A'dan Z'ye Hayvan Hastalıkları ve İlk Yardım Bilgileri

DOĞUM SIRASINDA ACİL MÜDAHELE

Dostunuz için en iyisi onu kısırlaştırmaktır, böylece daha sağlıklı ve mutlu olacaktır. Bunu yapmadığınız zaman istenmedik bir gebelikle karşılaşabilirsiniz. Eğer gebelikten şüpheleniyorsanız kedinizi ya da köpeğinizi bir VETERİNER KLİNİĞİNE götürerek, Veteriner Hekimden tavsiyeler alınız. Eğer dostunuzun gebe olduğunu biliyorsanız doğum için ona; yavrulama kutusu, hasta altlıkları, sıcak su torbaları gibi ön hazırlık yapmanız gerekmektedir.

Eğer beklenmedik bir gebelikle karşı karşıya kaldıysanız aşağıdaki bilgiler sizin için yararlı olacaktır
Kedi ve köpeklerin her ikisinde de gebelik 62-64 gün sürer. Doğumdan önce beden ısısında düşüş izlenir, belirgin derecede iştah azalması vardır ve davranış değişiklikleri izlenir.

? ? ? Her yıl iyi bir yuva bulamadıkları için istenmeyen kedi ve köpeklerin milyonlarcasının
sokaklarda öldüğünü biliyor musunuz ? ? ?

! ! ! Lütfen kedi ya da köpeğinizi kısırlaştırınız ! ! !

DOĞUM

1. ADIM : Servikste dilatasyon şekillenir. Gebe hayvan genellikle sinirlidir, yerinde duramaz, solunum hızlanır, defalarca yere uzanır ve ayağı kalkar. Bu davranış en az 6-12 saat sürer. Kasılma izlenmez.

2. ADIM : Güçlü uterus kasılmaları başlamıştır. Dışarıdan anne karnındaki yavruların hareketi izlenebilir. Bu kasılmalar sırasında dışkılama şekillenebilir. Solunum sıklığı artmıştır.
· İkinci adım yaklaşık 3-6 saat devam eder. Eğer hayvan çok huzursuzsa 10-12 saate uzayabilir.
· Eğer kasılmalar zayıfsa her 4-6 saate bir yavru, eğer güçlü ise her yarım saatte bir yavru dünyaya gelir.
· İkinci adımın başlaması ile birlikte 1 saat içerisinde ilk yavru doğmalıdır.
· Her yavrunun doğumundan kısa bir süre sonra plasenta atılır.

DOĞUMDAN SONRA

· Doğumdan sonra anne her yavruyu temizler.
· Anne göbek kordonunu dişleri ile kopartır.
· Anne genellikle plasentayı yer.
· Annede, kırmızı-kahverengi ya da yeşilimsi bir vaginal akıntı izlenebilir. Bu bazen 4 haftaya kadar devam eden inatçı bir akıntı olabilir, ancak miktarı zamanla azalmalıdır. Eğer bu akıntı parlak kırmızı renkteyse ya da bulanıklaşmaya başladıysa ve kötü bir kokuya sahipse dostunuzun bir VETERİNER HEKİMİN muayenesine ihtiyacı var demektir.

DOĞUM SIRASINDA ŞEKİLLENEBİLECEK PROBLEMLER

Nedenler
· Annenin kemik çatısı çok dar olabilir.
· Yavru alışılmadık bir büyüklükte olabilir.
· Annenin kemik yapısında daha önceden bir yaralanma yaşanmış olabilir, örneğin kırık.
· Yavru anormal bir pozisyonda gelebilir.
· Uterus kasılmaları yeterince güçlü değildir.
· Uterus içeride dönmüş olabilir.
· İçeride yavru ölmüş olabilir.

Belirtiler
· Eğer tam doğacağı günü biliyorsanız, bu tarihin 2 günden daha fazla bir süre gecikmesi ya da koyu renk vaginal bir akıntı ile birlikte kötü kokunun gelmesi,
· Sancı başladıktan sonraki 4 saat içinde ilk yavrunun gelmemesi,
· Yavrunun vulvada olması ve annenin bunu dışarıya çıkaramaması,
· Uterusta aktif bir şekilde kasılmalar olmasına rağmen yavruların doğumu arasındaki sürenin yarım saati geçmesi,
· Annenin zayıf, hasta ve depresyonda izlenmesi,
· Doğumdan önce kanlı bir akıntının gelmesi.
Böyle bir durumda olan anne adayına yapılması gerekenler:
· Hemen bir VETERİNER HEKİME danışarak durum değerlendirilmesinin yapılması ve vakit kaybetmeden anne adayını bir VETERİNER KLİNİĞİNE götürmek üzere hazırlamaktır.
· Veteriner Kliniğinde Veteriner Hekim ya ilaçlarla kasılmaların şiddetini arttıracaktır ya da sezaryen operasyonu uygulanacaktır.

İlk Yardım
Yavru görüldüğü halde anne onu ıkınarak dışarı tamamen çıkaramıyorsa:
· Lateks eldiven giyin ( steril olan tercih edilmelidir).
· Temiz bir havlu ile yavruyu tutun ve annenin ıkındığı zamanlar çekmeye çalışın. Ikınmadığı zamanlar kesinlikle çekmeyin.
· Çekme hareketinizin yönü şekilde kendinize ve hafif derecede aşağı doru olmalıdır.
Anne yavruyu temizlemiyorsa :
· Annenin yavruyu temizlemesini deneyin. Eğer anne temizlemeye yanaşmıyorsa bebeğin üzerindeki keseyi uzaklaştırın ve temiz bir havluyla ağzını, burnunu ( sıvıları uzaklaştırın ) ve gözlerini temizleyin. Yavaş hareketlerle ancak kuvvetli olarak yavrunun vücudunu ovarak solunumu uyarmaya çalışın. Yavruyu temiz bir havlu ile kurulayın. Yavruda solunum başladıktan sonra göbek bağını kesin. Göbek bağının kesim uzunluğu ucunu düğümleyecek kadar olmalıdır. Göbeğe çok yakın keserseniz ilerleyen dönemde göbek fıtığının şekillenmesine neden olursunuz.

Yavru nefes almıyorsa :
· Bir havlu ile yüzünü, burnunu, gözlerini ve ağzını temizleyin.
· Yavruyu elinizden düşmeyecek şekilde sıkı ve başı aşağıya gelecek şekilde tutun.
· Burnundaki ve ağzındaki sıvıyı uzaklaştırın ( bu işlemi bir enjektör yardımıyla emme işlemi yaparak gerçekleştirebilirsiniz ).
· Yeni doğan yavru hala nefes almıyorsa suni solunuma ihtiyaç vardır. Ancak yavrunun ağzının çok küçük olması nedeniyle ağzınızı yavrunun hem ağzını hem de burnunu içine alacak şekilde kapatarak hava vermeye çalışın.
· Havlu ile ovma hareketlerine devam edin ve yavruyu baş aşağı tutarak ağzı ve burnundaki sıvıların uzaklaşmasına yardımcı olun.
· Bütün bu işlemlere yavru kendisi soluk alana kadar devam ederek uygulayın.
Eğer herhangi bir problemden şüpheleniyorsanız hemen bir VETERİNER HEKİME danışın

DOĞUMDAN SONRA KANDA KALSİYUM ORANININ DÜŞMESİ
( EKLAMPSİ )

Nedenler
Eklampsi, dişi kedi ve köpeklerde gebeliğin son dönemlerinde ya da doğumdan birkaç hafta sonra izlenir.
· En sık olarak küçük ırk köpeklerde izlenir, kedilerde nadirdir.
· Genellikle doğumdan 2-4 hafta sonra izlenir.
· Nedeni kandaki kalsiyum oranının düşmesidir.

Klinik Bulgular
.Bütün vücudu ve her dört bacağı da içeren kas titremeleri izlenir.
· Nöbet şekillenir.
· Ateş vardır.

İlk Yardım
Böyle bir durum şekillendiğinde yavruların anneyi emmesine izin vermeyiniz. Bebeklerin beslenmesini siz üstleniniz ve doğru, dengeli bir beslenme için VETERİNER HEKİMİZE danışınız.
! ! ! Vakit geçirmeden dostunuzu bir Veteriner Kliniğine ulaştırınız ! ! !
Engelleme
Anneyi doğumdan 2-3 hafta önce yavru maması ile besleyiniz ve bu beslenme şekline doğumdan 4 hafta sonrasına kadar devam ediniz.

DONMA

Donma, vücudun bir bölümünün ya da derinin maruz kaldığı bir akut hipotermi ( ısı düşmesi ) olgusudur. Kedi ve köpeklerin donmaya en çok maruz kalan vücut bölümleri kuyruk, kulakların uçları ve patilerdir.

Nedenler
· Hipotermiye neden olabilecek bir hastalık
· Çok genç ve çok yaşlı hayvanlar bazen vücut ısılarını dengeleyemezler
· Dışarıda dolaştığı sırada fırtınaya maruz kalmak ya da bahçede barındığı kulübenin ısı yalıtımının yetersiz olması
· Hayvanın soğuk iklime alışık olmaması
· Şok

Klinik Bulgular
· Donan bölgede renk değişikliği meydana gelir. Deri başlangıçta soluk bir renk alır hatta mavi olarak izlenebilir ( ilerleyen aşamalarda siyahlaşır ve doku ölür ).
· Etkilenen bölgede his azalması olabilir ya da özellikle ısınmaya başlayan bölgede şiddetli ağrı şekillenebilir.
Kış aylarında köpeğinizle yürüyüşten geldikten sonra patilerindeki yollarda bulunabilecek kimyasalları,
tuz ve buz partiküllerini mutlaka temizleyin

İlk Yardım
· Dostunuzu soğuk ortamdan uzaklaştırın.
· Etkilenen bölgeye sprey tarzında ılık su püskürtün.
· Bölgeye ılık kompres uygulayın. Bölgede kesinlikle ovma hareketi yapmayın ya da basınç uygulamayın.
· Etkilenen bölgeyi dikkatle gözden geçirin, kalıcı bir hasardan şüpheleniyorsanız dostunuzu hemen bir VETERİNER KLİNİĞİNE ulaştırın. Eğer doku öldüyse, lokal amputasyon ( ölü alanın operasyon yoluyla uzaklaştırılması ) gerekli olabilir

DUMAN SOLUNMASI

Nedenler
· Dostunuzun yanan eşyaların ya da otların arasında kalması
· Hayvanlara işkence yapma

Klinik Bulgular
· Anormal derecede hızlı solunum
· Nefes almada zorlanma
· Solunum durabilir
· Kürkü duman kokabilir
· Öksürük olabilir
· Ağızdan ve burundan akıntı gelebilir
· Gözden akıntı gelebilir
· monoksit zehirlenmesi nedeniyle diş etleri parlak kırmızı bir renk alır

İlk Yardım
· Dostunuzu dumanın bulunduğu ortamdan hemen uzaklaştırın
· Mümkün olan en kısa zamanda bir VETERİNER KLİNİĞİNE ulaşın
Duman solunmasının ciddi sorunlarına birkaç gün sonra rastlanabilir. Bunlar dostunuzun yaşamını tehliaaae sokan durumlardır
· Akciğer ya da göğüs boşluğunda sıvı toplanması
· Pnömoni
· Boyunda ve ağızda şişme
· Vücutta sıvı-elektrolit dengenin bozulması
· Gözün ön yüzeyinde ülser ya da hasarlar

ELEKTRİK ÇARPMASI YA DA ELEKTRİK KABLOSU ISIRMALARI

Nedenler
· Elektrik çarpması genellikle kedi ve köpekler elektrik kablosunu ısırdığında şekillenir. En sık olarak kedilerde ve yavru köpeklerde izlenir.

Klinik Bulgular
Bulgular birdenbire şekillenir.
· Elektrik kablosuna yakın yatan bir hayvan
· Bilinç yoktur
· Ağızdan bol miktarda tükürük gelmiştir
· Ağızdan çok kötü bir koku gelir
· Ağzın iç kısmında dil, damak, yanak mukozası ve diş etini kapsayan yaralar izlenir. Bazen dilin bir kısmı yoktur
· Elektrik çarpmış bir hayvanda akciğerlerde sıvı toplanması nedeniyle solunum güçlüğü şekillenir.

İlk Yardım
! ! ! Elektrik çarpması şekillenmiş dostunuza sigortayı kapatmadan ya da
kabloyu prizden çekmeden asla çıplak elle dokunmayın ! ! !

VAKİT KAYBETMEDEN BİR VETERİNER KLİNİĞİNE ULAŞMALISINIZ



Engelleme
Hiçbir teknik tam anlamıyla engellemez, ancak belki yardımcı olabilir :
· Eğer dostunuz kablolara ilgi göstermeye başladıysa, kablolara acı biber sosu sürebilirsiniz
· Kabloları mümkün olduğu kadar dostunuzun erişemeyeceği şekilde yerleştiriniz
· Elektrikli aletleri kullanmadığınız zamanlarda prizde bırakmayınız
· Yavru köpeğinize çiğneyebileceği uygun oyuncaklar alınız
· Kordonların çevresine bilgisayar satan dükkanlardan temin edebileceğiniz plastik koruyucu ya da kablo koruyucu yerleştiriniz

GÖZDEKİ ACİL DURUMLAR


PARLAK KIRMIZI GÖZ

Kırmızı göz; üçüncü göz kapağının altındaki dokuda dışarı doğru şekillenen bir şişkinliktir. Üçüncü göz kapağı normalde alt göz kapağına doğru alçalan, gözün burun tarafında yerleşim gösteren bir yapıdır. Parlak kırmızı göze daha çok genç köpeklerde rastlanır. Bu acil durum gerektiren bir olgu değildir, ancak acil durum gerektiren diğer durumlardan ayırt edilmesi gerekir.

Nedenler
· Irk predispozisyonu, Cocker spaniel gibi
· Göz enfeksiyonları

Klinik Bulgular
· Üçüncü göz kapağı sürekli izlenir
· Üçüncü göz kapağı şişmiştir ve kırmızıdır

İlk Yardım
Sıklıkla bu durum Veteriner Hekiminizin yapacağı cerrahi müdahale ile düzelir. Eğer erken tanı konulduysa bazen cerrahi müdahaleye gerek kalmaksızın ilaç tedavisi ile olgu düzelebilir

KONJUNKTİVİTİS

Konjunktivitis, göz kapaklarının iç kısmında bulunan pembe dokuda gözlenen şişkinliktir. Konjunktiva alt göz kapağı aşağıya, üst göz kapağı yukarıya çekilerek incelenebilir.

Nedenler
·Enfeksiyon ( bakteri, virus, mantar ). Buna özellikle genç kedi ve köpeklerde rastlanır, sıklıkla başka hayvanlarla temas sonrası bulaşma söz konusudur
· Alerji
· Göz kapağında doğuştan gelen bir bozukluk ( bazı ırklar predispozedir )
· Yetersiz göz yaşı üretimi
· Kimyasal irritasyon
· Yabancı cisim

Klinik Bulgular
· Kızarıklık
· Kaşıntı
· Akıntı ( sulu, müköz ya da irin şeklinde )
· Ağrı ya da kaşıntı

İlk Yardım
Mümkün olan en kısa süre içerisinde bir Veteriner Hekim tarafından muayene edilmesi gerekir

GÖZ YUVARLAĞININ YERİNDEN ÇIKMASI

Nedenler
· Bu tip yaralanmaların nedeni genellikle travmadır. Aynı zamanda boynun üst tarafından güçlü bir şekilde tutulduğu zamanda ( basık yüzlü ve büyük gözlü köpeklerde ) şekillenebilir.
Klinik Bulgular

· Göz yuvarlağının biri ya da her ikisi de yerinden çıkmıştır
İlk Yardım
· Gözü steril bir göz solüsyonu ile yıkayıp, steril bir gazlı bezle koruyun. Steril gazlı bezi solüsyonla sürekli ıslatın. Bu VETERİNER KLİNİĞİNE ulaşıncaya kadar gözün kurumasını önlemeye yardımcı olacaktır
· Dostunuzu mümkün olan en kısa zamanda VETERİNER KLİNİĞİNE ulaştırınız. Gözün eski haline dönebilmesi için zamanınız çok kısadır, gecikme gözü kaybetmenize neden olacaktır.
· Eğer mümkünse dostunuzu kucağınızda taşıyın.
· Patileriyle gözünü kaşıyarak kendisine zarar vermesine engel olun.