• ÇTL sistemimiz sıfırlandı ve olumlu değişiklikler yapıldı. Detaylar için: TIKLA

Türkiye'de Dünden Bugüne Gülmece Dergileri

Çarşaf Gülmece Dergisi

Hürriyet Gazetesi’nin sahiplerinden Erol Simavi'nin öncülük etmesiyle, karikatürist Semih Balcıoğlu’nun yönetiminde ve Hürriyet grubuna bağlı olarak 1975 yılında çıktı.

İlk sayısı 29 Aralık 1975 tarihini taşıyan dergide Semih Balcıoğlu'nun yanısıra Nehar Tüblek, Cafer Zorlu, Zeki Beyner, Suavi Sualp, Nuik, Kandemir Konduk, Bülent Düzgit, Sinan Gürdağcık, Bülent Arabacıoğlu, Öznur Kalender ve daha birçok ad yazdı veya çizdi.

"Akbaba" dergisine benzetilebilecek bir tarzı olan "Çarşaf"ın kapağı renkliydi.

Uygulamalı karikatür okulu açıp yetiştirdiği amatörleri gülmece dünyasına kazandıran dergi, politik gülmeceye de yer vermekle birlikte hiç bir zaman sert bir muhalefet yapmadı.

İçeriğine arabesk gülmecenin hakim olmasıyla birlikte değer kaybetmeye başlayan "Çarşaf", 1985 yılında yayınına son verdi.
 
bizim mahalle bakkalının tozlu raflarından her gün alırdım 1980 1970 tarihli dergileri :D çocukken sonra bitti bulamadım eski dergiler
 
Leylak Gülmece Dergisi
(Kapak bulunamamıştır)

Osmanlı döneminde, ilk kadın karikatürcümüz Fatma Zehra'nın öncülüğünde kadınlar tarafından ve sadece kadınlar için çıkarılan dergidir.

Kapak çizimi de Fatma Zehra'ya ait olan ilk sayı, 28 Mayıs 1914 tarihini taşımaktadır.

Dosya kağıdı büyüklüğündeki 8 sayfadan oluşan ve 15 günde bir çıkacağı duyurulan "Leylak", kimi kaynaklara göre sadece tek sayı, kimi kaynaklara göre ise üç sayı çıkabilmiştir.

"Kadınlara mahsus edebi mizah dergisi" yazısıyla çıkarılan dergiye ait kapak bulunamadığı gibi yukarıdaki karikatür dışında Fatma Zehra'nın herhangi bir yapıtına veya yaşam öyküsüne ulaşılamamıştır.
 
Dıgıl Gülmece Dergisi

"Avni" dergisinden ayrılan grubun "Hıbır"ı kurması üzerine, 1980'lerin sonlarında Oğuz Aral'ın alternatif olarak çıkarttığı dergidir.

"Gırgır ve Fırt'tan Seçmeler ve Tazeler" ibaresiyle yayınlanmaya başlamış olan ve Yavuz Taran'ın da çizdiği dergi, tek karelik karikatürler yerine çok sayfalı öykülere ağırlık veriyordu.

"Avni" ile birlikte yayınlanan "Dıgıl", dağıtımda oluşan tekelleşme sonucu yine "Avni" ile birlikte yayınına son verdi.

(nostalji.anilarim.net)
 
Zübük Gülmece Gazetesi

1962 yılında Aziz Nesin tarafından "Ne sağcıyız ne solcu, futbolcuyuz futbolcu” alt başlığıyla çıkarılan haftalık gülmece gazetesidir.

Kadrosunda Burhan Solukçu ve Yurdaer Kalaycı gibi adlar olan Zübük, belden aşağı vurmayan seviyeli esprileri ve çizgileriyle bir yandan güldürürken, bir yandan da düşündüren, sorgulayan, eğiten bir gülmece anlayışına sahipti.

Ancak, muhalif politikası nedeniyle Nesin hakkında birçok kez tutuklama kararı çıkarıldı.
Bu tür baskıların yanısıra Kemal Tahir ile birlikte kurdukları Düşün Yaynevi'nin yanmasıyla, Dergi 42. sayısından sonra yayınına son verdi.





**********
Aziz NESİN kimdir ?


1915 yılında İstanbul’da doğdu.
Asıl adı Mehmet Nusret'tir.

İki yıl Darüşşafaka Lisesi'nde öğrenim gördü. Kuleli Askeri Lisesi'ni bitirdi. Kara Harp Okulu ve Askeri Fen Okulu'ndan mezun oldu. Üsteğmen rütbesindeyken "görev ve yetkisini kötüye kullanmak" suçlamasıyla yargılanıp ordudan uzaklaştırıldı.

Çeşitli işlerde çalıştıktan sonra gazeteciliğe başladı.
Yedigün, Karagöz ve Tan Gazetesi'nde çalıştı. Cumhuriyet adlı bir magazin dergisi yayınladı. Sabahattin Ali ile birlikte, Marko Paşa, Malum Paşa, Merhum Paşa, Alibaba mizah dergilerini çıkardı. 1951'de bir kitapçı dükkanı, ardından bir fotoğraf stüdyosu açtı. 1954'ten itibaren Akbaba mizah dergisinde takma isimlerle mizah öyküleri yazdı.

Yazın yaşamı boyunca 100'ün üzerinde takma isim kullandı.
Kemal Tahir'le birlikte Düşün Yayınevi’ni kurdu.Yeni Gazete, Akşam ve Tanin'de köşe yazıları yazdı. Yazarlığı, Öncü, Yeni Tanin ve "Ustura" isimli bir mizah eki de hazırladığı Günaydın gazetesinde sürdürdü.

1962'de Zübük isimli mizah dergisini çıkardı. 1963'te yayınevinin yanmasının ardından sadece yazmaya başladı.

1972'de Çatalca'da kimsesiz çocukların eğitimini gerçekleştirmeyi amaçlayan Nesin Vakfı'nı kurdu. Kitaplarının tüm gelirini bu vakfa bağışladı. 1976-1980 arasında her dalda edebiyat ödülleri veren Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı'nı çıkardı.

1979'da seçildiği Türkiye Yazarlar Sendikası Başkanlığı görevini yıllarca sürdürdü. Sadece Türk edebiyatının değil dünya mizah edebiyatının da sayılı isimleri arasında yer aldı.

Düşünceleri ve yazıları nedeniyle siyasi iktidarlardan sürekli baskı gördü, tutuklandı, yargılandı, sürgün edildi, cezaevlerinde kaldı.

Aziz Nesin, 6 Temmuz 1995 günü Alaçatı, Çeşme / İzmir'de yaşama veda etti.

Öykülerinde Türk toplumunu ayrıntılarıyla yansıtır. Anlatımında halk edebiyatının ana öğelerinden yararlanır. Yer yer masal temasıyla ve mizah aracılığıyla günlük olayları, toplumsal aksaklıkları eleştirir. Türk edebiyatında çağdaş mizah yazarlığı tekniklerini geliştiren, genç mizah yazarlarının doğmasına yolaçan yazardır.

- Öykü kitapları:
Geriye Kalan (1948), İt Kuyruğu (1955), Yedek Parça (1955), Fil Hamdi (1955), Damda Deli Var (1956), Koltuk (1957), Kazan Töreni (1957), Toros Canavarı (1957), Deliler Boşandı (1957), Mahallenin Kısmeti (1957), Ölmüş Eşek (1957), Hangi Parti Kazanacak (1957), Havadan Sudan (1958), Bay Düdük (1958), Nazik Alet (1958), Gıdıgıdı (1959), Aferin (1959), Kördöğüşü (1959), Mahmut ile Nigar (1959), Gözüne Gözlük (1960), Ah Biz Eşekler (1960), Yüz Liraya Bir Deli (1961), Bir Koltuk Nasıl Devrilir (1961), Biz Adam Olmayız (1962), Sosyalizm Geliyor Savulun (1965), İhtilali Nasıl Yaptık (1965), Rıfat Bey Neden Kaşınıyor (1965), Yeşil renkli Namus gazı 81965), Bülbül Yuvası Evler (1968), Vatan Sağolsun (1968), Yaşasın Memleket (1969), Büyük Grev (1978), Hayvan Deyip Geçme (1980), 70 Yaşım Merhaba (1984), Kalpazanlık Bile Yapılamıyor (1984), Maçinli Kız İçin Ev (1987), Nah Kalkınırsın (1988)

- Romanları:
Kadın Olan Erkek (1955), Gol Kralı Sait Hopsait (1957), Erkek Sabahat (1957), saçkıran (1959), Zübük (1961), Şimdiki Çocuklar Harika (1967), Tatlı Betüş (1974), Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz (1977), Surname (1976), Tek Yol (1978)

- Anıları:
Bir Sürgünün Hatıraları (1957), Böyle Gelmiş Böyle Gitmez (1. Bölüm 1966, 2. Bölüm 1976), Poliste (1967), Yokuşun Başı (1982), Salkım Salkım Asılacak Adamlar (1987), Rüyalarım Ziyan Olmasın (1990)

- Masalları:
Memleketin Birinde (1987), Hoptirinam (1960), Uyusana Tosunum (1971), Aziz Dededen Masallar

- Taşlama: Azizname (1970)

- Fıkralar:
Nutuk Makinası (1958), Az Gittik Uz Gittik (1959), Merhaba (1971), Suçlanan ve Aklanan Yazılar (1982), Ah Biz Ödlek Aydınlar (1985), Korkudan Korkmak (1988)

- Gezi:
Duyduk Duymadık Demeyin (1976), Dünya Kazan Ben Kepçe (1977)

- Oyunları: Biraz Gelir misiniz (1958), Bir Şey Yap Met (1959), Toros Canavarı (1963), Düdükçülerle Fırçacıların Savaşı (1968), Çiçu (1970), Tut Elimden Rovni (1970), Hadi Öldürsene Canikom (1970), Beş Kısa Oyun (1979), Bütün Oyunları Adam Yayınları’nda çıktı (1982)

- Şiir kitapları:
Sondan Başa (1984), Sevgiye On Ölüme Beş Kala (1986), Kendini Yakalamak (1988), Hoşçakalın (1990), Sivas Acısı (1995)

- Konuşmalar:
İnsanlar Konuşa Konuşa (1988), Çuvala Doldurulmuş Kediler (1995).

(bolununsesi.com, biyografi.net)
 
El Üfürük
Yüzyılda Bir Yayınlanan Gülmece Dergisi

1878-1908 arasında otuz yıl devam eden baskı döneminde basına ağır sansür uygulanmış, gülmece basınına ise izin verilmemişti. 24 Temmuz 1908'de Meşrutiyet ikinci kez ilan edilip basında sansür kaldırılınca bir anda birçok dergi ve gazete yayın hayat yaşamına adım atmıştı.

Bunların en ünlülerinden biri de, 1. sayısı "Asırda bir defa eşref saatte yayımlanır" alt başlığı ile 22 Ağustos 1908'de, Sermet Muhtar, Sait Hikmet ve Osman Kemal adında üç genç tarafından çıkarılan ve II. Abdülhamid'in üfürükçüsü olarak bilinen Ebülhüdâ Efendi'nin hicvedildiği "El Üfürük" dergisi olmuştu. (yukarıda)

"El Üfürük"ün 2. sayısı tam yüz yıl sonra 22 Ağustos 2008'de İstanbul'da çıktı. (aşağıda)

5000 adet basılan yeni sayının yanında birinci sayının tıpkıbasımı ve açıklamalı nüshasının da ek olarak verildiği El Üfürük'ün ikinci sayısının künyesinde Hakan Sümer, Bülent Sümer, Veysel Usta, Gamze İlaslan ve Kenan Sarıalioğlu bulunuyor.

Editör Hakan Sümer, ilk çıkan dergide ''100 yılda bir çıkar'' ibaresinin yer aldığı açıklamasını yaparken, "Ebülhüda'nın kim olduğu konusunda araştırma yaptık. Gördük ki Ebülhüda'nın Abdülhamid üzerinde önemli etkisi var. Onunla ilgili Başbakanlık Osmanlı arşivlerinde birçok belgeye ulaştık. Bu belgeleri ve diğer kaynakları incelediğimizde Ebülhüda'nın profili de ortaya çıktı. Bu kişiyi tıpkı birinci sayıda olduğu gibi El Üfürük mizahının merkezine yerleştirdik. Elbette bunu yaparken, aradan geçen 100 yılı dikkate alarak Ebülhüda'yı günümüze uyarladık. Derginin bütününde de meşrutiyet dönemine göndermeler yaparak, 1908-2008 yılları arasında mekik dokuyarak, 100 yıl boyunca nelerin değişip nelerin aynı kaldığını, El Üfürük'ün kendine özgü mizah diliyle dilimiz döndüğünce anlatmaya çalıştık. Dünyada başka bir örneği var mı bilmiyorum ama bu derginin Türkiye'de yayın hayatını sürdüren en eski mizah dergisi olduğu kesin'' diyor ve kendilerinin de bundan sonrakilere bu mirası bırakacaklarını vurguluyor.

Sümer ayrıca, derginin 3. sayısının 22 Ağustos 2108 tarihinde yayımlanmasını umduklarını da belirtiyor.
 
Geri
Top