A'dan Z'ye Hayvan Hastalıkları ve İlk Yardım Bilgileri

KAN ŞEKERİNDE ACİL DURUMLAR



DİABETES MELLİTUS
Diabetes mellitus'un nedeni, insulin'in salgılanmasındaki ya da °°°°bolizmasındaki bir anormalliktir, sonuçta kan şekeri çok yükselir. Diabeti olan bir çok kedi ve köpek günde bir ya da iki kez insulin enjeksiyonuna ihtiyaç duyarken, bazen ağızdan düzenli ilaç kullanımı ya da beslenme şeklini değiştirilmesi yeterli olmaktadır
Diabetik kedi ve köpeklerdeki acil durumlar kan şekerinin çok düşmesi ( hipoglisemi ) ya da çok yükselmesi
( hiperglisemi ) durumlarıdır. Diabet yalnızca yüksek ya da düşük kan şekerine neden olmaz




HİPOGLİSEMİ

Kandaki şeker düzeyinin çok düşük olmasıdır.

Nedenler
· Yüksek dozda insülin; yanlış insülin enjektörü kullanmış, farklı tipte bir insülin preparatı kullanmış ya da yanlış zamanda enjeksiyon yapmış olabilirsiniz
· Hastalığın seyrine bağlı olarak insüline olan ihtiyaç azalmış olabilir ( Bazı kedilerde geçici diabet izlenebilir )
· İştahın kaybolması
· Karaciğer hastalıkları
· Şiddetli enfeksiyonlar
· Tümörden salgılanan insülin
· Genç hayvanlarda kötü beslenme
· İnsülin enjeksiyonundan sonra yenilen yemeğin kusulması

Klinik Bulgular
· Güçsüzlük
· Sarhoş izlenimi veren sallantılı yürüyüş
· Nöbet
· Dengesizlik
· Koma ya da bilincin kaybolması

İlk Yardım
· Eğer kedi ya da köpeğinizin diabetik olduğunu biliyorsanız ve daha öncede kan şekeri düşmesi yaşanmışsa evinizde mutlaka piyasada mevcut olan glukoz şurubu bulundurun. Klinik bulgular şekillendiğinde bunu kedinizin ya da köpeğinizin diline sürün
· Zaman geçirmeden hemen bir VETERİNER KLİNİĞİNDE ulaşın

HİPERGLİSEMİ

Kan şekeri düzeyi çok yükselmiştir

Nedenler
· Diabetik kedi ve köpeğe yeterli miktarda insülin verilmemiştir
· İnsülin uygun yoldan verilmemiştir
· Yanlış dozda insülin kullanılmıştır
· İnsülüne olan ihtiyaç yükselmiştir
· Kediniz ya da köpeğiniz evde gıda kaynağının yerini keşfetmiştir
· Organ hastalıkları
· Stres
· Hormonal hastalıklar

Klinik Bulgular
· Kusma
· Nefesinin şeker kokması
· Vücudun su kaybetmesi ( dehidrasyon )
· İştahın kaybolması
· Nefes alıp verme oranında artış
· Şok ve tedavi edilmediği takdirde % 100 ölüm

İlk Yardım
! ! ! Zaman kaybetmeden dostunuzu bir VETERİNER KLİNİĞİNE ulaştırınız ! ! !

KEMİK,KAS VE EKLEM YARALANMALARI


EKLEMLERDE MEYDANA GELEN İNCİNMELER VE KAS AĞRISI

Nedenler
· Aşırı egzersiz
· Düşme
· Sert oyunlar

Klinik Bulgular
· Şişkinlik
· Topallık ( ağırlığını incinen bacağının üzerine vermez ve onu yukarıda tutar)
· Bölgeye dokunulduğunda ağrı

İlk Yardım
· Etkilenen bölgeye günde 3 ya da 4 kez, 5-15 dakika sürecek şekilde ya soğuk kompres ( buz torbası ya da kimyasal soğuk paketler ) ya da ılık kompres uygulanmalıdır. Uygulamanın soğuk ve ılık kompres şeklinde değiştirilerek uygulanması daha fazla yarar sağlar. Kompresyon uygularken deri ile kompresyon materyali arasına bir havlu yerleştirilmelidir
· Hareket olanağını mümkün olduğunca kısıtlamaya çalışın. 24 saat geçmesine rağmen herhangi bir değişiklik olmadıysa ya da durum daha kötüye gittiyse hemen bir VETERİNER KLİNİĞİNE başvurunuz. Kırık olmadığının doğrulanması için röntgen filmine ihtiyaç vardır
! ! ! Veteriner Hekiminize danışmadan dostunuza aspirin ya da başka ağrı kesici vermeyin.
Dostunuzu zehirleyebilirsiniz ! ! !


KIRIKLAR

Nedenler
· Travma ( araba kazası ya da yüksekten düşme gibi )
· Sert oyunlar
· Köpek kedi kavgası
· Hayvanlara kötü davranılması
· Kemik hastalıkları

Klinik Bulgular
· Şişme
· Şekil bozukluğu ( dostunuzun bacağı anormal bir pozisyonda durur )
· Ağrı
· Topallık
· Çürüme ( bazen dostunuzun kürkü nedeniyle izlemek zor olabilir)
· Bir parça kemik derinin üzerine çıkmış olabilir.

İlk Yardım
Dostunuzu mümkün olabilecek en sakin ortamda tutunuz.
Eğer kırık alanından bir parça kemik dışarı çıkmışsa:
· Bölgeyi tuzlu su ile yıkayınız ( ılık 250 ml suya bir çay kaşığı tuz katarak hazırlayınız )
· Yara alanını tamamen örtecek şekilde gevşek bir bandaj uygulayınız. Uygulayacağınız materyallerin steril olması önemlidir
· Yaptığınız gevşek bandajı bir tıbbi flasterle sabitleyiniz. Yaralı alanın tamamen bandajın içinde olduğundan ve yeterli derecede gevşek olduğundan emin olunuz
Eğer dostunuzu bir kutu ya da taşıma kabında taşıyamayacaksanız, kırığa splint uygulamayı deneyin. Splint kırık bölgesinin hareketsiz kalmasını sağlar ve taşıma sırasında oluşabilecek hasarı önler. Ancak yanlış uygulanmış bir splint'in yarardan çok zarar getireceği de unutulmamalıdır
Kırık hattının doğru bir şekilde hareketsiz bırakılması için uygulanacak splint; en üstteki eklemi ve kırık hattının altını içine alacak şekilde olmalıdır:
· Bölgenin tuzlu su ile yıkanıp pansumanı ve açık yaranın bandajı yapıldıktan sonra bacağı normal pozisyonunda tutmaya çalışın
· Kırık bacağın yalnızca bir tarafına, bacak boyunca sert bir materyal yerleştirin. Kullanacağınız sert materyal rulo haline getirilmiş gazete, tahta parçası ya da kediler ve küçük köpekler için kalem olabilir
· Splintin sabit kalması için splinti bacak boyunca bir çok yerinden tıbbi flasterle sabitleyiniz. Yaptığınız sabitleme işleminin aşırı derecede sıkı olmamasına özen gösteriniz
· Eğer sert bir materyal bulamadıysanız, yaralanmamış diğer bacağı destek olarak kullanabilirsiniz. Kırık bacakla yaralanmamış bacak arasına pamuk ya da temiz giysi yerleştirerek iki bacağı tıbbi flasterle birbirine sabitleyin. Yaptığınız sabitleme işleminin kan dolaşımını durdurmayacak kadar gevşek olması önemlidir. Bunun kontrolü; bacak ile tıbbi flasterin arasına iki parmağınızın girebiliyorsa yeteri derecede gevşek demektir
· Eğer yaralanan küçük bir köpek ya da kedi ise taşıma işlemini taşıma kabı ile yapınız
· Eğer kırık kalça kemiğinde ya da omuzda şekillenmişse dostunuzu mümkün olan en kısa zamanda VETERİNER KLİNİĞİNE ulaştırın. Taşıma sırasında dostunuzu düz bir zeminin üzerinde ona en az zarar verecek şekilde taşımanız önemlidir
Yanlış uygulanmış bir splint, kırığın daha kötü bir hale gelmesine neden olur. Eğer bacağa splint uygulayabileceğinizden emin değilseniz, dostunuzu bir kutuda ya da taşıma kabında taşıyarak kırığa daha az zarar verirsiniz.Eğer dostunuz çok fazla çabalama hareketi gösteriyorsa, vakit kaybetmeden bir veteriner kliniğine ulaşmanız çok daha doğru olacaktır.

GÖZ YUVARLAĞININ YERİNDEN ÇIKMASI

Nedenler
· Bu tip yaralanmaların nedeni genellikle travmadır. Aynı zamanda boynun üst tarafından güçlü bir şekilde tutulduğu zamanda ( basık yüzlü ve büyük gözlü köpeklerde ) şekillenebilir.

Klinik Bulgular
· Göz yuvarlağının biri ya da her ikisi de yerinden çıkmıştır

İlk Yardım
· Gözü steril bir göz solüsyonu ile yıkayıp, steril bir gazlı bezle koruyun. Steril gazlı bezi solüsyonla sürekli ıslatın. Bu VETERİNER KLİNİĞİNE ulaşıncaya kadar gözün kurumasını önlemeye yardımcı olacaktır
· Dostunuzu mümkün olan en kısa zamanda VETERİNER KLİNİĞİNE ulaştırınız. Gözün eski haline dönebilmesi için zamanınız çok kısadır, gecikme gözü kaybetmenize neden olacaktır.
· Eğer mümkünse dostunuzu kucağınızda taşıyın.
· Patileriyle gözünü kaşıyarak kendisine zarar vermesine engel olun.

GÖZDE YABANCI CİSİM

Yabancı cisimler genellikle kornea ( gözün ön kısmındaki saydam tabaka ) ya da konjunktivada ( göz kapaklarının iç kısmını kaplayan yumuşak pembe doku ) bulunur

Nedenler
· Genellikle rastlanılan yabancı cisimler bitki parçalarıdır, ancak başka materyallerinde göze saplanması mümkündür. Yabancı cisimlerin göze batması genellikle havada uçan parçacıkların saplanması ya da göze batan yabancı cismin kaşınarak çıkartılmaya çalışılması sırasında daha derine gömülmeleri şeklinde olmaktadır.
! ! ! Aracınız seyir halindeyken köpeğiniz başını camdan dışarı çıkartıyorsa havada uçan parçacıklardan yaralanması mümkündür. Dostunuzun herhangi hareket halinde bir araçta içeride güvenli bir şekilde durmasını sağlayın, dostunuzu asla üzeri açık bir araca bindirmeyin ! ! !

Klinik Bulgular
· Şişme
· Kızarıklık
· Patileriyle gözü kaşıma
· Şaşılık
· Gözde sulanma
· Görülebilen yabancı cisim

İlk Yardım
· Dikkatli bir şekilde, yabacı cisim batmış olan gözü steril tuzlu su ile yıkayınız. Göz için hazırlanmış steril yıkama solüsyonları tercih edilmelidir.
· Gözü iyi bir ışık kaynağı ile aydınlatarak yabancı cismin çıktığından emin olun
Eğer dostunuzun gözüne batan yabancı cisim sizin su püskürtmenizle daha da derine gömülürse, göz küresinin delinmesine neden olabilirsiniz. Eğer gözde irritasyon çok fazla izleniyorsa vakit geçirmeden dostunuzu bir veteriner kliniğine götürünüz.

GLAUKOM ( GÖZ TANSİYONU )

Glaukom, gözün içerisindeki fazla sıvıdan kaynaklanan; göz içi basıncının artmasıdır.

Nedenler
· Irk predispozisyonu
· Lensin normal konumundan ayrılması
· Enfeksiyon

Klinik Bulgular
· Kızarıklık
· Şaşılık
· Aşırı miktarda göz yaşı
· Pupilla ( gözün renkli katmanın ortasında yer alan delik ) büyümüş olabilir
· Kornea ( gözün ön kısmındaki saydam tabaka ) üzeri bulutlanmış gibidir
· Işığa karşı duyarlılık izlenir
· Göz büyümüş gibi görülebilir
· İştahta azalma ve sürekli ağlama gibi ağrı bulguları izlenebilir ( akut glaukom çok ağrılıdır )
· Pupillaların büyüklükleri eşit değildir
Glaukom tanısı VETERİNER HEKİM tarafından konulmalıdır. Tonometre adı verilen bir aletle gözün içerisindeki sıvının basıncı ölçülecektir

İlk Yardım
· Akut glaukom acil yardım gerektiren bir olgudur. Zaman kaybetmeden dostunuzu bir VETERİNER KLİNİĞİNE götürünüz. Dostunuza topikal ilaç uygulaması ve damar içi sıvı verilerek göz içi basıncı düşürülmeye çalışılacaktır. Bazı olgularda glaukomun düzelmesi için cerrahi müdahaleye ihtiyaç vardır

KESİK VE YIRTIK YARALANMALARI

Yırtık yaralanmaları, derinin ve derinin altındaki daha derin katmanların kesilmesini içeren yaralanmalardır. Bu yaralar bazen toplardamar, atardamar, sinir, ligament, kas, tendo hatta kemiği bile içine alacak kadar derin olabilir

Nedenler
· Tesadüfi yaralanmalar
· Hayvanlara kötü davranma
· Hayvan kavgaları

Klinik Bulgular
· Kanama; eğer atardamarda yırtılma varsa kanama miktarı da çok fazla olacaktır
· Açık yara; ligament ya da kas gibi alttaki yapılar görülecektir

İlk Yardım
İlk yardım; meydana gelen hasarın büyüklüğüne, kanamanın derecesine ve yırtığın oluşum nedenine bağlıdır
· Eğer kan derinden geliyorsa, yarayı temizlemek için zaman harcamayın, kanamanın şiddetlenmesine neden olursunuz
· Görünürde kanama yoksa bile yaranın üzerini temiz bir pansumanla koruyarak mümkün olan en kısa zamanda bir veteriner kliniğine gidiniz

KENELER

Keneler kan emen parazitlerdir ve kedi, köpek ve insanlara bazı hastalıkların geçmesinden sorumludurlar.

Nedenler
· Genellikle dostunuz uzun otların arasında, çalılık alanlarda ya da ağaçların arasında dolaşırken üzerine atlarlar
Klinik Bulgular
· Kene küçük koyu renk bir böcek ya da kanla dolu yağlı bir parazit olarak görülebilir, başı dostunuzun derisinin içerisine gömülmüş durumdadır
· Vücudun herhangi bir yerinde olabilirler ancak genellikle kulak kepçesinin iç kısmında, ayak ve bacaklarda bulunurlar
· Kenenin bulunduğu alan kızarmış ya da şişmiş olabilir
! ! ! Veteriner hekiminizden kene yoluyla bulaşabilecek hastalıklar hakkında bilgi edininiz ! ! !

İlk Yardım
· Eğer yaşadığınız alanda kene mevcutsa, her yürüyüşten sonra dostunuzun bütün vücudunu parmaklarınızla kontrol ediniz, özellikle kulak kepçesinin iç kısımlarına, pati ve pati yastıklarının arasına bakınız
· Eğer üzerinde kene bulursanız:
o Lateks eldiven giyin
o Bir gazlı beze, pamuğa ya da bir parça havlu kağıt üzerine az miktarda kene spreyi püskürtün ( spreyi veteriner kliniği ya da pet shoplardan temin edebilirsiniz ) ve bunu kenenin üzerinde tutun. Genellikle 30-60 saniye sonra kene dışarı çıkmaya başlar
o Kene dışarıya doğru çıkmaya başlayınca hemen bir cımbızla tutarak yakalayın
o Kene spreyi yerine alkol, aseton ya da mineral yağlarda kullanabilirsiniz, ancak kene spreyi kadar başarılı sonuçlar elde edemeyebilirsiniz. Keneyi kibritle yakarak uzaklaştırmaya kalkışmayın, dostunuzun derisini yakabilirsiniz
o Keneyi tuvalete atınız ya da hangi kene türü olduğunu merak ediyorsanız veteriner hekiminize götürmek üzere güvenli bir kapta muhafaza ediniz
o Keneyi uzaklaştırdığınız bölgeye alkol ya da antibiyotikli bir pomat uygulayınız
Keneyi cımbızla alırken başının çıktığına emin olun, eğer baş içeride kalırsa deride reaksiyon şekillenecektir. Eğer kenenin başını çıkarmada başarılı olamadıysanız, derinin hemen altında küçük nokta şeklinde siyah bir yapı olarak baş görünecektir. Sterilize edilmiş iğne ya da cımbız kullanarak bunu çıkarmayı deneyebilirsiniz. Başarılı olamazsanız, mutlaka veteriner hekiminize gidiniz.

Engelleme
· Kene bulaşmasını engelleyen bir çok ürün bulunmaktadır. Kene için hazırlanmış ilaçları kullanmadan önce , veteriner hekiminize danışarak dostunuzun yaşına, türüne ve ırkına uygun olup olmadığını öğreniniz

KOLLAPS

Nedenler
· Adrenal bez hastalıkları
· Diyabet ( şeker hastalığı )
· Böbrek ya da karaciğer yetmezliği
· Nöbetler
· Kalp hastalıkları
· Karın boşluğundaki tümörün yırtılması

Klinik Bulgular
· Dostunuz aniden yere düşer ve bilinci kaybolmuştur

İlk Yardım
! ! ! ZAMAN GEÇİRMEDEN DOSTUNUZU BİR VETERİNER KLİNİĞİNE ULAŞTIRINIZ! ! !

KULAK KEPÇESİNDE KANAMA

Nedenler
· Diğer hayvanlarla kavga etme
· Yaralanma

İlk Yardım
· Kanayan alana pamuk ya da gazlı bezle basınç uygulayın
· Eğer kanamayı basınçla durduramıyorsanız, baş bandajı uygulayabilirsiniz. Yalnız bu bandajın gerginliğini çok güzel ayarlamalısınız, çünkü dostunuzun nefes almasını engelleyebilirsiniz. Baş bandajı:
o Yaranın üzerini örtecek şekilde steril bir gazlı bez yerleştirin
o Kulağı başın üzerine doğru yatırın
o Bir gazlı bez yardımıyla, çenenin altından geçecek şekilde bandajı kafaya sabitleyin
o Tıbbi flasterle destekleyin
o İki parmağınızın bandajın içine girip girmediğini deneyin. Parmaklarınız girmiyorsa bandaj çok sıkı olmuş demektir
o Dostunuzun bandaj nedeniyle rahat nefes alıp almadığını kontrol edin

KULAK ENFEKSİYONLARI

Kulak enfeksiyonları yüzeysel bir enfeksiyondan, işitme kaybına neden olabilecek derin enfeksiyona kadar değişim gösterir

Nedenler
· Bakteri, maya ya da parazit enfeksiyonları
· Kulağa su kaçması ( yüzerken ya da banyoda )
· Kulak uyuzu, özellikle bu duruma sık rastlanır. Bu parazit hem kedi hem de köpeklerde çok bulaşıcıdır
· Irk predispozisyonları; Cocker spaniel ve Basset hound gibi uzun kulaklı köpekler

Klinik Bulgular
· Kulakta akıntı (siyah, kahverengi, beyaz ya da irin gibi görünen olabilir )
· Kulakta kötü koku
· Kulağı kaşıma
· Kafa sallama
· Kulağın kızarmasıyla beraber şişmesi, kan olması da mümkündür
· Başın bir tarafa doğru bükülmesi

İlk Yardım
! ! ! Dostunuzu hemen bir VETERİNER KLİNİĞİNE götürerek uygun tedaviye başlayınız ! ! !
Engelleme
· Köpeğiniz yüzdükten sonra ya da banyodan sonra kulaklarını kurulayınız
· Kulak uyuzu teşhisi konmuş hastalarla kedinizin ya da köpeğinizin temas etmesini engelleyiniz
· Dostunuzun kulaklarını temiz tutunuz. Veteriner hekiminizden kulakları nasıl güvenli bir şekilde temizleyebileceğinizi öğrenebilirsiniz
! ! ! Kulak yolunu asla pamuk çubukla temizlemeyiniz.
Böyle yaptığınızda meydana gelen kirliliği kulağın daha iç kısımlarına ittirmiş olursunuz ! ! !