Türkiye’de don olayları, en çok kış aylarında, genellikle iç kesimlerde görülür. Bunlar Hk donlardır.Ekonomik yönden çok daha etkili olan don oleytan üa ilkbaharda ve kıyılarda olur. ilkbahar, bitkilerin tomurcuklanma, çiçeklenme ve meyve verme dönemleridir. Onun için bitkilerin çok hassas olduktan bu dönemda meydana gelen donlar (son donlar=ilkbahar son donları), tarımsal yönden büyük kayıplara yol açarlar. Donlar, en çok doğu Anadolu’nun kuzey yansında, daha soma da Orta Anadolu’nun doğu kesiminde görülür. Bu donlar çoğunlukla kış aytannda olmaktadır. Bu aylar; kültür bitkilerinin çoğunun henüz ekilmediği, kışlık buğdayın toprak içinde tohum ya da filiz halinde kar örtüsü tarafından korunduğu, ağaçlann dinlenme (dormansı) halinde olduğu dönemdir. Onun için bu donlar, tarımsal zarara neden olmaz ya da çok az olur. Ancak, ekonomik yönden en zararlı olan donlar, kıyı yörelerimizde ilkbaharda görülen donlardır. Çünkü buralarda yoğun olarak yetiştirilen kültür bitkilerinin dona karşı en hassas olduğu zaman ilkbahardır. Don olaylarının en az olduğu yerter Akdeniz ve Ege kıyılandır. Buralan Orta ve Doğu Karadeniz kıyılarıyla Marmara denizi kıyılarının takip ettiği görülür.
Türkiye Uzun Yıllar Ortalama İlk Don Tarihleri Haritası İle Uzun Yıllar Ortalama Son Don Tarihleri Haritası incelendiği zaman, aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkmaktadır
• İlk donların, ortalama 27 Eylülde ( 270. takvim günü ) Doğu ve Orta Anadolu'da başladığı görülür.
• Kıyı yörelerimize doğru gidildikçe ilk don tarihi, 26 Aralığa kadar kaymaktadır. Özellikle Akdeniz Bölgesi’nde ilk donlar, ortalama 26 Kasım’dan sonra görülmektedir.
• Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde İlk donlar, 11 Kasım'dan (315.TG) sonra görülmektedir.
• Don olaylarının Akdeniz ve Ege kıyılannda ortalama 16 Mart'ta (75.TG) mmerdiği görülür. Antalya ve Mersin’de son donlar ortalama 1 Mart’ta (60.TG) son bulurken, daha güneye inildiğinde örneğin; Anamur'da bu tarih 14 Şubattır.
• Orta ve Doğu yörelerimizde ise son donlar, Mayıs sonlarına kadar etkili olabilmektedir.
Bu verilere göre kıyı yörelerimizde don olaylarının yaşandığı periyot kısa (yaklaşık 3,5 ay) iken, orta ve özellikle Doğu Anadolu’da bu periyot 10 aya kadar çıkabilmektedir. Bu durum, karasallık ve yükseklik nedeniyle kıyı faktörlerine bağlı olarak don olaylannın geç başlayıp erken sona ermesi, buna karşılık iç yörelerde erken başlayıp geç sona ermesinin sonucudur.
kaynak:
Cemalettin Şahin'in Türkiye Fiziki Coğrafyası kitabı
türkiyede don olayları hakkında bilgi
don olayları ve türkiye iklimi
tükiyede don hangi aylarda görülür
ülkemizde do olayı en çok nerelerde görülür
