak kulağımıza gelir ve kulağımızda bir etki meydana getirir.
Ses telleri ne kadar hızlı titreşirse o kadar yüksek ses çıkar. Ses tellerinin kalınlık ve uzunlukları kadın ve erkeklerde farklı olduğu için kadın ve erkeklerde sesler farklıdır.
C. Sesin İşitmedeki Önemi
Çevremizdeki sesleri kulaklarımızla algılarız. Bütün sesler havada titreşim meydana getirir.
Havada oluşan titreşimler kulak kepçesi tarafından toplanır. Kulak kepçesine gelen sesler kulak zarına ulaşır ve kulak zarının titreştirir.
Kol saatinin sesini, saat kulağımızdan uzakta ise işitemeyiz. Saati kulağımıza dayadığımızda sesini duyarız.
İnsan kulağı her sesi işitemez. Belirli bir değerin altındaki ve üstündeki sesleri insan kulağı algılayamaz.
Yarasa ve balina gibi bazı hayvanlar insan kulağının duyamayacağı sesler üretip bunlarla haberleşirler.
İnsan kulağının duymadığı sesler bazı alanlarda kullanılır. Petrol arama, tıp ve balıkçılık bu seslerin kullanıldığı alanlardan bazılarıdır.
Tanım: Sesin farklı şiddetleri vardır. Sesin şiddetine gürlük adı verilir.
Sesin şiddetini arttırmak için megafon adı verilen araç kullanılır. Böylece ses daha uzaklara duyurabilir.
İşitme güçlüğü çeken insanlar işitme cihazı kullanır. İşitme cihazları çevreden gelen seslerin şiddetini artırarak sesin daha iyi duyulmasını sağlar.
Tanım: İnsanların hoşuna gitmeyen ve üzerlerinde olumsuz etki yapan seslere gürültü adı verilir.
Teknolojik gelişmeler üretilen yeni araç ve gereçler, artan otomobil sayısı ve nüfus gürültüyü artırmaktadır.
Gürültülü ortamlarda bulunmak geçici veya kalıcı işitme kaybına, iş veriminin düşmesine, strese, aşırı sinirliliğe ve davranış bozukluklarına sebep olmaktadır.
Gürültünün olumsuz etkilerinden korunmak için gürültülü ortamlarda çalışan insanlar kulaklık takmalıdır.
Yüksek sesle müzik dinlenilmemelidir. Yüksek sesin olduğu konserler ve ortamlarda çok fazla bulunulmamalıdır.
D. Ses de Çevreyi Kirletebilir
Apartmanlar, iş yerleri, toplu taşıma araçları ve sosyal tesisler insanların ortak kullanım alanlarıdır. Bu ortamları paylaşan insanlar birbirlerine karşı sorumludurlar.
Ortak mekânlarda buluna insanlar gürültü yapmamalı ve birbirlerini rahatsız edici davranışlarda bulunmamalıdır.
Tanım: İnsanlar olumsuz etkiye sebep olan ruh ve beden sağlığını bozan seslerin meydana getirdiği etkiye ses kirliliği adı verilir.
Ses kirliliğinin etkisi azaltmak için binalarda ses yalıtımının iyi yapılması gerekir.
Ses yalıtımı için sesin bulunduğu ortam plastik, köpük gibi malzemelerle kaplanmalıdır.
A. Her Sesin Bir Kaynağı Vardır.
Çevremizdeki varlıklardan bazıları ses çıkarır. İnsanlar, hayvanlar, araçlar, su ve rüzgâr ses çıkaran varlıklara örnek olarak verilebilir.
Yaşadığımız ortamların hemen hepsinde sesler vardır. İş yerlerinde makinelerin sesleri, evde ev araç ve gereçlerin sesleri, okulda zil sesi, sahilde dalgaların sesi ve ormanda kuş sesleri ile ağaç yapraklarının hışırtısı vardır.
İnsanlar seslerle iletişim kurar ve birbirleriyle anlaşır.
Kulağımıza gelen sesler beynimize iletilir ve beynimiz tarafından anlamlandırılır.
Seslere ait anlamlar bebeklik çağından itibaren öğrenilir. Beyin bu seslere anlamlar yükler.
Zil sesi duyduğumuzda teneffüse çıkmamız gerektiğini anlarız. Araç sürücüleri ambulans sireni duyduklarında acil bir durum olduğunu ve yol vermeleri gerektiğini anlar.
İnsanlar bazı seslere sözle, bazı seslere hareketle tepki verir. İnsanların hem söz hem de hareketle tepki verdikleri sesler de vardır.
Ses insanların günlük yaşantısında önemli bir rol oynamaktadır. Duygularımızı, üzüntümüzü, sevincimizi ve heyecanımızı ses yoluyla ifade ederiz.
Bazı sesler bizi mutlu eder. Ancak insanları rahatsız eden sesler de vardır. Korna, iş makineleri ve sokak satıcılarının sesleri insanları rahatsız eden seslerdendir.
Çevremizde duyduğumuzda seslerin özelliklerinde biri de şiddetidir. Bazı sesleri duymakta zorlanırız. Ancak bazı sesleri ses kaynağı uzakta olsa bile duyabiliriz. Bu durum sesin şiddetinden kaynaklanır.
Bazı sesler düşük şiddetlidir. Bazıları ise yüksek şiddetlidir. Kar yağışının sesi, fısıltı, çok yavaş esen rüzgârın sesi düşük şiddetlidir.
Motorlu testere, tren ve jet motoru sesi ise yüksek şiddetli seslerdendir.
Tanım: Ses çıkaran her madde ve cisim ses kaynağı olarak adlandırılır.
Ses kaynakları farklı sesler çıkarır. Müzik aletlerinden çıkan sesler birbirinden farklıdır.
İşittiğimiz seslerin bazıları doğaldır. Bazı sesler ise insanlar tarafından oluşturulan yapay seslerdir.
Tanım: Gök gürültüsü, kıyıya vuran dalgaların sesi, rüzgârın uğultusu ve şelale sesi, insan ve hayvanların sesleri doğal seslerdir. Bu sesleri üreten kaynaklara doğal ses kaynakları denir.
Tanım: Müzik aletleri, araçlar ve hoparlörden çıkan sesler yapay seslerdir. Bu sesleri çıkaran kaynaklara yapay ses kaynakları adı verilir. Yapay ses kaynakları insanlar tarafından üretilir.
Bir kaynaktan çıkan sesler bir taşın suda oluşturduğu dalgalar gibi her yönde yayılır.
Ses kaynağına yakın bir konumdayken ses güçlü duyulur. Kaynaktan uzaklaştıkça sesi duymak zorlaşır.
Hareket halindeki bir uçak yaklaşırken ses şiddetinin arttığını uzaklaşırken ses şiddetinin azaldığını fark ederiz.
B. Ses Titreşimdir
Ses kaynaklarında meydana gelen titreşim sese dönüşür.
Bir baterist davula vurdukça davulu titreştirir. Gitar çalan biri ise gitarın tellerini titreştirir. Müzik aletlerindeki bu titreşim sesi oluşturur.
Titreşim yapan ses kaynakları havayı titreştirir. Havadaki titreşim yayılarak kulağımıza gelir ve kulağımızda bir etki meydana getirir.
Ses telleri ne kadar hızlı titreşirse o kadar yüksek ses çıkar. Ses tellerinin kalınlık ve uzunlukları kadın ve erkeklerde farklı olduğu için kadın ve erkeklerde sesler farklıdır.
C. Sesin İşitmedeki Önemi
Çevremizdeki sesleri kulaklarımızla algılarız. Bütün sesler havada titreşim meydana getirir.
Havada oluşan titreşimler kulak kepçesi tarafından toplanır. Kulak kepçesine gelen sesler kulak zarına ulaşır ve kulak zarının titreştirir.
Kol saatinin sesini, saat kulağımızdan uzakta ise işitemeyiz. Saati kulağımıza dayadığımızda sesini duyarız.
İnsan kulağı her sesi işitemez. Belirli bir değerin altındaki ve üstündeki sesleri insan kulağı algılayamaz.
Yarasa ve balina gibi bazı hayvanlar insan kulağının duyamayacağı sesler üretip bunlarla haberleşirler.
İnsan kulağının duymadığı sesler bazı alanlarda kullanılır. Petrol arama, tıp ve balıkçılık bu seslerin kullanıldığı alanlardan bazılarıdır.
Tanım: Sesin farklı şiddetleri vardır. Sesin şiddetine gürlük adı verilir.
Sesin şiddetini arttırmak için megafon adı verilen araç kullanılır. Böylece ses daha uzaklara duyurabilir.
İşitme güçlüğü çeken insanlar işitme cihazı kullanır. İşitme cihazları çevreden gelen seslerin şiddetini artırarak sesin daha iyi duyulmasını sağlar.
Tanım: İnsanların hoşuna gitmeyen ve üzerlerinde olumsuz etki yapan seslere gürültü adı verilir.
Teknolojik gelişmeler üretilen yeni araç ve gereçler, artan otomobil sayısı ve nüfus gürültüyü artırmaktadır.
Gürültülü ortamlarda bulunmak geçici veya kalıcı işitme kaybına, iş veriminin düşmesine, strese, aşırı sinirliliğe ve davranış bozukluklarına sebep olmaktadır.
Gürültünün olumsuz etkilerinden korunmak için gürültülü ortamlarda çalışan insanlar kulaklık takmalıdır.
Yüksek sesle müzik dinlenilmemelidir. Yüksek sesin olduğu konserler ve ortamlarda çok fazla bulunulmamalıdır.
D. Ses de Çevreyi Kirletebilir
Apartmanlar, iş yerleri, toplu taşıma araçları ve sosyal tesisler insanların ortak kullanım alanlarıdır. Bu ortamları paylaşan insanlar birbirlerine karşı sorumludurlar.
Ortak mekânlarda buluna insanlar gürültü yapmamalı ve birbirlerini rahatsız edici davranışlarda bulunmamalıdır.
Tanım: İnsanlar olumsuz etkiye sebep olan ruh ve beden sağlığını bozan seslerin meydana getirdiği etkiye ses kirliliği adı verilir.
Ses kirliliğinin etkisi azaltmak için binalarda ses yalıtımının iyi yapılması gerekir.
Ses yalıtımı için sesin bulunduğu ortam plastik, köpük gibi malzemelerle kaplanmalıdır.
